CHAPTER


DOI :10.26650/B/AA09.2020.007.04   IUP :10.26650/B/AA09.2020.007.04    Full Text (PDF)

Disabilities in Preislamic Turkic Society

Ömer Çanak

Different practices have certainly applied to persons with disabilities throughout history, but those of preislamic Turkic societies can be said to have been quite fair and humane. Preislamic Turkic states are seen to have secured the rights of their disabled subjects through Turkish law: “Töre.” This study concentrates on the practices of the Köktürk Khaganate, usually accepted as a model among preislamic states, with additional examples drawn from the Uyghurs, Oghuzs, and Yakuts who followed the Köktürk Khaganate.


DOI :10.26650/B/AA09.2020.007.04   IUP :10.26650/B/AA09.2020.007.04    Full Text (PDF)

İslam Öncesi Türk Toplum Hayatında Engellilik

Ömer Çanak

Tarihi süreç içerisinde engelli kişilere yönelik farklı uygulamaların var olduğu şüphesizdir. Bu uygulamaların, çalışmanın konusunu teşkil eden İslam öncesi Türk toplumlarında oldukça adil ve insancıl olduğunu söyleyebiliriz. Nitekim İslam öncesi dönemde kurulan Türk devletlerinin engelli vatandaşlarının haklarını töreyle güvence altına alarak onları himaye ettikleri görülmektedir. Bu çalışmada, eski Türklere ait kaynakların engel gruplarını hangi kelimelerle karşıladıkları izah edildikten sonra, İslam öncesi dönemde kurulan Türk devletleri arasında model bir devlet olarak kabul edilen Köktürk Hakanlığı’nın uygulamalarını örnek alarak, engellilerin İslam öncesi Türk toplumlarındaki durumları incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma ana hatlarıyla Köktürklerdeki uygulamalar ile desteklenmekle birlikte, Uygurlarda, Oğuzlarda ve Yakutlarda bu tür uygulamaların devam ettiği başka örneklerle de desteklenmiştir.



References

  • Almas, Turgun. Uygurlar. Çev. Ahsen Batur. İstanbul: Selenge Yayınları, 2010. google scholar
  • Arat, Reşit Rahmeti. Kutadgu Bilig II İndeks. Haz. Kemal Eraslan, Osman Fikri Sertkaya, Nuri Yüce. İstanbul: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1979. google scholar
  • Arsal, Sadri Maksudi. Türk Tarihi ve Hukuk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014. google scholar
  • Banguoğlu, Tahsin. “Kâşgari’den Notlar: II. Oğuzlar ve Oğuzeli Üzerine”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 7 (1959): 1-26. google scholar
  • Chi, T’ang. “Türk Tarihine Aid Çin Kaynakları”. Tarih Enstitüsü Dergisi 2 (1971): 181-210. google scholar
  • Çandarlıoğlu, Gülçin. “Uygur Hakanlığı (744-840)”. Tarihte Türk Devletleri. I: 223-235. (Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1987). google scholar
  • Donuk, Abdülkadir. “Eski Türk Devlet Teşkilatında “Tarhan” Ünvanı ve Tarihi Gelişmesi”. Tarih Dergisi 34 (1984): 81-90. google scholar
  • Donuk, Abdülkadir. Eski Türk Devletlerinde İdari-Askeri Ünvan ve Terimler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, 1988. google scholar
  • İbn Fadlân, İbn Fadlan Seyahatnamesi. Çev. Ramazan Şeşen. İstanbul: Bedir Yayınevi, 1995. google scholar
  • Grönbech, K. Kuman Lehçesi Sözlüğü Codex Cumanicus’un Türkçe Sözlük Dizini. Çev. Kemal Aytaç. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992. google scholar
  • Gökalp, Ziya. Türk Töresi. Haz. Hikmet Dizdaroğlu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1976. google scholar
  • Gömeç, Saadettin. “İslam Öncesi Türk Tarihinin Kaynakları Üzerine”. Tarih Araştırmaları Dergisi XX/31 (2000): 52-92. google scholar
  • İlgürel, Mücteba. “Subaşı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. XXXVII: 447-448. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009. google scholar
  • İnan, Abdülkadir. “Yakut (Saha) Türkleri”. Makaleler ve İncelemeler. Haz. Saadet Çağatay. 20-23. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1968. google scholar
  • İzgi, Özkan. “Sung Devrinde Kao-Ch’ang’dan Çine Giden Elçiler”. Tarih Enstitüsü Dergisi 6 (1975): 105-110. google scholar
  • İzgi, Özkan. “Kao-ch’ang (Turfan) Uygurları”. Tarihte Türk Devletleri. I: 235-247. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1987. google scholar
  • İzgi, Özkan. Çin Elçisi Wang Yen-te’nin Uygur Seyahatnamesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989. google scholar
  • Kafesoğlu, İbrahim. Kutadgu Bilig ve Kültür Tarihimizdeki Yeri. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1980. google scholar
  • Kafesoğlu, İbrahim. Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2010. google scholar
  • Kaşgarlı Mahmud, Divanü Lugat-it-Türk IV (Dizin). Çev. Besim Atalay. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2013. google scholar
  • Kurat, Akdes Nimet. “Gök Türk Kağanlığı”. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. X/1-2 (1952): 1-56. google scholar
  • Mau-tsai, Liu. Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri. Çev. Ersel Kayaoğlu, Deniz Banoğlu, İstanbul: Selenge Yayınları, 2006. google scholar
  • Muhammedoğlu, Aliyev Salih. “İbn Fadlan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XIX: 477-479. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1999. google scholar
  • Ögel, Bahaeddin. Türklerde Devlet Anlayışı. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2016. google scholar
  • Özürlüler Kanunu ve İlgili Mevzuat. Ankara: T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, 2008. google scholar
  • Seroşevsky, V. L. Saka/Yakutlar. Çev. Arif Acaloğlu, İstanbul: Selenge Yayınları, 2007. google scholar
  • Sümer, Faruk. Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri-Boy Teşkilatı-Destanları. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1972. google scholar
  • Taşağıl, Ahmet. Ergenekondan Kağanlığa Türk Model Devleti Göktürkler. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 2016. google scholar
  • Taşağıl, Ahmet. Göktürk Ülkesine Gelen Çinli Elçilerin Raporlarına Göre Göktürk-Çin İlişkileri (552-630). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1988. google scholar
  • Taşağıl, Ahmet. Göktürkler. Cilt I-II-III. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2012. google scholar
  • Üçok, Coşkun. Türk Hukuk Tarihi. Haz. Ahmet Mumcu, Gülnihal Bozkurt. Ankara: Turhan Kitabevi, 2014. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.