Küresel Salgının İstanbul’daki̇ Festi̇vallere Etki̇si̇

Bu çalışmada küresel salgının, kısıtlamaların üst düzeyde uygulandığı ve kaldırıldığı dönemi kapsayacak şekilde, İstanbul’un kültür ve sanat hayatının bir parçası olan festivaller üzerindeki etkileri, yarattığı temel sorunlar, festivallerin söz konusu salgından kaynaklanan sorunlarla başa çıkma yolları ve mevcut sorunlara yönelik çözümlerin sunulması amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle genel festival kavramı ve küresel salgın sürecinde farklı ülkelerdeki ve Türkiye’deki festivallerin değişim süreci aktarılmıştır. Sonraki bölümde ise küresel salgının İstanbul’un kültür ve sanat hayatına yön veren festivaller üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesine yönelik nitel araştırmaya ve elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Bulgular özel girişim, sivil toplum kuruluşları, kamu kurum/kuruluşları ve üniversiteler tarafından düzenlenen festivallerin direktör ve yöneticilerinden oluşan toplam 10 katılımcı ile derinlemesine yapılan mülakatlar sonucunda elde edilmiştir. Çalışma bulguları, küresel salgından her festivalin içeriğine göre farklı derecelerde etkilendiğini, COVID-19’un festivaller üzerindeki birincil etkisinin gerçekleşme durumu ve gerçekleşme şekline ilişkin olduğunu göstermektedir. Salgının başlangıcı festivallerin büyük ölçüde dijital platforma taşınmasına neden olmuş ve dijitalleşme sürecini hızlandırmıştır. Festivallerin dijital gösterimi farklı kitlelere ulaşma imkânı yaratmıştır. Sınırların kapatılması ve uçuşların iptali gibi önlemler nedeniyle uluslararası sanatçı katılımları çok kısıtlı olmuştur. Fiziksel olarak yapılan festivaller ise, ağırlıklı olarak Türkiye’den sanatçılarla gerçekleştirilmiştir. Süreç, tüm bütçesel öngörüleri ve fizibiliteleri değiştirmiştir. Özellikle performans sanatlarını içeren festivaller küresel salgın sürecinden çok daha fazla etkilenmiştir. 2020 yılındaki fiziki festivallere katılım, genç katılımcılar ile sınırlı kalmıştır. Küresel salgın, festivallerin izleyici ile buluşmasındaki tüm aşamalarında yer alan tarafların maddi birikimlerinin azalmasına neden olmuştur. Festivale katılan sanatçılar başka meslek alanlarına yönelmemiş ancak, festivalin diğer tarafları insan gücü ile birlikte iş hafızasını da kaybetmiştir.

Keywords: Küresel Salgın, COVID-19, Festival, İstanbul, Dijitalleşme, Yaratıcı Kültür Endüstrileri

