Names of Fantastic Beings and Places in the Turkish Translations of Michael Ende’s Fantasy Novel Die unendliche Geschichte
Gülsüm Uğuz, Zehra GülmüşThe translation of children's and youth literature is of particular importance in Translation Studies but also poses many translation problems. However, there has so far been limited research that focuses on translation criticism in the field of children’s and youth literature. The aim of this study is to contribute to discussions on the translation of children’s and youth literature based on the example of Michael Ende’s fantasy novel Die unendliche Geschichte (1979) and its Turkish translations. Overall, there are four Turkish translations done by two translators Saadet Özkal (Ende 1986; 1999; 2017) and Saffet Günersel (Ende 1996). All translations have the same Turkish title Bitmeyecek Öykü. Translation work on the children's fantasy novel Die unendliche Geschichte involves many potential translation problems not least due to the use in the novel of specific visual, linguistic and stylistic means. Specific translation challenges in the novel include , inter alia, those that arise due to the prevalence of names of important fantastic beings and places, which indicate the author’s creativity. This analysis, conducted within the scope of functional and child-centered theory of translation (C. Nord and E. O'Sullivan), shows that different translation techniques were used by the translators to overcome the particular translation challenges in the novel in question. The results suggest that Özkal’s translations are source text oriented, and Günersel’s translation is rather functional and target reader oriented.
Namen von phantastischen Wesen und Orten in den Türkischübersetzungen von Michael Endes Fantasyroman Die unendliche Geschichte
Gülsüm Uğuz, Zehra GülmüşDie Übersetzung der Kinder- und Jugendliteratur nimmt in der Translationswissenschaft eine besondere Stellung ein, da sie mit zahlreichen Übersetzungsproblemen verbunden ist. Dennoch liegen hierzu bislang nur wenige translationswissenschaftliche Untersuchungen vor. Mit der vorliegenden übersetzungskritischen Analyse von Michael Endes Fantasyroman Die unendliche Geschichte (1979) und dessen Übersetzungen ins Türkische soll ein Beitrag zur Schließung dieser Forschungslücke geleistet werden. Es liegen insgesamt vier Türkischübersetzungen vor, vorbereitet von zwei Übersetzern: Saadet Özkal (Ende 1986; 1999; 2017) und Saffet Günersel (Ende 1996). Alle vier Übersetzungen tragen denselben Titel Bitmeyecek Öykü. Die Übersetzer werden aufgrund von zahlreichen visuellen, sprachlichen und stilistischen Merkmalen des Kinder- und Jugendromans vor verschiedenen Übersetzungsproblemen gestellt. Hierzu gehören u. a. die Namen von phantastischen Wesen und Orten, die in der Romanhandlung eine wichtige Rolle spielen und die literarische Kreativität des Autors zum Vorschein bringen. Die Analyse von repräsentativen Namen anhand eines funktionalistisch und kindeszentrisch übersetzungskritischen Ansatzes (C. Nord und E. O'Sullivan) zeigt, dass die von den Übersetzern zur Lösung dieses Problems bevorzugten Übersetzungsverfahren zu recht unterschiedlichen Übersetzungen führen. Anhand der Beispielanalysen wird deutlich, dass Özkals Übersetzungen eher ausgangstextorientiert sind und Günersels Übersetzung eher funktional orientiert und somit mehr rezipientengerichtet ist.
Michael Ende’nin Die unendliche Geschichte Adlı Romanının Türkçe Çevirilerindeki Fantastik Varlık ve Yerlerin İsimleri
Gülsüm Uğuz, Zehra GülmüşÇocuk ve gençlik edebiyatı ürünleri çevirisinin çeviribilim çalışmaları alanında özel bir konuma sahip olmasına ve beraberinde birçok çeviri sorunu getirmesine karşın bu alanda yapılan çeviri eleştirisi incelemeleri sınırlı sayıdadır. Çalışmanın amacı, Alman yazar Michael Ende’nin Die unendliche Geschichte (1979) adlı ünlü fantastik çocuk ve gençlik romanının Türkçe çevirileri örneğinde çocuk ve gençlik edebiyatı çevirisi alanına katkı sağlamaktır. Eserin toplamda Saadet Özkal (Ende 1986; 1999; 2017) ve Saffet Günersel (Ende 1996) tarafından hazırlanan dört çevirisi bulunmaktadır. Tüm çeviri eserler Bitmeyecek Öykü ismiyle yayımlanmıştır. Çevirmenlerin birçok çeviri sorunu ile karşılaşması, Die unendliche Geschichte adlı çocuk fantastik romanının çok sayıda kendine özgü görsel, dilsel ve biçemsel öğeler içermesinden kaynaklanmaktadır. Eserde bir çeviri sorunu oluşturan unsurlardan bir tanesi eserde büyük bir önem taşıyan ve yazarın yaratıcılığını ön plana çıkaran fantastik varlık ve yerlerin isimleridir. Çalışmada işlevsel ve çocuk/ genç okur odaklı çeviri kuramı ışığında (C. Nord ve E. O’Sullivan) çeviri sorunu oluşturan fantastik varlık ve yer isimleri örnekleri ele alınmış, çevirmenlerin söz konusu çeviri sorunlarını aşmak için kullandıkları çeviri tekniklerinin farklılık gösterdiği saptanmıştır. Örnek incelemelerin sonuncunda Özkal’ın çeviride daha çok kaynak metin odaklı, Günersel’in ise daha çok çevirinin işlevini dikkate alarak erek okur odaklı bir yaklaşımı benimsediği görülmektedir.
