Liturgy: Historical and Ancient Origin of the Public Goods/Services/Expenditures and Its Development
Nihat FalayIn the study, the concept and practice of liturgy and the social and economic reasons behind them will be examined. Because the concept of liturgy doesn’t have an exact equivalent, it has to be accepted as a voluntary-obligation or a compulsory-obligation. The concept of liturgy, which means work for the public, service to the society and the state, and a religious and sacred service in terms of its purpose, has its roots in the old centuries. The Ancient Greek liturgy is based on the perception that construction, maintenance and financing of temples be covered through aristocrat families’ budgets. In the Classical Greek city-states, this function became first a voluntary and then an obligatory but honorable task. In the context of voluntary-obligation, liturgy was first performed by managing three-rowed warships, attending religious rituals, organizing festivals and staging dramatic works. B.C. in the 4th century, liturgy became a kind of a property tax, but this was also defined as social honor and provision of public support. Because, the main actors involved in the development of liturgy are the Athenian aristocrats and later the rich non-aristocrats group. B.C. in 594, in the Ancient Greek city-state, citizens were grouped as large farmers, horsemen, peasants and workers, in terms of their liturgical liabilities and according to their assets. The specific feature of the Ancient Greek economic and social structure also appears in the Roman state. Rich citizens in Rome also undertook tasks for the public interest, such as temple construction and organizing festivals. Later, liturgy (munera sordida in Latin) became a fulfilled work, because it constituted a compulsory job/set of jobs for people. These were the tasks that the Romans took part in a more passive mood but ever with less faith, in obedience to state rules. The first liturgical records are found in papyrus in the Byzantine Empire which is a continuation of the Ancient Greek and Roman periods. In Byzantium, liturgical obligation is a normal taxation method, it foresees individual labor, service surveillance or a senatorial-level expenditure. From a historical point of view, even if not in nowadays’ sense it is seen that public goods/services/expenditures, have become widespread in the Ancient Greek and Roman civilizations in terms of their improved and diversified aspects, with the participation of the aristocrats first and then the rich non-aristocrats. These goods/services/expenditures have become an element of social obligation and vanity.
Litürji: Kamu Mallarının/Hizmetlerinin/ Harcamalarının Tarihsel ve Antik Bir Kökeni ve Gelişimi
Nihat FalayÇalışmada, litürji kavramı ve uygulaması ve bunların arkasındaki sosyal ve ekonomik nedenler irdelenecektir. Litürji kavramının tam bir karşılığı bulunmadığı için, onun bir gönüllü-yükümlülük veya zorunlu-yükümlülük olarak kabul edilmesi gerekir. Anlamı halk için çalışmak, topluma ve devlete yapılan hizmet ve amacı itibariyle dinsel ve kutsal bir hizmeti kasteden litürji kavramının kökleri eski yüzyıllara dayanır. Antik Yunan litürjisi, tapınakların yapım, bakım ve finansmanının aristokrat ailelerin bütçelerinden karşılanması gibi bir anlayışa dayanır. Klasik Yunan kentdevletlerinde, bu işlev önce gönüllü, sonra da zorunlu ama onurlu bir görev durumuna gelmiştir. Litürji, gönüllü-yükümlülük bağlamında önce üç kürekli harp teknelerini yönetmek, dinsel ayinlere katılmak, festivaller düzenlemek ve tiyatro eserleri sahneye koydurmak şeklinde gerçekleştiriliyordu. M.Ö. 4. y.y.’da, litürji bir nevi emlak vergisi niteliğini almış, fakat bu da toplumsal onur ve kamusal destek sağlama şeklinde tanımlanmıştır. Çünkü, litürjilerin gelişmesinde rol alan temel aktörler Atinalı aristokratlar ve daha sonraları da aristokrat olmayan zenginler grubudur. Antik Yunan kent-devletinde M.Ö. 594’de yurttaşlar litürjilerdeki yükümlülükleri açısından ve malvarlıklarına göre; büyük çiftçiler, atlılar, köylüler ve işçiler şeklinde gruplandırılmıştır. Antik Yunan ekonomik ve sosyal yapısının kendine özgü niteliği Roma devletinde de ortaya çıkmaktadır. Roma’da da zengin vatandaşlar tapınak yapımı ve şenlikler düzenlenmesi ve benzeri kamu yararına görevler üstlenmiştir. Daha sonra, litürji (Latince munera sordida) sadece yerine getirilen bir iş durumuna dönüştü, çünkü insanlar için bunlar yapılması zorunlu bir iş/işler bütünü oluşturdu. Bunlar, Romalıların devlet kurallarına boyun eğerek, daha çok edilgen bir ruh haliyle ama giderek daha az inançla katıldıkları görevler idi. Antik Yunan ve Roma döneminin bir anlamda devamı olan Bizans İmparatorluğu’nda litürjiye ilişkin ilk kayıtlar papirüslerde görülmektedir. Bizans’ta litürjik yükümlülük artık normal bir vergileme tarzı ve yöntemidir, bireysel işgücü, hizmet gözetimi veya senatörlük düzeyinde bir harcamayı öngörür. Tarihsel açıdan bakıldığında, kamu mallarının/hizmetlerinin/harcamalarının günümüz anlamında olmasa dahi, Antik Yunan ve Roma uygarlıklarında önce aristokratların sonra da aristokrat olmayan zenginlerin katılımı ile, gelişmiş ve çeşitlenmiş yönleri bakımından giderek yaygınlaştığı görülür. Bu mallar/hizmetler/harcamalar, birer toplumsal mükellefiyet ve gösteriş unsuru haline dönüşmüştür.
