Research Article


DOI :10.26650/artsanat.2020.14.0001   IUP :10.26650/artsanat.2020.14.0001    Full Text (PDF)

Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective

Tuğba Batuhan

This paper examines the painting of Mehmet II, which was painted by Sinan Bey/ Şiblizade Ahmed based on the painting by Gentile Bellini. Those works of art show Mehmet the Conqueror in the same perspective by using different materials and styles of painting. Mehmet II is depicted as the Conqueror of Constantinople in this painting and the painting also includes concepts of Ottoman culture. This paper illustrates the ways in which particular Western elements of art commingled with traditional Turkish art imagery to depict the Sultan’s power over Constantinople. Both paintings represent different aspects of Mehmet the Conqueror. Both painters convey their own cultural consciousness and impressions in their paintings. Even though, Gentile Bellini and Şiblizade Ahmed made a similar artistic creation, they present different perspectives of Mehmet II within their own cultural framework. In addition, this paper shows how a local artist was inspired by a foreign artist. Furthermore, the two paintings are explained based on the objects and features used. In conclusion, this study shows that both paintings are also arranged within their own long memory and different social, cultural, and historical point of views to materiality.

DOI :10.26650/artsanat.2020.14.0001   IUP :10.26650/artsanat.2020.14.0001    Full Text (PDF)

Gül Koklayan II. Mehmet Tablosunun Gentile Bellini’nin Tablosu Temelinde Kültürel Açıdan Önemi

Tuğba Batuhan

Bu makale, Sinan Bey veya Şiblizade Ahmed tarafından Gentile Bellini’nin resmine dayanarak yapılan Fatih Sultan Mehmet’in tablosunu ele almaktadır. Bu sanat eserleri Fatih Sultan Mehmet’i, farklı malzeme ve stiller kullanmalarına rağmen aynı açıdan göstermektedir. Fatih Sultan Mehmet Konstantinopolis’in Fatihi olarak resmedilmekle birlikte, bu resimler Osmanlı kültürel kavramlarını da içermektedir. Makalede, belirli Batı sanatı öğelerinin, Sultan’ın Konstantinopolis üzerindeki gücünü tasvir etmek için geleneksel Türk sanat imgeleriyle nasıl bir araya getirildiğini de göstermeye çalışmaktadır. Fatih Sultan Mehmet’in yer aldığı bu iki tabloda, Sultan’ın bir saray ressamı ve bir yabancı ressam tarafından farklı yönleri tasvir edilmektedir. Burada, her iki ressamın da sahip oldukları kültürel bilinci ve izlenimi resimlerine aktardıkları görülmektedir. Gentile Bellini ve Şiblizade Ahmed, benzer sanatsal eserler ortaya çıkarmış olsalar da Fatih Sultan Mehmet’i kendi kültürel çerçeveleri içinde farklı bakış açısıyla sunmaktadırlar. Ek olarak, bu makale yabancı bir sanatçının yerel bir ressama nasıl ilham kaynağı olduğunu da göstermektedir. Ayrıca, iki resim sanatçıların kullanıldıkları nesnelere ve özelliklere dayanarak açıklanmıştır. Sonuç olarak, bu çalışma her iki resmin kendi sahip olduğu uzun süreli bellek ve farklı sosyal, kültürel ve tarihsel bakış açıları içinde düzenlendiğine işaret etmektedir.


