Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk barajı olan Çubuk Barajı, başkent Ankara’nın ekonomik ve sosyal yaşamında önemli bir yere sahiptir. Türk mühendis ve işçilerinin emeğiyle 1929-1936 yılları arasında yapımı tamamlanan baraj, Ankara’ya içme suyu verilmesine destek olduğu gibi tarım alanlarının sulanmasına katkı sağlamış ve şehir için kayda değer bir sosyal yaşam alanı teşkil etmiştir.
Bu çalışmada, 1929-1950 döneminde Çubuk Barajı’nın başkent Ankara’nın kalkınma ve modernleşmesinde oynadığı rol incelenmiştir. Dört bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde, Çubuk Barajı’nın yapım nedenleri araştırılmıştır. Bu bölümde, barajın yapımına doğrudan etki eden ekonomik etkenlerin yanı sıra modernleşme olgusunun önemine de değinilmiştir.
İkinci bölümde, Çubuk Barajı’nın ihale ve inşaat süreci incelenmiştir. Bu bağlamda açılan iki ihalenin ayrıntıları verilmiş, ayrıca inşaat sırasında ortaya çıkan aksaklık ve gelişmeler üzerinde durulmuştur.
Üçüncü bölümün konusunu, Çubuk Barajı’nın açılışı ile 1950 yılına kadar olan dönemde baraja yönelik gelişmeler oluşturmaktadır. Bu çerçevede barajın açılışının kamuoyundaki etkileri verilmiş, maliyeti ile mimari özellikleri irdelenmiş ve 1950 yılına kadar olan süreçte tesise yönelik düzenlemeler ele alınmıştır.
Dördüncü ve son bölümde ise, Çubuk Barajı’nın Ankara’nın sosyal ve ekonomik yaşamındaki yeri değerlendirilmiştir. Bu kapsamda barajın gerek mesire alanı olarak gerekse bünyesindeki gazinoyla Ankara’nın sosyal yaşamına sağladığı katkı incelenmiştir. Ayrıca eldeki sayısal veriler ışığında, Çubuk Barajı’nın, şehrin tarım alanlarının sulanmasına ve şehre içme suyu aktarılmasına verdiği destek somutlaştırılmaya çalışılmıştır.
Söz konusu çalışma, TÜBİTAK’ın 221K216 numaralı 1002-Hızlı Destek Projesi kapsamında hazırlanmıştır. TÜBİTAK’a bu desteğinden dolayı teşekkür ediyorum. Dr. Göktuğ İPEK, gerek projenin ortaya çıkışında gerekse kaynak toplanmasında büyük bir destek sağlamış ve özel fotoğraf koleksiyonunun çalışmada kullanılmasına izin vermiştir. Kendisi proje sırasında Doktora Tezi kapsamında yurt dışında bulunduğundan resmî olarak proje ekibinde yer alamamış olsa da katkılarından dolayı teşekkür ediyorum. Proje ekibinde yer alan Dr. Öğretim Üyesi Pınar TUNA ile Gamze IŞIK AKBUDAK da, kaynakların toplanıp tasnif edilmesi aşamasında görev almış ve çalışmanın üç bölümünün yazımını gerçekleştirmişlerdir. Kendilerine de ayrıca teşekkür ediyorum. |
