The Aegean Sea and the Eastern Mediterranean in the Global and Regional Balance Based on the Axes of Geography, History, and International Law

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/SS46.2021.008.07   IUP :10.26650/B/SS46.2021.008.07    Full Text (PDF)

The Ottoman Mediterranean

İdris Bostan

As far as Ottoman history is concerned, the inclusion of maritime history in general—and of Mediterranean history in particular —among the research topics of Ottoman historiography is a relatively new phenomenon; despite the rather high number of Ottoman archival documents on the issue, this appears to still be the case. The events in the Mediterranean during the Ottoman period, even in terms of political developments (namely chronological history), are not yet fully known. This study aims to examine the Mediterranean from the perspective of the Ottoman Empire, the most important state of the sixteenth century Mediterranean world, while emphasizing the concept of the “Ottoman Mediterranean”. In reality, this concept is not meant to include the entire Mediterranean within the Ottoman borders in a political sense, nor does it aim to draw a border; it is also worth noting that it denotes areas of dominance and refers to the sea governed by the Ottoman rules of maritime law that brought order to the Mediterranean region. This article discusses the establishment of the Ottoman rule in the Mediterranean, the formation of the Ottoman maritime law, and maritime commerce dimensions within the Ottoman Mediterranean’s borders. To this end, it mentions the search for the alliances that were effective in the establishment of the Ottoman rule in the Mediterranean, the beginning and development of the Ottoman piracy, which played an essential role in the history of the Mediterranean due to its occasional collaboration with the state navy, and the naval bases and shipyards that signaled the Ottoman rule in the Mediterranean region. Furthermore, it outlines the processes of ship technology in the Ottoman Mediterranean. Afterward, it discusses the formation of the Ottoman maritime law in the Mediterranean in the light of the ahidnâmes. Finally, it evaluates the dimensions of maritime trade in the Mediterranean, especially in the context of the rising coffee trend, which replaced the spice during the sixteenth century and became a crucial international trade commodity in the Mediterranean Sea in the seventeenth century.


Keywords: The Ottoman Mediterranean, ahidnâmes, piracy, maritime law, maritime commerce
DOI :10.26650/B/SS46.2021.008.07   IUP :10.26650/B/SS46.2021.008.07    Full Text (PDF)

Osmanlı Akdenizi Üzerine

İdris Bostan

Genel olarak denizcilik tarihinin ve özelde ise Akdeniz Tarihi’nin Osmanlı tarihçiliğinin araştırma konuları arasına girmesi Osmanlı cephesinden bakıldığında oldukça yenidir. Konu hakkında Osmanlı arşivlerinde bulunan belgelerin çokluğuna rağmen bu durumun pek değişmediği görülmektedir. Osmanlılar döneminde Akdeniz’de neler olup bittiği sadece siyasi olaylar yani kronolojik tarih bakımından bile henüz yeterince bilinmemektedir. Bu çalışmada, “Osmanlı Akdenizi” kavramı üzerinde durularak Akdeniz’e 16. yüzyılın başlarından itibaren Akdeniz dünyasının en önemli devleti olan Osmanlı cephesinden bakmak amaçlanmaktadır. Esasen “Osmanlı Akdenizi” kavramı siyasi olarak bütün Akdeniz’i Osmanlılara ait saymayı amaçlamadığı gibi bir sınır çizmeyi de hedeflemez. Bununla beraber, bu tabirin hakimiyet alanlarını içine aldığını ve Akdeniz’e düzen veren bir devlet olarak Osmanlı deniz hukuku kurallarının yönettiği bir denizi kastettiğini belirtmek gerekir. Bu makalede, Osmanlı Akdenizi sınırları içinde kalmak kaydıyla temel olarak Akdeniz’de Osmanlı egemenliğinin tesisi, deniz hukukunun teşekkülü ve deniz ticaretinin boyutları üzerinde durulmuştur. Bu amaçla, Akdeniz’de Osmanlı egemenliğinin tesisinde etkili olan ittifak arayışlarına, zaman zaman devlet donanması ile iç içe hareket etmeleri sebebiyle Akdeniz tarihi bakımından büyük önem taşıyan Osmanlı korsanlığının başlangıç ve gelişme sürecine ve Akdeniz’de Osmanlı egemenliğinin göstergeleri olan deniz üsleri ve tersanelere değinilmiştir. Ayrıca, Osmanlı Akdenizi’nde gemi teknolojisi bakımından yaşanan süreçlerden ana hatlarıyla bahsedilmiştir. Ardından, Akdeniz’de Osmanlı deniz hukukunun teşekkülü ahidnâmeler ışığında ele alınmıştır. Son olarak, Akdeniz’de deniz ticaretinin boyutları özellikle 16. yüzyılda baharatın sahip olduğu yeri 17. yüzyıldan itibaren alan ve Akdeniz’de uluslararası ticaretin önemli bir metâı haline gelen kahvenin yükselen trendi kapsamında değerlendirilmiştir.