EXTENDED ABSTRACT


Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet, sanatı seven, sanatçılara değer veren ve destekleyen bir kişiliğe sahipti. Sanata duyduğu ilginin yanı sıra bu alanda kendisini daha fazla geliştirebilmek adına dersler aldı. Aynı zamanda, hümanist entelektüel eğilimlerin de takipçisiydi. Bunların yanı sıra, çok yönlü kişiliği ile mimari tasarım, bronz döküm ve resimde perspektif konularının da takipçisi olduğu ve hayatının son on yıllık döneminde birçok İtalyan ve Yakın Doğu sanatçısı ile ilgili farkındalığının arttığı bilinmektedir. Kendisi özellikle İtalya ve İtalyan sanatçılarına odaklanmıştı. Sadece Fatih Sultan Mehmet değil onun oğlu II. Bayezid, 1502 ve 1506 yıllarında, Leonardo ve Michelangelo gibi usta isimleri İstanbul’a davet etti. Ancak, II. Bayezid’ın daha çok mühendislik alanındaki girişimleri öne çıkmıştır. Osmanlı padişahları içinde sanatla ilgilenen tek isim Fatih Sultan Mehmet değildir fakat 16. yüzyılda İstanbul’a figür sanatçılarının davet edilmediği de anlaşılmaktadır. 1578 tarihlerinde Sokullu Mehmet Paşa’nın sanat alanında girişimlerinin olduğu ve devlet albümü hazırlatmaya çalıştığı bilinmektedir. Aynı zamanda, 1575 ve 1578 yıllarında Paolo Giovio tarafından Osmanlı sultanlarının tasvirlerinin yer aldığı iki kitap yayınlanmıştır. Osmanlı Devleti’nde Fatih Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman dışındaki diğer sultanların fiziksel ikonografisi yoktur. Bu nedenle, Fatih Sultan Mehmet portreleri Osmanlı sanat tarihi içinde önemli bir yere sahiptir.

Bu çalışmada Fatih Sultan Mehmet’in iki ressam, Gentile Bellini ve Şiblizade Ahmed, tarafından yapılmış olan portreleri incelenerek eserlerin benzer ve ayrışan yönleri gözler önüne serilmektedir. Aynı zamanda Gentile Bellini’nin tablosu (Fatih Sultan Mehmet Portresi) temelinde Şiblizade Ahmed’in tablosu (Gül Koklayan Fatih Sultan Mehmet Portresi) değerlendirilmektedir. Çalışma, Fatih Sultan Mehmet’le ilgili sadece iki tabloyla sınırlandırılmıştır. Bu sanat eserleri Fatih Sultan Mehmet’i farklı etkilere sahip aynı bakış açısıyla göstermektedir. 

Gentile Bellini’nin eserinde Fatih Sultan Mehmet Konstantinopolis’in Fatihi olarak tasvir edilmiş ve Osmanlı kültürel kavramlarıyla beraber ele alınmıştır. Bu tablo, Fatih’in batı Avrupa tarzında resmedilmiş bir görüntüsüdür. Bellini, Fatih’in portresini yapmaya İstanbul’da başlamış ancak Venedik’te tamamlamıştır. Tablonun ne zaman yapıldığı ile ilgili net bir bilgi bulunmamakla birlikte, Bellini’nin hayatına dayanarak tablonun 1480’lerde yapıldığı düşünülmektedir. Gentile Bellini’nin tablosu batı öğeleri ve Türk sanat imgelerini bir araya getirerek Fatih’in Konstantinopolis üstündeki gücünü göstermektedir.

Osmanlı saray ressamları arasında yer alan Sinan Bey, büyük ihtimalle Avrupalı bir ressamdan eğitim almıştı. Gül Koklayan Fatih Sultan Mehmet Portresi gibi minyatür resimler üzerinde çalışmıştı. Osmanlı saray ressamı olarak doğu ve batı kültürlerinin sentezini resimlerde uygulayan sanatçı, sahip olduğu bilgilerini Şiblizade Ahmed gibi öğrencilerine aktarmıştır. Sinan Bey hakkında çok fazla bilgi bulunmamasına rağmen Şiblizade Ahmed’in portre çalışmalarında çok başarılı olduğu bilinmektedir. Hatta Şiblizade Ahmed’in portre yapımında Bellini kadar usta bir sanatçı olduğu da söylenmektedir. Bu açıdan düşünüldüğünde Fatih Sultan Mehmet’in gül koklarken yapılan portresi Şiblizade Ahmed tarafından resmedilmiş olabilir. Ancak, kaynakların büyük bir çoğunluğu tarafından bu tablonun Sinan Bey’e atfedildiği bilinmektedir. Aynı zamanda kesin olmamakla birlikte tablonun 1480 tarihinde yapıldığı düşünülmektedir. Ayrıca bu noktada Şiblizade Ahmed’in Avrupa tarzı portre yapımını ikinci kaynaktan, yani hocası Sinan Bey’den öğrendiği de göz ardı edilmemelidir. 

