Turkish Journal of Bioscience and Collections

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Derleme Makalesi


DOI :10.26650/tjbc.20200011   IUP :10.26650/tjbc.20200011    Tam Metin (PDF)

Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri

Laçine Aksoy, Mukhriddin Suyundikov

Afyonkarahisar, dağlık alanları ve bu dağlar arasındaki geniş alanları içeren bir coğrafyaya sahiptir. Dağlık alanlar volkanik oluşumludur ve yükseklikleri 1600-2600 m arasındadır. Şehrin batısında Akdeniz iklimi, doğusunda ise İç Anadolu’nun karasal iklimi görülmektedir. Afyonkarahisar’da çok sayıda göl bulunur. Jeomorfolojik özellikleri, iklimsel özellikleri, toprak ve hidrografik özellikleri gibi sebepler dolayısıyla sınırları içerisinde 2000 civarında bitki taksonu yayılış göstermektedir. Bu bitkilerden 330 takson Türkiye için endemiktir. Bu endemik taksonların 6’sı, Cota fulvida (Grierson) Holub, Astragalus×afyonicus (Ponert) Ponert, Polygonum afyonicum Leblebici & Gemici, Sideritis akmanii Aytac, Ekici&Donmez, Thermopsis turcica Kit Tan, Vural & Küçüködük ve Verbascum afyonense Hub.-Mor., yalnız Afyonkarahisar’da yetişen lokal endemik türlerdir. Bu çalışmada, lokal endemik türlerin, il sınırlarında yetiştikleri konumlarının, morfolojik özelliklerinin, biyolojik aktivite ve fitokimyasal içeriklerinin kapsamlı olarak derlenmesi amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler: Cota fulvida, Astragalus×afyonicus, Polygonum afyonicum, Sideritis akmanii, Thermopsis turcica, Verbascum afyonense
DOI :10.26650/tjbc.20200011   IUP :10.26650/tjbc.20200011    Tam Metin (PDF)

Morphological and Phytochemical Properties of Endemic Plant Taxa in Afyonkarahisar Flora

Laçine Aksoy, Mukhriddin Suyundikov

Afyonkarahisar has a geography that includes mountainous areas and large areas between these mountains. The mountainous areas are volcanic and have heights between 16002600 m. It is seen a Mediterranean climate to the west and the continental climate of Central Anatolia to the east. There are many lakes in Afyonkarahisar. Geomorphological features, climatic characteristics, soil and hydrographic features due to reasons such as the distribution of around 2000 plant species and sub-species shows. 330 species of this plant is endemic to Turkey. Six of the 330 endemic species, Cota fulvida ( Grierson) Holub, Astragalus×afyonicus (Ponert) Ponert, Polygonum afyonicum Leblebici & Gemici, Sideritis akmanii Aytac, Ekici&Donmez, Thermopsis turcica Kit Tan, Vural &Küçüködük and Verbascum afyonense Hub.-Mor.,are local endemic species growing only in Afyonkarahisar. In this study, it is aimed to compile the location, morphological characteristics, biological activity and phytochemical contents of local endemic species in the province borders. 

Anahtar Kelimeler: Cota fulvida, Astragalus×afyonicus, Polygonum afyonicum, Sideritis akmanii, Thermopsis turcica, Verbascum afyonense

