Zor Zamanda İstanbul’da Kültür Hayatı: Covid-19 Pandemisi, İstanbul’da Kültür Hayatı ve Dijital Dönüşüm

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/SS49.2024.017.005   IUP :10.26650/B/SS49.2024.017.005    Full Text (PDF)

Pandemi Süreci̇ni̇n İstanbul Kütüphaneleri̇ne Etki̇si̇

Pervin Bezirci

Dünya’daki bütün kurumlara kriz yönetim stratejilerinin önemini tekrar hatırlatan COVID-19 salgını, geçmişten bugüne yaşanan en etkili ve büyük krizlerden biri olmuştur. Bu yüzden kriz koşullarına uygun önlemleri almayan ya da geciken kurumlar krizden daha fazla etkilenmişlerdir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, İstanbul’un kültür ve sanat hayatı için önemli unsurlardan biri olan kütüphane hizmetleri açısından, COVID-19 pandemisinin etkilerinin araştırılması, pandemi gibi kriz ortamlarında kütüphanelerin altyapı, bütçe, koleksiyon, kullanıcı ve personel unsurları bakımından hizmet vermeye ne kadar hazır olduklarına ilişkin inceleme yapılması, olumlu ve olumsuz koşulların tespit edilmesi ve elde edilen veriler ışığında benzer kriz ortamlarında yapılması gerekenler ve çözüm önerilerinin ortaya konulmasıdır. Veriler, anket ve derinlemesine mülakat yöntemleri kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmanın evreni, İstanbul’da bulunan devlet ve vakıf üniversitesi kütüphaneleri ile halk kütüphaneleri yöneticilerinden oluşmaktadır.

Elde edilen verilere göre; pandemi sürecinde İstanbul kütüphanelerinin teknolojik donanım, e-kaynaklar, bina koşulları ve personel niceliği/niteliği, bütçe ve acil eylem politikası, kullanıcı ile iletişim, kurumlar arası işbirliği ve internet hizmet unsurlarına ihtiyaç duydukları belirlenmiştir. Buna rağmen, temel kütüphane hizmetleri açısından, pandemi sürecinde İstanbul kütüphanelerinin, basılı kitap ödünç verme, danışma hizmeti, ders kaynaklarını kullandırma, elektronik kitap veri tabanlarından, açık erişim veri tabanlarından, elektronik dergi veri tabanlarından yararlanma ve kütüphaneler arası kaynak sağlama, uzaktan öğretim yöntemi ile eğitim yanı sıra yayın siparişi verme ve sağlama hizmetlerini sürdürdükleri anlaşılmıştır. Salgından kaynaklı olumsuz koşullara ve zorluklara rağmen, bilgiye erişim ihtiyacını karşılayabilmek için kütüphaneciler tarafından çaba gösterildiği ve kullanıcı memnuniyeti açısından başarılı sonuçlar elde edildiği görülmektedir.


Keywords: Koronavirüs, COVID-19, pandemi, İstanbul, üniversite kütüphaneleri, halk kütüphaneleri, elektronik kaynaklar, uzaktan eğitim, açık erişim