Her iki tablo da Fatih Sultan Mehmet’i farklı bakış açılarından temsil etmektedir. Sultanın fiziksel özellikleri hemen hemen iki tabloda da benzerlik göstermektedir. Bununla beraber, Gentile Bellini tablosunda Konstantinopolis’i fetheden ve Bizans hükümdarlığını ve kültürünü yok eden bir sultanı tasvir etmiştir. Bu da üstünlüğü ve gücü elinde tutan Fatih Sultan Mehmet’in Avrupa ve Avrupalı gözünde resmedilmesi anlamına gelmektedir. İki tablonun ortak özelliği olarak Fatih’in duygularını belli etmeyen bir tavırda çizildiği ve herhangi bir yüz ifadesine yer verilmediği görülmektedir. Ancak bununla beraber, Gentile Bellini tarafından resmedilen portre, Fatih Sultan’ın gerçek bir görüntüsü olmayabilir. Çünkü, 1480’li yıllarda II. Mehmet’in hasta yatağında olduğu bilinmektedir ve bu nedenle Bellini’nin Sultan’ı görerek portreyi yapmış olması düşük bir ihtimaldir. Sinan Bey’e atfedilen tablonun ise Gentile Bellini’nin tablosundan dönüştürüldüğü bilinmektedir. Ve belki de bu yüzden Sinan Bey’e atfedilen tabloda Sultan’ın yüzü ifadesiz bir şekilde resmedilmiş ve iki tablo arasında çok fazla benzerlik yer almıştır.

Sonuç olarak, Gentile Bellini ve Sinan Bey/Şiblizade Ahmed’in tabloları kullanılan materyal temelinde renkler ve objeye dayanmaktadır. Bu tablolarda yer alan bütün özelliklere bakıldığında sanatçı ve resim arasında kutsal bir sınır vardır. Tablo var olan maddi zenginliği içerisinde yorumlanabilirken aynı zamanda sahip olduğu şuur içinde her zaman canlı kalmayı başaracaktır. Bir resmin sahip olduğu şuur onun fiziksel varlığıdır. Sanat eserinin içerisinde sahip olduğu yan anlamlar daima diğer insanlar için sır olarak kalacaktır. Bu doğrultuda, Fatih Sultan Mehmet Portresi ve Gül Koklayan Fatih Sultan Mehmet Portresi sahip oldukları belleği var oldukları cismani hâlleriyle taşımaktadırlar. Bu iki tablo sahip oldukları bakış açılarıyla Fatih Sultan Mehmet’in önemini ortaya koymaktadır. Ayrıca, Avrupalı bir ressamın yaptığı portre üzerinden yerel sanatçıya nasıl ilham kaynağı olduğunu göstermesi açısından da oldukça değerlidir. 

Bu çalışmada benzer ve farklı yönleri açısından iki tablo ele alınmış ve aynı zamanda her birinin özelinde önemi değerlendirilmiştir. Ayrıca her iki tablonun yapıldığı tarihten bugüne kadar getirdikleri hafızanın önemine değinilmiştir. Son olarak, Gentile Bellini’nin tablosunun ve Şiblizade Ahmed’in tablosunun farklı sosyal, kültürel ve tarihsel tutumları içinde nasıl yapılandırıldıkları incelenmiştir.


