1st Istanbul International Geography Congress Proceedings Book

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/PB/PS12.2019.002.044   IUP :10.26650/PB/PS12.2019.002.044    Full Text (PDF)

Geographical traces on giresun aksu festival rituals

Gülşah Doğanay

Geographical environment has important impacts that shape peoples’ lives. Effects of natural and human elements cannot be ignored in creation and structuring of the material and moral cultural values. People affect and get affected by natural and human elements in their geographical environment. In this study, use of geographical elements like “rock”, “water”, “stone”, “island”, “iron” and “fire” within the scope of “Giresun Aksu festival” as well as the origins and reasons of enshrining of these elements throughout the history were examined from a cultural geographical perspective. This is a qualitative study based on data derived from observations and interviews held during the festival as well as from document analysis. Information was obtained from persons in charge of preparing and presenting the rites and from local people who practice these rites. During the festival, the author attended the rituals as a participant observer and took photographs. The data was assessed through content analysis method. The evaluation of the findings indicate that the rites were formed by the cultural elements with deep historical roots as well as the geography in which the practitioners live. Inclusion of the Giresun island, one of the most important islands of the Black Sea, in the rituals and moving the “water rituals which are actually, mostly practiced in water flows, to a location where the water joins the sea” are good examples of re-shaping the cultural values coming from different historical backgrounds and geographical roots according to the new place of living. On the other hand, a rock called “Hamza’s Stone” is located in Giresun island. This stone has a different shape, color and positioning than the other “ordinary” ones and constitutes a good example of mystification of different geographical elements by local people and an important part of the rites practiced therein. The mystic value attached to geographical elements such as the “sea”, “island”, “river”, “rock”, “iron” and “fire” during the rites, was interpreted as the pictures and meanings formed in the moral world of the people reflecting the bond between the human and the nature.


Keywords: Giresun, Festival, Myths, Cultural Geography, Ritual.