References

  • Afzali, M. (2008). “Karma kütüphane: dijital ve geleneksel kütüphanelerin odak noktası”, Türk Kütüphaneciliği, 22, 266-278. google scholar
  • Akkaya, M. A., Polat, Ö. ve Alır Derbent, G. (2022). COVID-19 Salgın döneminin kültürel etkileşim ve sosyalleşme mekânı olarak halk kütüphanelerine etkisi: normalleşme süreci için öneriler eşliğinde İzmir örneği, İstanbul: Hiperyayın. google scholar
  • American Librarians Association [ALA]. (2020, 17 Mart). ALA Executive board recommends closing libraries to public. Erişim adresi: http://www.ala.org/news/press-releases/2020/03/ala-executive-boardrecommen-ds-closing-libraries-public. google scholar
  • Anameriç, H. (2006). “Osmanlılarda kütüphane kültürü ve bilimsel yaşama etkisi”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 19 (19), 53-78. DOI: 10.1501/OTAM_0000000367. google scholar
  • Anameriç, H. ve Palo, G. (2015). Bir Doğu bilimcinin gözüyle İstanbul kütüphaneleri, BELLETEN, 79 (285) , 659-674. DOI: 10.37879/belleten.2015.659. google scholar
  • Atılgan, D. (2008). “Türkiye’de üniversite kütüphanelerinin tarihi”, Türk Kütüphaneciliği Dergisi, XXII, sayı 4, s. 451-458. google scholar
  • Baldi, G. (2020). Le biblioteche al tempo del Coronavirus, Almanacco Bibliografico, 54, p.1-2. https://centridi-ricerca. unicatt.it/creleb-AB54.pdf google scholar
  • Bezirci, P. (2018). “Dünya üniversite kütüphanelerinde mükemmellik örnekleri ve gelecek”, Yükseköğretim Dergisi, 8, 234-246. google scholar
  • Bezirci, P. (2021). “Dijitalleştirme projeleri yönetim süreçleri ve istanbul üniversitesi dijitalleştirme çalışmaları: gazeteden tarihe bakış projesi örneği”. Yılmaz, E. ve Kanık, L. (Ed.). Bilgi merkezlerinde yönetim-II (ss.625-663) içinde. İstanbul: Hiperyayın. google scholar
  • Bezirci, P. ve Biçen Aras, B. (2022). “COVID-19 ve üniversite kütüphanelerinin twitter kullanımı”, Kütüphane, Arşiv ve Müze Araştırmaları Dergisi Library, Archive and Museum Research Journal, Cilt/Volume: 3, Sayı/ Issue: 1. google scholar
  • Bilgili, A. E. (2010). “Şehir ve kültür, eşsizliğin doruk noktası: İstanbul”, A. E. Bilgili (Ed.), Şehir ve Kültür: İstanbul (s.323-355) içinde. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü. google scholar
  • Bruni, S. (2020). Formazione professionale al tempo del Covid. Bibelot, 26(1). https://riviste.aib.it/index.php/ bibelot/ issue/view/1168 google scholar
  • Carr, D. (2020, 16 Mart). Publishers make coronavirus (COVID-19) content freely available and reusable. Wellcome. Erişim adresi: https://wellcome.ac.uk/press-release/publishers-make-coronaviruscovid-19-con-tent-freely-available-and-reusable google scholar
  • Caselli, D. (2020a, March 1). Bibliotecari al tempo del Coronavirus, Dispensatrice di storie. Erişim adresi: https://ladispensatri cedistorie.blogspot.com/2020/03/i-bibliotecari-al-tempodelcoronavirus.html?spref=f-b&fbclid=IwAR2gXm4_jBE9QJldb2P40v7RfSAGFbdfs7SR737Loa7mxvAEKKCuXUc6ML0 google scholar
  • Caselli, D. (2020b). Bibliotecari in quarantena. Bibelot, 26(1). Erişim adresi: https://riviste.aib.it/index.php/ bibelot/issue/view/1168 google scholar
  • Çimen, E., Gürdal, G., Çuhadar, S. ve Akbaytürk Çanak, T. (2020). “Yeni koronavirüs (COVID-19) sürecinde Türkiye’de üniversite kütüphaneleri”. Bilgi Dünyası, 21(1), 167-203. DOI: 10.15612/BD.2020.834. google scholar
  • Congliello, L. (2020). Organizzare l’emergenza all’Universita di Firenze. Bibelot, 26(1). Erişim adresi: https:// riviste.aib.it/index.php/ bibelot/issue/view/1168 google scholar
  • Dursun, A.H. (2010). “Tarih, mekan ve kültür: İstanbul”. A. E. Bilgili (Ed.), Şehir ve kültür: İstanbul (s.103-183) içinde. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü. google scholar
  • Fraser-Arnott, M. (2020). “Academic library covıd-19 subject guides”, The Reference Librarian, 61:3-4, 165184, DOI: 10.1080/02763877.2020.1862021 google scholar
  • Hao K. ve Basu T. (2020), “The coronovirus is the first true social-media ınfodemic”, MIT Technology Review, https://www.technologyreview.com/2020/02/12/844851/thecoronavirus-is-the-first-true-social-media-in-fodemic/ google scholar
  • Harvard Library (2020, 10 Mart). Erişim adresi: https://library.harvard.edu/about/news/2020-03-10/harvard-lib-rarys-coronavirus-policy-updates. google scholar
  • International Coalition of Library Consortia [ICOLC]. (2020, 13 Mart). Küresel COVID-19 salgını ve kütüphane hizmetleri ve kaynakları üzerindeki etkisi. Erişim adresi: https://drive.google.com/file/ d/1U3w-kEfvz_yD4QWVblZ5Pm_BhlFac5zmJ/view google scholar
  • İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2022, Erişim adresi: https://istanbul.ktb.gov.tr/TR-276868/kutupha-nelerimiz.html google scholar
  • İstanbul Valiliği, (2022). İstanbul Valiliği, Üç İmparatorluğa Başkentlik Yapan Şehir: İstanbul, Erişim adresi: http://www.istanbul.gov.tr/uc-imparatorluga-baskentlik-yapan-sehir-istanbul google scholar
  • Johnson, J. (2021). Worldwide digital population as of January 2021. Global digital population as of January 2021. Retrieved Kasım 12, 2021, from https://www.statista.com/statistics/617136/digital-populationworl-dwide/ google scholar