PDF Görünüm

Referanslar

  • Acar, H., Serteser, A. & Kargıoğlu, M.(2012). Afyonkarahisar’daki Jipsli Topraklar ile Bitki Örtüsü İlişkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi,12, 1-22. google scholar
  • Akan, H., Fırat, M. & Ekici, M.(2008). Astragalus bahce sarayensis (Leguminosae-Papilionoideae), a New Species of Section Alopecuroidei DC. from Turkey. Botanical Journal of the Linnean Society, 156, 439-444. google scholar
  • Akçiçek, E. & Vural, M. (2003). Flora of Kumalar Mountain (Afyonkarahisar). Turkish Journal of Botany, 27, 383-420. google scholar
  • Akçiçek, E. & Vural, M. (2007). Kumalar dağı (Afyonkarahisar)’ nın endemik ve nadir bitkileri. Balıkesir Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9, 78-86. google scholar
  • Akdemir, Z., Kahraman, C., Tatlı, I.I., Küpeli, Akkol, E., Süntar, I. & Keles, H. (2011). Bioassay-guided isolation of antiinflammatory, antinociceptive and wound healer glycosides from the flowers of Verbascum mucronatum Lam.Journal of Ethnopharmacology,136, 436-443. google scholar
  • Arslan, M., Karataş, R., Güner, Ş.T. & Özkan,K..(2015) Threat categories and endemism status of plants in the distibution areas of pulley oak in the Lakes District..Biological Diversity and Conservation, 8, 7-15. google scholar
  • Ay, A. (2009) Afyonkarahisar İlinde Coğrafi Faktörlerin Örgün Eğitime Etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağustos, Yüksek Lisans Tezi google scholar
  • Baytop, A. & Dökmeci, G. (1978). A contribution to the flora of Sultandağları. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Mecmuası, 14, 144-156. google scholar
  • Bülbül, A.S. & Aytaç, Z. (2010). Hüseyingazi (Ankara) Dağı Florası. Ot Sistematik Botanik Dergisi, 17, 113-132. google scholar
  • Cenkci, S., Yıldız, M. & Terzi,H.(2012) Afyonkarahisar Endemiği Thermopsis turcica: Dünü, Bugünü ve Ekonomiye Kazandırılması.Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi,12, 23-26. google scholar
  • Cenkci, S., Temel, M.,Kargıoğlu, M. & Dayan, S. (2009). Propagation of endangered Thermopsis turcica Kit Tan, Vural & Küçüködük using conventional and in vitro techniques. Turkish Journal of Biology, 33, 327-333. google scholar
  • Coğuplugil, A. (2019). Ratlarda sideritis akmanii’den elde edilen ekstraktların lipid profili ve bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi.Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar, Türkiye. google scholar
  • Çenil, T. (2007). Bursa ve çevresinde yayılışı olan Verbascum L. Türleri. Üzerinde morfolojik ve taksonomik Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, Türkiye. google scholar
  • Davis, P.H., (1970). Flora of Turkey and the East AegeanIslands. University of EdinburgPress, Edinburg, Vol 3, 177-179. google scholar
  • Davis, P.H., Mill, R.R. & Tan, K., (1988). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. University of Edinburg Press, Edinburg, 10, 112s. google scholar
  • Gemici, Y., (1990). La flore De la Montagne D’Akdag (AfyonDenizli) I-II.Journal of Faculty of Science Ege University Series B, 12, 1-29. google scholar
  • Gemici, Y. & Tan K.(2014). Polygonum melihae sp. nov. (Polygonaceae) from inner west Anatolia, Turkey. Nordic Journal of Botany, 32, 540–542. google scholar
  • Gümüşçü, A., Tugay, O. & Kan, Y. (2011). Comparison of Essential Oil Compositions of Some Natural and Cultivated Endemic Sideritis Species. Advances in Environmental Biology,5, 222226. google scholar
  • Güner, A.,Özhatay, N. Ekim, T. & Baser, K.H.C. (2000). Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburgh University Press, Edinburgh, 11, 92-94. google scholar
  • Güzey İ. (2017). Afyon endemiği Sideritis akmanii türünün serbest radikal giderici, toplam fenolik madde miktarı, total antioksidan ve oksidan statüsü ile mineral madde içeriğinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar, Türkiye. google scholar
  • Kahraman,C.,Tatli,I., Orhan, I.E. & Akdemir,Z.S. (2010). Cholinesterase inhibitory and antioxidant properties of Verbascum mucronatum Lam. and its secondary metabolites. Zeitschrift für Naturforschung C,65,667-674. google scholar
  • Kargıoğlu, M., Cenkci, S. & Dayan,S.(2007). Afyonkarahisar Sınırlarında Yayılış Gösteren Endemik Bitkiler ve Tehlike Kategorileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi,7, 287-311. google scholar
  • Keskin, M. (2009). Polygonum istanbulicum Keskin sp. nov. (Polygonaceae) from Turkey. Nordic Journal of Botany, 27, 11-15. google scholar
  • Köse, Y.B. & Ocak, A. (2004). The flora of Northernpart of the Emirdağ Mountains. Turkish Journal of Botany,28, 369-390. google scholar
  • Kurt, L. (2002). The stepe vegetation of Emirdağ (AfyonkarahisarTurkey).Anadolu UniversityJournal of Science and Technology, 3, 257-270. google scholar
  • Luca,S.V., Miron,A., Aprotosoaie,A.C., Mihai,C.T., Vochita,G., Gherghel,D., Ciocarlan,N. & Skalicka-Woźniak, K. (2019). HPLC-DAD-ESI-Q-TOF-MS/MS profiling of Verbascum ovalifolium Donn ex Sims and evaluation of its antioxidant and cytogenotoxic activities. Phytochemical Analysi, 30, 34-45. google scholar
  • Malyer, H. (2011). Türkiye Florası ve polen allerjisine neden olan önemli bitkiler. Türkiye Klinikleri J Allergy-Special Topics,4, 15-18. google scholar
  • Ozek,G., Özbek,M.U.,Yur,S., Goger,F., Arslan,M. & Ozek,T. (2019). Assessment of Endemic Cota fulvida (Asteraceae) for Phytochemical Composition and Inhibitory Activities against Oxidation, α-amylase, Lipoxygenase, Xanthine Oxidase and Tyrosinase Enzymes.Records of Natural Products, 13, 333-345. google scholar
  • Özbek, M.U. (2010). Türkiye’nin Cota J.Gay (Asteraceae) Cinsinin Taksonomik Revizyonu. Doktora Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye. google scholar
  • Özbek, M.U., Vural, M. & Daşkın, R. (2011). A new species of the genus Cota (Asteraceae) from Uludağ, Turkey. Turkish Journal Botany, 35, 331-336. google scholar
  • Özdemir, C., Dural, H., Ertuğrul, K., Küçüködük, M.,Baran, P. & Şanda, M.A. (2008). Morphology and anatomy of endemic Thermopsis turcica Kit Tan,Vural & Küçüködük. Bangladesh Journal of Botany, 37(2), 105-114. google scholar
  • Seçmen, Ö. & Leblebici E. (1997). Türkiye sulak alan bitkileri ve bitki örtüsü. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, İzmir,870s. google scholar
  • Sinan, B., (2002). Thermopsis turcica Kit Tan, Vural & Küçüködük (Fabaceae)’nın morfolojisi, anatomisi ve ekolojisi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye. google scholar
  • Süntar,I., Tatlı,I., Küpeli,A.E., Keleş, H., Kahraman,Ç. & Akdemir,Z. (2010). An ethnopharmacological study on Verbascum species: from conventional wound healing use to scientific verification. Journal of Ethnopharmacology, 132, 408-413. google scholar
  • Tarakçı, S., Altay, V., Keskin, M. & Sümer, S. (2012). Beykoz ve Çevresi (İstanbul)’nin Kent Florası.The Black Sea Journal of Sciences,2, 47‐66. google scholar
  • Yeşilay, E.Y. (2018). Bazı Polygonum L. (Polygonaceae) türleri üzerinde morfolojik, anatomik ve mikromorfolojikbiraraştırma. Yüksek Lisans Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu, Türkiye. google scholar
  • Yeşilyurt, E.B., Kurt, L. & Akaydın, G. (2008). Hacıkadın vadisi florası üzerine bir araştırma (Ankara/Türkiye). Biyolojik Çeşitlilik ve Koruma,1-2, 25-52. google scholar
  • Zarre-Mobarakeh, S., (2000). Systematic Revision of Astragalus sect. Adiaspastus, sect. Macrophyllium and sect. Pterophorus (Fabaceae)Systematic Revision of Astragalus sect. Adiaspastus, sect. Macrophyllium and sect. Pterophorus (Fabaceae).Englera 18, The Botanic Garden and Botanical Museum Berlin-Dahlem, Berlin, 219s. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Aksoy, L., & Suyundikov, M. (2020). Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri. Turkish Journal of Bioscience and Collections, 4(1), 20-26. https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011