PDF View

References

  • Ahmed Refik. Fatih ve Bellini. Translated by Önder Kaya. İstanbul: Yeditepe, 2006. google scholar
  • Alsancak, Zeynep. “Türk Kültüründe Gülün Simgesel Anlamları”. M. A. Thesis, İstanbul University 2017. google scholar
  • Bever, Lillias. “Mehmet Sniffing a Rose”. Poetry 182 (2003): 272-273. Babinger, Franz. Mehmed the Conqueror and His Time. Translated by Ralph Manheim. New Jersey: Princeton University Press, 1978. google scholar
  • Bağcı, Serpil, Filiz Çağman, Gürsel Renda, and Zeren Tanındı. Osmanlı Resim Sanatı. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2006. google scholar
  • Berk, Nurullah. “Fatih Sultan Mehmet ve Venedikli Ressam Gentile Bellini”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (1953): 143-160. google scholar
  • Carboni, Stefano. “Catalogue of Exhibited Works”. Venice and the Islamic world, 828-1797. New Yok/ New Haven and London: The Metropolitan Museum of Art/Yale University Press, 2007, 294-350. google scholar
  • Cevizli, Antonia Gatward. “Bellini, Bronze and Bombards: Sultan Mehmed II’s Requests Reconsidered”. Renaissance Studies 28 (2014): 748-765. google scholar
  • Directorate of National Palaces, Topkapı Palace. TSMK. H.2153, y.10a. Mehmet the Conqueror Smelling a Rose. google scholar
  • Esin, Emel. “Bağdaş ve Çökmek Türk Töresinde İki Oturuş Şeklinin Kadim İkonografisi”. Sanat Tarihi Araştırmaları III. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Enstitüsü, 1970, 231-242. google scholar
  • Freely, John. The Grand Turk. (Apple Books) New York: The Overlook Press, 2009. google scholar
  • Gelibolulu Mustafa Ali. Menakıb-ı Hünerveran: Hattatların ve Kitap Sanatçılarının Destanları. Edited by Müjgan Cunbur. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2012. google scholar
  • Goffman, Daniel. “Negotiating with the Renaissance State: The Ottoman Empire and the New Diplomacy”. The Early Modern Ottomans: Remapping the Empire. Edited by Virginia H. Aksan and Daniel Goffman. New York: Cambridge University Press, 2007, 61-75. google scholar
  • Hill, George F. “Medals of Turkish Sultans”. Numismatic Chronicle 6 (1926): 287-298. google scholar
  • İnalcık, Halil. Rönesans Avrupası Türkiye’nin Batı Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013. google scholar
  • İnalcık, Halil. The Ottoman Empire: The Classical Age, 1300-1600. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1995. google scholar
  • Koç, Fatma and Emine Koca. “The Clothing Culture of the Turks, and the Entari (Part 2: The Entari)”. Folk Life: Journal of Ethnological Studies 50 (2012): 141-68. google scholar
  • Necipoğlu, Gülru. “From Byzantine Constantinople to Ottoman Konstantiniye: Creation of a Cosmopolitan Capital and Visual Culture Under Sultan Mehmed II.” From Byzantion to Istanbul: 8000 Years of a Capital City. İstanbul: Sakıp Sabancı Müzesi, 2010, 262-277. google scholar
  • Necipoğlu, Gülru. “Visual Cosmopolitanism and Creative Translation: Artistic Conversations with Renaissance İtaly in Mehmed II’s Constantinople”. Muqarnas 29 (2012): 1-81. google scholar
  • Pedani, Maria Pia. “The Portrait of Mehmet II: Gentile Bellini, the Making of an Imperial Image”. 10th International Congress of Turkish Art. Edited by François Déroche, Charles Genequand, Günsel Renda, and Michael Rogers. Geneva: Fondation Max Van Berchem, 1999, 555-558. google scholar
  • Raby, Julian. El Gran Turco: Mehmed the Conqueror as a Patron of the Arts of Christendom. London: Oxford University, 1980. google scholar
  • Raby, Julian. “Oyun Başlıyor”. Padişahın Portresi Tesavir-i Al-i Osman. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2000, 64-95. google scholar
  • Raby, Julian. “Pride and Prejudice: Mehmed the Conqueror and the Italian Portrait Medal.” Studies in the History of Art 21 (1987): 171-194 google scholar
  • Raby, Julian. “The Serenissima and the Sublime Porte: Art in the Art of Diplomacy, 1453-1600”. Venice and the Islamic World 828 – 1797. New Haven: Yale University Press, 2007, 90-120. google scholar
  • Renda, Günsel. “The Ottoman Court and Sultanic Portraiture”. Orientalists at the Ottoman Palace. İstanbul: TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı, 2006, 33-42. google scholar
  • Rodini, Elizabeth. “The Sultan’s True Face? Gentile Bellini, Mehmet II, and the Values of Verisimilitude.” The Turk and Islam in the Western Eye, 1450 - 1750: Visual Imagery before Orientalism. Edited by James G. Harper. Burlington: Ashgate Publishing Company, 2011, 21-41. google scholar
  • Rossi, Nassim. “Italian Renaissance Depictions of the Ottoman Sultan: Nuances in the Function of Early Modern Italian Portraiture”. PhD. diss., Columbia University, 2013. Rucker, Rudy. “Everything Is Alive.” Progress of Theoretical Physics Supplement 173 (2008): 363-370. google scholar
  • Schmidt Arcangeli, Catarina. “Orientalist Painting in Venice, 15th to 17th Centurie”. Venice and the Islamic World 828 - 1797. New Haven: Yale University Press, 2007, 120-140. google scholar
  • Varlık, Nükhet. “Conquest, Urbanization and Plague networks in the Ottoman Empire, 1453-1600.” The Ottoman World. Edited by Christine Woodhead. New York: Routledge Taylor & Francis Group, 2012, 251-264. google scholar
  • Yaman, Bahattin. “Fit For the Court: Ottoman Royal Costumes and Their Tailors, from the Sixteenth to Eighteenth Century.” Ars Orientalis 42 (2012): 89-101. google scholar