  • Kemp, S. (2021, February 11). Digital 2021: Turkey. Datareportal. Retrieved Kasım 16, 2021, from https:// datareportal.com/reports/digital-2021-turkey. google scholar
  • Kütüphanelerarası İşbirliği Takip Sistemi [KITS]. (2020). ANKOS imece belge sağlama. Erişim adresi: https:// kits. ankos.gen.tr/ google scholar
  • Ligue des Bibliotheques Europeennes de Recherche [LIBER]. (2020). LIBER statement: Europe must take ur-gent copyright law action to support distance learning & research during the coronavirus pandemic. Erişim adresi: https://libereurope.eu/wp-content/uploads/2020/04/LIBER-Statement-CopyrightCoronavirus-2020. pdf google scholar
  • Matthews, S. (2011). Five challenges every librarian must face. Erişim adresi: https://21stcenturylibrary.wordp-ress.com/2011/10/12/five-challenges-every-librarian-must-face/ google scholar
  • Mehta, D. and Wang, X. (2020), “COVID-19 and digital library Services - a case study of a university library”, Digital Library Perspectives, Vol. 36 No. 4, pp. 351-363. https://doi.org/10.1108/DLP-05-2020-0030 google scholar
  • Oakleaf, M. (2010). Value of Academic Libraries: A Comprehensive Research Review and Report, Chicago: Association Research and College Libraries. google scholar
  • Odabaş, H., Ali Akkaya ve M.A., Polat, C. (2020). “Kent kültürü ve yaşamında yenilikçi kütüphaneler ve kütüphane hizmetleri”, Arşiv Dünyası, Cilt:7 - Sayı:1 google scholar
  • Pakkan Tosun, Ş. (2021). “İnfodemik Dünya: sağlık habercilerinin pandemi sürecinde infodemiye ilişkin tespit ve önerileri”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi - Sayı 55. google scholar
  • Rafiq, M.,Batool, S.H., Ali ve A.F., Ullah, M.,(2021). “University libraries response to COVID-19 pandemic: A developing country perspective”, The Journal of Academic Librarianship, Volume 47, Issue 1, January 2021. google scholar
  • Resource sharing during COVID-19 [RSCVD]. (2020). Erişim adresi: https://rscvd.org/ google scholar
  • Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H. İ., Kılıç A. ve Küçükali, M. (2020). “Dijital okuryazarlık: araçlar, metodolojiler, uygulamalar ve öneriler”. Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H.İ., Kılıç, A. ve Küçükali, M. (Editörler ). Dijital Okuryazarlık ve Ötesi (s.1-45) içinde, Güvenli İnternet Merkezi Açık Kaynak İçerik Üretme Projesi Kitap Serisi 1, Güvenli İnternet Merkezi, Nobel, Ankara: Nobel Akademik. google scholar
  • Şahin, S. (2019) Belediyelerde kütüphane hizmetleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi örneği, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul. google scholar
  • Şeker, M., Özer, A.,Tosun, Z., Korkut C. ve Doğrul, M. (Ed.), (2020). Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, TÜBA Raporları No: 34. google scholar
  • Tammaro, A.M. (2020). “COVID 19 and libraries in Italy”, International Information & Library Review, 52:3, 216-220, DOI: 10.1080/10572317.2020.1785172 google scholar
  • The International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2020a, 20 Nisan). Place culture at the heart of the response to COVID-19 argues new statement signed by IFLA. Erişim adresi: https://www. ifla.org/node/93021 google scholar
  • The International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2020b, 3 Nisan). Erişim adresi: https://www.ifla.org/files/assets/hq/topics/exceptions-limitations/documents/200403_ joint_letter_to_dr_ francis_gurry_as_of_5_april.pdf google scholar
  • The International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2020c, 13 Ekim). COVID-19 and the global library. Erişim adresi: “https://www.ifla.org/">https://www.ifla.org/ covid-19-and-libraries#closures” https://www.ifla. org/covid-19-and-the-global-library-field/ google scholar
  • The International Federation of Library Associations and Institutions [IFLA]. (2020d, 21 Nisan). Erişim adresi: Resource Sharing during COVID-19 (RSCVD) tool launched. https://www.ifla.org/node/93027. google scholar
  • Timoçin, D. (2020, 4 Mart). “Kronoloji: Coronavirüs salgını”. Amerika’nın Sesi. Erişim adresi: https://www. amerikaninsesi.com/a/kronoloji-dunya-2020ye-corona-virusuyle girdi/5314885.html google scholar
  • Tîrziman, E. (2020). “Libraries in the context of the pandemic: Crisis and Opportunity”, Romanian Journal of Library & Information Science, Vol. 16 Issue 1, p13-21. 9p. google scholar
  • Yıldızeli, A., Arıkan, A. ve Çakmak, T. (Ed.), (2011), Bilgi çağında varoluş: “fırsatlar ve tehditler”sempozyumu, 01-02 Ekim 2009 - Yeditepe Üniversitesi, İstanbul Bildirileri, VII, İstanbul. google scholar
  • Yılmaz, B. ve Ersoy, A. (2009). “Yaşam Boyu Öğrenme ve Türkiye’de Halk Kütüphaneleri”, Türk Kütüphaneciliği, 23, 4, 803-834. google scholar
  • Yükseköğretim Kurulu, (2022), Üniversitelerimiz, Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/universiteler/univer-sitelerimiz google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.