References

A3 Haber (2020,13 Mart). İzmir Avrupa Caz Festivali İptal Edildi. 5 Kasım 2022’de https://www.a3haber. com/2020/03/13/izmir-avrupa-caz-festivali-iptal-edildi/ adresinden erişilmiştir. google scholar
Adana Büyükşehir Belediyesi (2020, 25 Eylül). 27. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali ödül töreni yapıldı. 5 Kasım 2022’de https://www.adana.bel.tr/en/haber/27--uluslararasi-adana-altin-koza-film-festiva-li-odul-toreni-yapildi adresinden erişilmiştir. google scholar
Bennounee, K. (2021), UN Human Rights Council Promotion and protection of all human rights, civil political economic social and cultural rights, including the right to development, COVİD-19 culture and cultural rights. 5 Kasım 2022’de https://digitallibrary.un.org/record/3907050 adresinden erişilmiştir. google scholar
Bernstein, S. (2020). 11E1even Announces ‘Live From Out There’ Phase 1 Artist Lineup, 3 Kasım 2023’te https:// www.jambase.com/article/live-from-out-there-artist-lineup adresinden erişilmiştir. google scholar
Bilgili, B., Önder, Y. ve Yazarkan, H. (2012). Turistik ürün olarak festivallerin etkinlik ve verimliliği üzerine bir araştırma (Erzurum-Oltu Kırdağ festivali örneği). Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(2), 117-124. google scholar
Boyacıoğlu, Ö. A. (2020). COVID-19 Pandemisinin Müzik Festivallerine Mekansal Etkisi: “Virtual Festival”. Etnomüzikoloji Dergisi, 3 (2), 295-311. 20 Kasım 2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/etnomuzi-koloji/issue/57697/820259 adresinden erişilmiştir. google scholar
Burning Man Project (2020, 10 Nisan). The burning man multiverse in 2020. 29 Kasım 2022’de https://journal. burningman.org/2020/04/news/official-announcements/brc-2020-update/ adresinden erişilmiştir. google scholar
Çakar Bikiç, N. (2020). Pandemi Etkisi: Kısa Film Festivalleri ve Yaşanan Dönüşüm Üzerine Bir Değerlendirme. Araştırma Makalesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt:8, Sayı: 2. google scholar
Department for Culture Media and Sport (DCMS) (2001, 9 Nisan). The Creative Industries Mapping Document, London: DCMS. 5 Kasım 2022’de https://www.gov.uk/government/publications/creative-industries-map-ping-documents-2001 adresinden erişilmiştir. google scholar
Dragin-Jensen, C., Kwiatkowski, G., Hannevik Lien, V., Ossowska, L., Janiszewska, D., Kloskowski, D. ve Strzelecka, M. (2022). Event innovation in times of uncertainty. International Journal of Event and Festival Management, 13(4), 387-405. https://doi.org/10.1108/IJEFM-07-2021-0063 google scholar
Eagles, P. F. J., McCool, S. F. ve Haynes, C. D. (2002). Sustainable Tourism in Protected Areas: Guidelines for Planning and Management. Cambridge: IUCN. google scholar
Estanyol, E. (2022). Traditional festivals and COVID-19: Event management and digitalization in times of physical distancing. Event Management, Volume 26, Number 3, 2022, pp. 647-659(13). google scholar
European Festivals Association (Nisan-Mayıs 2020). Survey: Festivals’ needs and commitments. Report on the occasion of the COVID-19 survey. 5 Kasım 2022’de https://www.efa-aef.eu/media/10870-report_co-vid19_survey_festivals_needs_and_commitments.pdf adresinden erişilmiştir. google scholar
Falassi, A. (1987). Festival: Definition and morphology. A. Falassi (Ed.), Time out of time: essays on the festival (1-10) içinde, Albuquerque: University of New Mexico Press. google scholar
Houghton, M. (2001). The propensity of wine festivals to encourage subsequent winery visitation. International Journal of Wine Marketing, 13(3), 32-41. google scholar
T.C. İçişleri Bakanlığı, (2020). 13.03.2020 tarih ve 5233 sayılı Coronavirüs (Kovid19) Salgını ile Mücadele Genelgesi. 01.11.2022’de http://www.giresun.gov.tr/kurumlar/giresun.gov.tr/docs/genelgeler/Korana/05_Va-tandas_Bulusmalari_Toplanti_Egitim_ve_Seminerlerin_Iptali.pdf adresinden erişilmiştir. google scholar
T. C. İçişleri Bakanlığı, (2020b). 16.03.2020 tarih ve 5361 sayılı Coronavirüs Tedbirleri Genelgesi. 01.11.2022’de http://www.giresun.gov.tr/kurumlar/giresun.gov.tr/docs/genelgeler/Korana/15_TiyatroSinemaKonserNisan-DugunSalonuLokantaKafeSporSalonuGibiYerlerinFaliyetininDurdurulmasi.pdf adresinden erişilmiştir. google scholar
Karlovy Vary Film Festival (2020, Haziran-Temmuz). History. 5 Kasım 2022’de https://www.kviff.com/en/ history adresinden erişilmiştir. google scholar
KentTv (2020, 14 Temmuz). Bodrum Bale Festivali İptal Edildi. 5 Kasım 2020’de https://kenttv.net/bodrum-ba-le-festivali-iptal-edildi adresinden erişilmiştir. google scholar
Kladou, S. (2011). Kültür Festivalleri: Genel Bir Bakış, S. ADA. (Der.), İstanbul’un Festivalleri (27-52) içinde, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. google scholar
Kreksa Kültür, (2020). Pandemi dönemi ve sonrasında gösteri sanatları. 10 Kasım 2022’de https://www.kreksa. com/_files/ugd/3cd779_b6508943ded84431b19e64884ef099bd.pdf adresinden eirşilmiştir. google scholar
