Essays on Disability History
The Corporate Face of Disabled Care From the Ottoman Period to Today: Darülaceze
Yusuf DuruThe Ottoman-Russian war of 1877–1878 triggered an intense wave of immigration to Istanbul from the warstricken regions of the empire. This wave of immigration carried several groups to Istanbul, including veterans, orphans, and elderly people in need of care, and resulted in an increase in the number of people begging on the streets of the city. Disturbed by the scale of this begging, Abdulhamid II ordered the preparation of an imperial decree to prohibit it. Before putting the decree into effect, however, he requested an investigation into the causes of street begging. The investigation concluded that, apart from those who made a profession of begging, others did so out of sheer necessity. Thus, the building of a facility for children and elderly people in need of shelter and possible reintroduction to society was suggested. Discussions on the issue resulted in Abdulhamid II’s order to establish a hospice in Istanbul. Founded in 1886 by the State Tanzimat Department “Darülaceze” (literally, The House of the Helpless) was equipped with state-of-the-art devices for the period through investigation of similar institutions in Europe. The institution took responsibility for the care of the disabled, the elderly, and orphans, and provided occupational training, medical treatment, and guidance to allow each individual to be reintegrated into society. Darülaceze has been overseen by various institutions such as the Ministry of Internal Affairs, Istanbul City Municipality, Istanbul Metropolitan Municipality, Prime Ministry, and the Ministry of Family Labor and Social Policies throughout its history. It has never deviated from its founding purpose, and continues to serve as an exemplary institution. This study presents the institutional structure and scope of services provided by Darülaceze since its establishment.
Osmanlı’dan Günümüze Engelli Bakımının Kurumsal Yüzü: Darülaceze
Yusuf Duru1877-1878 yıllarında cereyan eden Osmanlı-Rus Savaşı neticesinde, savaşın gerçekleştiği coğrafyalardan İstanbul’a doğru yoğun bir göç dalgası meydana gelmişti. Bu yoğun göç dalgası gaziler, yetimler ve öksüzler, bakıma muhtaç yaşlılar gibi birçok ihtiyaç sahibi kişiyi İstanbul’a taşımıştı. Neticede ihtiyaç sahipleriyle birlikte İstanbul sokaklarında dilenen insanların sayısında bir artış yaşanmıştı. II. Abdülhamid, İstanbul sokaklarında görülen dilencilik hadisesinden rahatsız olduğundan dilenciliğin yasaklanmasıyla ilgili bir irade çıkartmıştı. Fakat öncesinde dilenciliğin sebeplerinin araştırılmasını istemişti. Dilenciliği meslek haline getirenlerin yanında ihtiyaç sahibi İstanbulluların da dilencilik yapmak zorunda kaldıkları anlaşılınca, dilenciliğin yasaklanmasından önce ihtiyaç sahibi çocuk ve yaşlıların barınabilecekleri hatta yeniden topluma kazandırılabilecekleri bir tesis yapılması gündeme gelmişti. Bu durum sonucunda II. Abdülhamid’in emriyle 1886’da Şûra-yı Devlet Tanzimat Dairesi tarafından İstanbul’da bir darülaceze kurulması kararlaştırıldı ve çalışma esasları belirlendi. Avrupa’da benzer hizmetler veren kuruluşlar incelenerek devrin en modern cihazlarıyla teçhiz edilen Darülaceze’de hem engellilerin, dilencilerin, yaşlı ve kimsesiz çocukların bakımı üstlenilmekte hem de meslek sahibi olmayanlara meslek öğretilerek, tedavi edilmesi gerekenler tedavi edilerek, her birey ihtiyaçları doğrultusunda yönlendirilerek hayata yeniden kazandırılmalarına katkı sağlanılmaktaydı. Darülaceze tarihi boyunca Dahiliye Nezareti, İstanbul Şehremaneti, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı, Başbakanlık, Aile Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gibi farklı kurumlara bağlanmış olsa da kuruluşundan bugüne amacından hiç sapmamış; sağlık hizmetleri, bakım hizmetleri, rehabilitasyon hizmetleri ve sosyal hizmetler gibi birçok temel hizmeti kuruluşundan bugüne örnek bir çalışmayla taşımayı başarmıştır. Bu çalışmada Darülaceze’nin kuruluşundan bu güne kurumsal yapısı ve hizmet kapsamı ele alınmaya çalışılmıştır.