AMA

Aksoy L, Suyundikov M. Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri. Turkish Journal of Bioscience and Collections. 2020;4(1):20-26. https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011


ABNT

Aksoy, L.; Suyundikov, M. Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri. Turkish Journal of Bioscience and Collections, [Publisher Location], v. 4, n. 1, p. 20-26, 2020.


Chicago: Author-Date Style

Aksoy, Laçine, and Mukhriddin Suyundikov. 2020. “Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri.” Turkish Journal of Bioscience and Collections 4, no. 1: 20-26. https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011


Chicago: Humanities Style

Aksoy, Laçine, and Mukhriddin Suyundikov. “Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri.” Turkish Journal of Bioscience and Collections 4, no. 1 (May. 2024): 20-26. https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011


Harvard: Australian Style

Aksoy, L & Suyundikov, M 2020, 'Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri', Turkish Journal of Bioscience and Collections, vol. 4, no. 1, pp. 20-26, viewed 13 May. 2024, https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011


Harvard: Author-Date Style

Aksoy, L. and Suyundikov, M. (2020) ‘Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri’, Turkish Journal of Bioscience and Collections, 4(1), pp. 20-26. https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011 (13 May. 2024).


MLA

Aksoy, Laçine, and Mukhriddin Suyundikov. “Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri.” Turkish Journal of Bioscience and Collections, vol. 4, no. 1, 2020, pp. 20-26. [Database Container], https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011


Vancouver

Aksoy L, Suyundikov M. Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri. Turkish Journal of Bioscience and Collections [Internet]. 13 May. 2024 [cited 13 May. 2024];4(1):20-26. Available from: https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011 doi: 10.26650/tjbc.20200011


ISNAD

Aksoy, Laçine - Suyundikov, Mukhriddin. “Afyonkarahisar Florasında Yer Alan Endemik Bitki Taksonlarının Morfolojik ve Fitokimyasal Özellikleri”. Turkish Journal of Bioscience and Collections 4/1 (May. 2024): 20-26. https://doi.org/10.26650/tjbc.20200011



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim15.11.2019
Kabul13.02.2020
Çevrimiçi Yayınlanma28.02.2020

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.