Citations

Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format


EXPORT



APA

Batuhan, T. (2020). Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective. Art-Sanat, 0(14), 1-16. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001


AMA

Batuhan T. Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective. Art-Sanat. 2020;0(14):1-16. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001


ABNT

Batuhan, T. Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective. Art-Sanat, [Publisher Location], v. 0, n. 14, p. 1-16, 2020.


Chicago: Author-Date Style

Batuhan, Tuğba,. 2020. “Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective.” Art-Sanat 0, no. 14: 1-16. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001


Chicago: Humanities Style

Batuhan, Tuğba,. Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective.” Art-Sanat 0, no. 14 (Mar. 2024): 1-16. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001


Harvard: Australian Style

Batuhan, T 2020, 'Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective', Art-Sanat, vol. 0, no. 14, pp. 1-16, viewed 29 Mar. 2024, https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001


Harvard: Author-Date Style

Batuhan, T. (2020) ‘Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective’, Art-Sanat, 0(14), pp. 1-16. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001 (29 Mar. 2024).


MLA

Batuhan, Tuğba,. Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective.” Art-Sanat, vol. 0, no. 14, 2020, pp. 1-16. [Database Container], https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001


Vancouver

Batuhan T. Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective. Art-Sanat [Internet]. 29 Mar. 2024 [cited 29 Mar. 2024];0(14):1-16. Available from: https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001 doi: 10.26650/artsanat.2020.14.0001


ISNAD

Batuhan, Tuğba. Materiality of Mehmet II Smelling A Rose Based on Gentile Bellini’s Painting with Cultural Perspective”. Art-Sanat 0/14 (Mar. 2024): 1-16. https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0001



TIMELINE


Submitted15.12.2017
Accepted11.07.2020
Published Online31.07.2020

LICENCE


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.