9th International Congress of Turcology Proceedings Book
Four Calendars Written in Turkish with Armenian Scripts
Zehra HamaratLiterary works written in Turkish with Armenian script provide information about Armenian literature, history, and culture and also help understand the life of Ottoman society with its ethnic and religious diversity. This study analyzes four calendars written in Turkish with Armenian script (Kazamia ve Nimruzmane [1858], Ruzname [1859], Mevsimname [1882], and Oratsvoys ve Mevsimname [1887]) were analyzed in order to draw attention to this cultural richness of the Ottoman society. These official calendars are functional in terms of reflecting the folk calendars that had been created as a result of many years of experience. Everyday life at that time was also organized according to these folk calendars, and the calendars can be said to have facilitated human life in this aspect. This functionality makes calendars important and worth studying. For this reason, this article examines these calendars in terms of their content and determines the information they convey about folk calendars, calendar-related practices, and holy days. As a result of the research, Armenians as part of Ottoman society/ culture are understood to have had the opportunity to live their own beliefs, sacraments, and rituals, actively performing their rituals and holy days in many churches located in and around Istanbul, at least in the era when these calendars were being prepared. Although these calendars were prepared for Armenians, a cultural richness and diverse beliefs were found to be reflected in these calendars, with the holy days of Greeks, Jews, and Muslim Turks also being included in these calendars alongside the Armenian dates. Therefore, these calendars that are the subject of the review are believed to contain important information for understanding the folklore of life in Istanbul with its multicultural structure.
Ermeni Harfleriyle Türkçe Yazılmış Dört Takvim
Zehra HamaratErmeni harfleriyle Türkçe yazılmış eserler Ermeni edebiyatı, tarihi, kültürü hakkında bilgi vermekle birlikte etnik ve dinî çeşitliliğe sahip Osmanlı toplum hayatının anlaşılmasına da yardımcı olmaktadır. Osmanlı toplumunun bu kültürel zenginliğine dikkat çekmek amacıyla hazırlanan bu çalışmada Ermeni harfleriyle Türkçe yazılmış dört takvim (Kazamia ve Nimruzmane – 1858, Ruzname – 1859, Mevsimname – 1882, Oratsvoys ve Mevsimname – 1887) hakkında bilgi verilmiştir. Bu resmî takvimler, uzun yıllara dayanan tecrübeler sonucunda oluşan halk takvimlerini yansıtması ve gündelik hayatın ise bu halk takvimine göre düzenlenmiş olması bakımından – takvimlerin ait oldukları dönemde – işlevseldir ve bu yönüyle takvimlerin insan hayatını kolaylaştırdığını söylemek mümkündür. Bu işlevselliği takvimleri önemli ve incelemeye değer kılmaktadır. Bu nedenle söz konusu takvimler içerikleri bakımından incelenip halk takvimine, takvime bağlı uygulamalara, kutsal günlere dair takvimlerin aktardığı bilgiler tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda Osmanlı toplumunun/kültürünün bir parçası olan Ermenilerin kendi inançlarını, kutsallarını, ritüellerini yaşama imkânına sahip oldukları; İstanbul ve çevresinde bulunan pek çok kilisede, en azından takvimlerin hazırlandığı dönemde, ritüellerini, anma günlerini, ayinlerini aktif bir şekilde gerçekleştirdikleri anlaşılmıştır. Bu takvimler Ermeniler için hazırlanmış olsa da kültürel zenginliğin, inanç çeşitliliğinin bu takvimlere yansıdığı, takvimlerde Ermenilerle birlikte Rumların, Yahudilerin ve Müslüman Türklerin kutsal günlerine de yer verildiği tespit edilmiştir. Bundan dolayı incelemeye konu olan takvimlerin çok kültürlü bir yapıya sahip olan İstanbul yaşamının, folklorunun anlaşılması adına önemli bilgiler içerdiği düşünülmektedir.