Keywords: Osmanlı Akdenizi, ahidnâmeler, korsanlık, deniz hukuku, deniz ticareti

References

  • Arşiv Kaynakları google scholar
  • Archivio di Stato di Venezia [ASV]. Documenti Turchi, Busta 10, nr. 1184. google scholar
  • ASV. Documenti Turchi, Dosya 3, nr. 407, 412. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi [BOA]. google scholar
  • A.DVN.DVE, nr. 29, s. 29. google scholar
  • BOA, A.DVN.DVE, nr. 29, s. 1-32. google scholar
  • BOA. MD, nr. 70, h. 187. google scholar
  • BOA. MD, nr. 71, h. 141. google scholar
  • BOA. A. DVN. MHM, nr. 934, s. 14/2. google scholar
  • Araştırma ve İnceleme Eserleri google scholar
  • Altıntaş, A. M. (2016). Kızıldeniz’den Akdeniz’e: Ticaret, Diplomasi ve Güzergâhlar (1600-1700). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
  • Beydilli, K. (2005). Denizler, Coğrafya ve Osmanlılar. Toplumsal Tarih, 139, 38-45. google scholar
  • Bono, S. (2003). Yeniçağ İtalya’sında Müslüman Köleler (B. Parlak, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınevi. google scholar
  • Bostan, İ. (1989). Akdeniz (Tarih). Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), 2, 231-234. google scholar
  • Bostan, İ. (1992). Osmanlı Bahriye Teşkilatı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 1-29. google scholar
  • Bostan, İ. (2005). Kürekli ve Yelkenli Osmanlı Gemileri. İstanbul: Bilge Yayım Habercilik. google scholar
  • Bostan, İ. (2006). Ahidnamelere ve Uygulamalara Göre Osmanlı-Dubrovnik Ticari Münasebetleri, 1516. Yüzyıllar. Beylikten İmparatorluğa Osmanlı Denizciliği kitabı içinde (s. 249-259). İstanbul: Kitap Yayınevi. google scholar
  • Bostan, İ. (2007). Piri Reis. Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), 34, 283-285. google scholar
  • Bostan, İ. ve Özbaran, S. (Ed.). (2008). Osmanlı Devleti’nin Erken Döneminde Doğu Akdeniz ve Karadeniz’de Denizcilik Faaliyetleri. Türk Denizcilik Tarihi. I, İstanbul:Deniz Basımevi. google scholar
  • Bostan, İ. (2009). Adriyatik’te Korsanlık: Osmanlılar, Uskoklar, Venedikliler, 1575-1620. İstanbul: Ti-maş Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2017). Osmanlı Akdenizi’nde Deniz Sınırı ve Karasuları Meselesi. Osmanlı Akdenizi kitabı içinde (s. 297-316). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2017). Kanuni ve Akdeniz Siyaseti (1530-1550). Osmanlı Akdenizi kitabı içinde (s. 73-101). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2017). Osmanlı Akdenizi’nde Deniz Sınırı ve Karasuları Meselesi. Osmanlı Akdenizi kitabı içinde (s. 299-300). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2019). Rusya’nın Karadeniz’de Ticarete Başlaması ve Osmanlı İmparatorluğu, 1700-1787. Osmanlı Deniz Ticareti kitabı içinde (s. 95-116). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2019). Doğu Akdeniz’de Bir Osmanlı Deniz Üssü ve Limanı: 18. Yüzyılda Mısır İskenderi-yesi. Osmanlı Deniz Ticareti kitabı içinde (s. 147-149). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2019). Yemen’den İstanbul’a Türk Kahvesi. Osmanlı Deniz Ticareti kitabı içinde (s. 169218). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2019). İzn-i Sefine Defterleri ve Karadeniz’de Rusya ile Ticaret Yapan Devlet-i Aliyye Tüccarları 1780-1846. Osmanlı Deniz Ticareti kitabı içinde (s. 53-94). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2019). Rusya’nın Karadeniz’de Ticarete Başlaması ve Osmanlı İmparatorluğu, 1700-1787. google scholar
  • Osmanlı Deniz Ticareti kitabı içinde (s. 95-139). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bostan, İ. (2019). Garp Ocaklarının Avrupa Ülkeleriyle Siyasi ve Ekonomik İlişkileri, 1580-1624. Osmanlı Deniz Ticareti kitabı içinde (s. 49, Ek II). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Bracewell, C. W. (1992). The Uskoks of Senj: Piracy, Banditry and Holy War in the Sixteenth-Century Adriatic. Ithaca: Cornell University Press. google scholar
  • Braudel, F. (1990). Akdeniz ve Akdeniz Dünyası (M. A. Kılıçbay, Çev.). İstanbul: Eren Yayıncılık. google scholar
  • Braudel, F. (1976). The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II (S. Rey-nolds, Çev.). II, London: University of California Press. google scholar
  • Brummet, P. (2009). Osmanlı Denizgücü: Keşifler Çağında Osmanlı Denizgücü ve Doğu Akdeniz’de Diplomasi (H. N. Pişkin, Çev.). İstanbul: Timaş Yayınları. google scholar