References

  • Acar, E. (2015). Giresun/Khalkeritis (Aretias) Adası nekropolü ve iskeletlerin paleontropolojik analizi (Doctoral dissertation). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. google scholar
  • Arslan, A. A. (2005). Türk Şamanizm’inin kaynağına doğru. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 57-74. google scholar
  • Atalay, İ.(2011).Genel beşeri ekonomik coğrafya (5. Baskı). İzmir: Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri google scholar
  • Arslan, H. (2017). Afrika topluluklarında tabiat kültü ve tabii unsurlara atfedilen güçler. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 4(8),2-16. google scholar
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak ,E. Akgün, Ö.E., Karadeniz ,Ş. ,Demirel ,F.(2016).Bilimsel araştırma yöntemleri (22 bakı) . Ankara: Pegem Akademi. google scholar
  • Ceylan, A., & Hultkrantz, A. (2004). Şamanizm’in çevresel ve olgusal yönleri-II. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (30). google scholar
  • Çelikoğlu, Ş., & Atış, E. (2014). Bir kültürel coğrafya incelemesi: Zonguldak ilinde Hıdrellez etkinlikleri. Journal of Human Sciences, 11(2),1181-1202. google scholar
  • Çimpoeş , L. (2010). Gagauzlarda ilk yortuları kutlamaları. Mayıs yedisi ve Karadeniz çevresinde benzer inanışlar. Giresun Belediyesi Kültür Yayınları, Giresun. google scholar
  • Davletov, T. B. (2007). Kamlık inancında Kam (Şaman) ve kümelenme geleneği üzerine. Yaşayan Eski Türk İnançları Bilgi Şöleni. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 89-96. google scholar
  • Davletov, T. B. (2008). Eski Türklerde toplumsal siyaset anlayışı. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (8), 81-102. google scholar
  • Demirci, F (2014) . Beşeri coğrafya İnsan Kültür ve Mekân. Studies of The Ottoman Domain (Osmanlı Hakimiyet Sahası Çalışmaları), 4(6), 32-37. google scholar
  • Dilek, İ. (2007). Sibirya Türklerinde ateşle ilgili inançlar, Törenler ve bazı efsaneler. Bilig,(43), 33-54. google scholar
  • Doğanay, H., & Doğanay, S. (2014). Coğrafyaya giriş (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. google scholar
  • Düzgün,Ü.K.(2015).Türk mitolojisinde ateş kültü. Tük Mitolojisine Giriş.https.//scholar.google.com.tr/ adresinden 10.03.2019 tarihinde alınmıştır. google scholar
  • Eren, S. (2007). İnanç ve sosyo-kültürel çevre etkileşimi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(1), 129-152. google scholar
  • Güngör, H. (2007,16-17 Nisan). Geleneksel Türk dininden Anadolu’ya taşınanlar. Yaşayan Eski Türk İnançları Bilgi Şöleni: Bildiriler, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırma Enstitüsü, Ankara. google scholar
  • Hasanova, N. (2010). Bulgaristan Türklerinde Hıdırellez kutlamaları. Mayıs yedisi ve Karadeniz çevresinde benzer inanışlar. Giresun Belediyesi Kültür Yayınları, Giresun. google scholar
  • İzgi, M. C. (2012). Şamanizm ve şamanlara genel bakış. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 2(1),31-38. google scholar
  • Kahn, M. (1990). Stone-faced ancestors: The spatial anchoring of myth in Wamira, Papua New Guinea. Ethnology, 29(1), 51-66. google scholar
  • Kahn, M. (1990). Stone-faced ancestors: The spatial anchoring of myth in Wamira, Papua New Guinea. Ethnology, 29(1), 51-66. google scholar
  • Kara Düzgün, Ü. (2014). Giresun halk takvimi, sayılı günler ve bunlara bağlı inanış ve uygulamalar. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar, 6,233-256. google scholar
  • Karaman, K. (2010). Ritüellerin toplumsal etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2010(21),227-236. google scholar
  • Koca, S. (2002). Eski Türklerde bayram ve festivaller. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. google scholar
  • Kolig, E. (1980). Noah’s Ark revisited: on the myth-land connection in traditional Aboriginal thought. Oceania, 51(2), 118-132. google scholar
  • Korkmaz, M. A. (2005). Eski Türk tarihi ve coğrafyasının sürekliliğinde Giresun yöresi ve Bostanlı köyü’nde yer-su kutsalları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (34). google scholar
  • Kulaksız, O .(2010). Hederlez-Gagauz halk yortusu. Mayıs yedisi ve Karadeniz çevresinde benzer inanışlar. Giresun Belediyesi Kültür Yayınları,Giresun. google scholar
  • Küçük, M. A. (2013). Türk destanlarında “sayı” motifinin dinî yansımaları. gazi türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 1(13), 91-109. google scholar
  • Kürkan, F. (2018). Giresun’da Türk su kültünün izleri. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(16), 109-130. google scholar
  • Levine, G. J. (1986). On the geography of religion. Transactions of the Institute of British Geographers, 428-440. google scholar
  • Nar, M. Ş. (2014). Günümüz toplumunda mitler: Anadolu halk efsaneleri üzerine genel bir değerlendirme. Folklor/Edebiyat, 20(79), 55-77. google scholar
  • Nunn, P. D. (2003). Fished up or thrown down: the geography of Pacific Island origin myths. Annals of the Association of American Geographers, 93(2),350-364. google scholar
  • Oymak, İ. (2010). Anadolu’da su kültünün izleri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 35-55. google scholar
  • Özder, A. (2012).Bosna-Hersek Cumhuriyeti’nde coğrafyanın halk kültürüne etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, (25), 213-237. google scholar
  • Salihov, A. (2007). Başkurt Şamanlarının tedavi usulleri. Yaşayan Eski Türk İnançları Bilgi Şöleni: Bildiriler, 83. google scholar
  • Sami, K. (2013). Kırsal Alevî kültüründe çevre, mekân ve insan etkileşimi-iki köy örneği. bilig, 67, 169. google scholar
  • Şahin, K. Bağcı, H. R., Özlü, & Usta, S, (2017). Bulancak’da (Giresun) coğrafi özelliklerin yemek kültürüne etkileri. Studies of The Ottoman Domain (Osmanlı Hâkimiyet Sahası Çalışmaları), 7(13), 248-265. google scholar
  • Şakir, R. (2010). Bahar bayramı olarak; Sabantuy. Mayıs yedisi ve Karadeniz çevresinde benzer inanışlar. Giresun Belediyesi Kültür Yayınları,Giresun. google scholar
  • Tanyu, H. (1968). Türkler’de taşla ilgili inançlar. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. google scholar
  • Taş, İ. (2017). Hititli kadın şifacılar-şifalandırma çalışmaları ve bunların birleştirici coğrafya ve jeokültürel bellek esasında Anadolu kültüründeki yansımaları. Kadın Araştırmaları Dergisi, (15), 48-60. google scholar
  • Türkan, K. (2012). Türk dünyası masalarında su kültü. Milli folklor, 24(93), 135-148. google scholar
  • Türkmen, F., & Türker, F. (2014). Geleneklerde ve inançlarda demir. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi,(XIV/1), 1-8. google scholar
  • Uğur, A. (2015). Müzik coğrafyası: Türkülerdeki coğrafya. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (74), 239-260. google scholar
  • Uygur, S. M., & Baykan, E. (2007). Kültür turizmi ve turizmin kültürel varlıklar üzerindeki etkileri. Ticaret ve Turizm Egitim Fakültesi Dergisi,Sayi, 2, 30-49. google scholar
  • Üstünova, K. (2010). Giresun’da yaşatılan sacayağından geçme geleneğinde ‘Sacayağı’ve ‘üç’ne Anlatıyor?. Bilig, Kış, 52, 181-194. google scholar
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Basım).Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.