Kreksa Kültür, (2021). Pandemi sanatçı ve kültür profesyonellerini ekonomik olarak nasıl etkiledi? 10 Kasım 2022’de https://www.kreksa.com/_files/ugd/3cd779_af9ad8652bda4a6e84bed64923594392.pdf adresinden erişilmiştir. google scholar
Niekerk, M. V. ve Getz, D. (2016). The identification and differentiation of festival stakeholders. Event Mana-gement, 20(3), 419-431. DOI:10.3727/152599516X14682560744910 google scholar
NTV (2020, 6 Eylül). 27’inci Uluslararası Aspendos Opera ve Bale Festivali’nin açılışı gala konseriyle yapıldı. google scholar
5 Kasım 2022’de https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/27inci-uluslararasi-aspendos-opera-ve-bale-festiva-linin-acilisi-gala-konseriyle-yapildi,TH5IXytu002lJqXpWOVbvQ/m2YCitlX4UKMY5pSc2QiGQ adresinden erişilmiştir. google scholar
Orea-Giner, A., Gonzalez-Reverte, F. and Fuentes-Moraleda, L. (2022). Impacts of a health crisis on music festivals: a qualitative approach. International Journal of Event and Festival Management, 13 (2), 125-143. https://doi.org/10.1108/IJEFM-12-2020-0081 google scholar
Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), (2020). Culture Shock: COVID-19 and The Cultural and Creative Sectors. Paris: OECD. google scholar
O’Sullivan, D., Jackson, M. J. (2002). Festival tourism: A contributor to sustainable local economic development. Journal of Sustainable Tourism, 10(4), 325-342. google scholar
Quinn, B. (2005). Arts festivals and city. Urban Studies, 42(5-6), 1-17. google scholar
Quinn, B. (2009). Festivals, events and tourism. T. Jamal ve M. Robinson (Ed.) School of Hospitality Manage-ment and Tourism (1-48) içinde, London: The SAGE Handbook of Tourism Studies. google scholar
Özel Tiyatroların Projelerine Yapılacak Yardımlara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. (2020, 5 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı: 31118). 25.10.2022’de https://www.resmigazete.gov.tr/eski-ler/2020/05/20200505-7.htm adresinden erişilmiştir. google scholar
Richards, S. ve Pacella, J. (2022). We need to keep making stuff, regardless of what the situation is: creativity and the film festival sector during COVID-19. Arts and the Market. google scholar
Richards, Stuart and Jessica Pacella, “‘We Need to Keep Making Stuff, Regardless of What the Situation Is’: Creativity and the Film Festival Sector during COVID-19” [2022] Arts and the Market. google scholar
Sert, A. N. (2017). Festivallerin yerel halk üzerindeki sosyal etkileri: Beypazarı örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (38), 187-199. google scholar
Smith, R. J. (1972). Festivals and Celebrations. Folklore and Folklife: An Introduction, 159-72. google scholar
Smits, R. (2021). European Film Festivals in Transition? Film Festival Formats in Times of COVID. Thessalonki International Film Festival, November 2021. google scholar
Szatan, G. (2020, 15 Nisan), Should I stay or should I go: How Coronavirus is Jeopardising Music Festivals. 28 Kasım 2022’de https://www.theguardian.com/music/2020/apr/15/abort-retry-fail-how-coronavirus-is-jeo-pardising-music-festivals adresinden erişilmiştir. google scholar
Tatar, D. (2022, 24 Nisan). Film festivalleri: Sinemada dijitalleşme, nereye kadar. 24 Nisan 2022’de https:// journo.com.tr/film-festivalleri adresinden erişilmiştir. google scholar
UK Music (2021, Ocak). Let the music play: Save our summer. 28 Kasım 2022’de https://www.ukmusic.org/ wp-content/uploads/2021/01/Save-Our-Summer-0401-002.pdf adresinden erişilmiştir. google scholar
United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), (2010). Creative Economy Report 2010: Creative Economy: A Feasible Development Option. Geneva: United Nations. google scholar
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), (2009). 2009 UNESCO Fra-mework for Cultural Statistic. Montreal: UNESCO Institute for Statistics. google scholar
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), (2021). Cultural and Creative Industries in the face of Covid-19. Montreal: UNESCO. google scholar
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), (2022). Culture in Times of Co-vid-19 Resilience, Recovery and Revival. Montreal: UNESCO. google scholar
World Cities Culture Forum (2020). Impacts of Covid-19 on Festivals. Londra: WCCF. google scholar
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. google scholar
Yle News (2020, 8 Eylül). Live events industry stages Red Alert Day, demanding state support for Covid-hit sector. 29 Kasım 2022’de https://yle.fi/a/3-11533510 adresinden erişilmiştir. google scholar

Zor Zamanda İstanbul’da Kültür Hayatı: Covid-19 Pandemisi, İstanbul’da Kültür Hayatı ve Dijital Dönüşüm

CHAPTER

Küresel Salgının İstanbul’daki̇ Festi̇vallere Etki̇si̇

References

SHARE