  • Coindreau, R. (1991). Karâsınatu Selâ (Les Corsaires de Sale) (M. Hamud, Çev.). Rabat: Al Kalam Editi-ons-Diffusion. google scholar
  • Fisher, G. (1957). Barbary Legend, War, Trade and Piracy in North Africa, 1415-1830. Oxford: Cla-rendon Press. google scholar
  • Fleet, K. (2009). Erken Osmanlı Döneminde Türk-Ceneviz Ticareti (Ö. Akpınar, Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Gökbilgin, M. T. (1971). Venedik Devlet Arşivindeki Türkçe Belgeler Kolleksiyonu ve Bizimle İlgili Diğer Belgeler. Belgeler, 9(12), 114-116, belge nr. 187. google scholar
  • Gray, T. (1989). Turkish Piracy and Early Stuart Devon. Reports of the Transactions of the Devonshire Association for the Advancement of Science, 121, 159-171. google scholar
  • Hess, A. (2010). Unutulmuş Sınırlar: 16. Yüzyıl Akdenizi’nde Osmanlı-İspanyol Mücadelesi (Ö. Kolçak, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Horden, P. ve Purcell, N. (2000). The Corrupting Sea: A Study of Mediterranean History. Oxford: Blackwell. google scholar
  • Isom-Verhaaren, C. (2015). Kâfirle İttifak, 16. Yüzyılda Osmanlı-Fransız Anlaşması (A. Ortaç, Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi. google scholar
  • İnalcık, H. (1951). Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluş ve İnkişâfı Devrinde Türkiye’nin İktisadi Vaziyeti Üzerinde Bir Tetkik Münasebetiyle. Belleten, 15(60), 667-673. google scholar
  • İnalcık, H. (1973). İmtiyâzât. Encyclopaedia of Islam. Leiden: Brill. III, 1179-1189. google scholar
  • İnalcık, H. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, 1300-1600 (H. Berktay, Çev.). I, İstanbul: Eren Yayıncılık. google scholar
  • İnalcık, H. (2007). Avrupa Devletler Denge Sistemi ve Osmanlı-Fransız İttifakı, 1525-44, Barbaros Hayreddin Paşa Fransa’da. Ö. Kumrular (Ed.), Muhteşem Süleyman kitabı içinde, İstanbul: Timaş Yayınları. google scholar
  • Kâtib Çelebi, Tuhfetü’l-Kibâr fi Esfâri’l-Bihâr (İ. Bostan, Yay. Haz.). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi [TÜBA], 2018. google scholar
  • Koca Sinan Paşa’nın Telhisleri (H. Sahillioğlu, Yay. Haz.). İstanbul: İslâm, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi Yayınları [IRCICA], 2004. google scholar
  • Le Commerce du Cafe Avant l’ere des Plantations Coloniales: Espaces, Reseaux Societes (XVe-XIXe Siecle). Michel Tuchscherer (Ed.). 2001. Le Caire: Institut Français d’Archeologie Orientale. google scholar
  • Özbaran, S. (2004). Yemen’den Basra’ya Sınırdaki Osmanlı. İstanbul: Kitap Yayınevi. google scholar
  • Özbaran, S. (2007). Tarihçiliğin Canlanan Bir Dalı: Osmanlı Denizciliği. Osmanlı’yı Özlemek ya da Tarih Tasarlamak kitabı içinde (s. 207-222). Ankara: İmge Kitabevi. google scholar
  • Pedani, M. P. (2015). Doğu’nun Kapısı Venedik (G. K. Şahin, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Pryor, J. H. (2004). Akdeniz’de Coğrafya, Teknoloji ve Savaş (Araplar, Bizanslılar, Batılılar ve Türkler) (F. Tayanç ve T. Tayanç, Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi. google scholar
  • Safvet Bey (1912). Üçüncü Sultan Murad’ın İngiltere Kraliçesi Elizabet’e bir Nâmesi. Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası (TOEM), 3(13), 814-819. google scholar
  • Selâniki Mustafa Efendi, Tarih-i Selâniki (M. İpşirli, Yay. Haz.), II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1989. google scholar
  • Tabak, F. Y. (2008). The Waning of the Mediterranean,1550-1870: A Geohistorical Approach. Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press. google scholar
  • Tabak, F. Y. (2008). Solan Akdeniz 1550-1870: Coğrafi Tarihsel Bir Yaklaşım (N. Elhüseyni, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
  • Tenenti, A. (1967). Piracy and the Decline of Venice 1580-1615 (J. B. Pullan, Çev.). Berkeley: Uni-versity of California Press. google scholar
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1949). On dokuzuncu Asır Başlarına Kadar Türk-İngiliz Münasebâtına Dair Vesikalar. Belleten, 13(51), 573-648. google scholar
  • Valensi, L. (1994). Venedik ve Bâb-ı Âli -Despot’un Doğuşu (A. T. Arnas, Çev.). İstanbul: Bağlam Yayınları. google scholar
  • Zorlu, T. (2004). Osmanlı Deniz Teknolojisi Üzerine. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2(4), 297-353. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.