Filmvisio

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/Filmvisio.2023.0003   IUP :10.26650/Filmvisio.2023.0003    Tam Metin (PDF)

Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi

Seçil Turan, Kutluhan Meral

Bu çalışmanın konusu, yönetmenliğini Engin Ayça’nın yaptığı Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu (1991) adlı filmin, ölüm ve zaman kavramlarının merkeze alınarak çözümlenmesidir. Filme dair alan yazındaki boşluktan ileri gelen çalışmada, felsefi kavramlarla birlikte filmdeki göstergeleri, imgeleri, içeriği çözümlemek ve anlamlı bir bütün hâline getirmek amaçlanmaktadır. Göstergebilimsel yöntemin uygulandığı çalışmanın teorik çerçevesi için başta ölüm ve zaman olmak üzere; yabancılaşma, persona, pişmanlık gibi çeşitli kavramlar felsefi literatürdeki referanslarıyla irdelenmiştir. Ardından bu kavramlar, birer tema ve örüntü olarak da takip edilmiş ve filmin anlatısında yer alan; yan anlam, metafor, metonomi ve çatışkılar eşliğinde analiz edilerek, felsefi kavramların filmin içeriğindeki tezahürleri araştırılmıştır. Araştırmaya göre; Cemal Bey’in ölüm haberinin Leyla Hanım için, Karl Jaspers’in ifadesiyle âdeta bir sınır durum niteliği taşıdığı görülmüştür. Martin Heidegger’in söylediği gibi, Leyla Hanım ölümle karşı karşıya geldiğinde kendisinin kim olduğunu, gayrisahih varoluşunu da sorgulamaya başlamıştır. Yıllardır başkalarının kendisini tanımladığı bir personayla yaşadığını fark eden Leyla Hanım’ı yalnızca Cemal Bey, maskesinin ötesinde görmüştür. Ölüm haberinin ardından gündelik yaşamına karşı bir mesafe alan Leyla Hanım’ın filmde de daha otantik bir varoluşa doğru dönüşümü takip edilmektedir. Filmin hem biçimsel hem içeriksel anlamda parçaladığı çizgisel zaman modeliyle birlikte takip edilen bütünsel zaman anlayışı ve ‘şimdi’ye eklemlenen geçmiş ile edimselleşen anı-imgeler ise anlatı boyunca Bergsoncu süre ve bellek izleklerinin takip edilmesini sağlayan unsurlardır. Sonuç olarak makalede, filmin içeriğinin felsefi bir çözümleme için hem uygun bir zemin sunduğu hem de zengin bir okumayı sağladığı gösterilmektedir..

Anahtar Kelimeler: Ölüm, zaman, göstergebilim, yabancılaşma, persona
DOI :10.26650/Filmvisio.2023.0003   IUP :10.26650/Filmvisio.2023.0003    Tam Metin (PDF)

Semiotic Analysis of the Movie It Was Cold and Raining Through the Concepts of Death and Time

Seçil Turan, Kutluhan Meral

The subject of this study is an analysis of the director Engin Ayça’s film It Was Cold and Raining (Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu, 1991) by focusing on the concepts of death and time. This study stems from a gap in the literature on this film and aims to analyze the signs, images, and content in the film using philosophical concepts to make a meaningful whole. The study applies the semiotic method and analyzes through a theoretical framework various concepts such as death and time, alienation, persona, and regret based on their references in the philosophical literature. The study then follows these concepts as themes and patterns; analyzes them in the film’s narrative through connotations, metaphors, metonymies, and conflicts; and investigates the manifestations of philosophical concepts in the content of the film. According to the research, the news of Cemal Bey’s death in the film was observed to be, as Karl Jaspers would say, a limit situation (‘grenzsituation’) for Leyla Hanım. As Martin Heidegger would say, when Leyla Hanım was confronted with death, she started to question who she was and her inauthentic existence and realized that she had been living with a persona defined by other people for years and years. Only Cemal Bey had seen Leyla Hanım behind her mask. Leyla Hanım distanced herself from her everyday life after the news of his death, and the film then follows her transformation toward a more authentic existence. The holistic understanding of time that is followed, as well as the linear time model the film disintegrates both formally and contextually and the memory images that are actualized with the past articulated to the present are the elements that enable the Bergsonian duration (‘durée’) and memory themes to be followed throughout the narrative. In conclusion, the article shows how the content of the film provides a variety of readings for philosophical analysis.

Anahtar Kelimeler: Death, time, semiotics, alienation, persona

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


As universal and interrelated concepts, death and time have always been central issues in the fields of philosophy and art. With the power to produce images, cinema has perhaps provided the most suitable grounds for rethinking this common theme again and again. Directed by Engin Ayça, It Was Cold and Raining (Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu, 1991) is an original work of Turkish cinema that presents a subtle depiction of the concepts of death and time as the common denominators of humanity. However, when scanning academic articles and theses, no previous work is observed to have been done on It Was Cold and Raining. Very few reviews were actually written about the film. In fact, the film is a unique example of Turkish cinema, as it discusses philosophical topics. As such, the audience in a causal viewing experience may not be able to understand the real topics, because what makes this movie valuable is its philosophical themes. This study stems from the gap in the literature on this film and aims to analyze the signs, images, and content in the film through philosophical concepts to make a meaningful whole. Based on this aim, the study applies the semiotic method to analyze various concepts such as death and time, alienation, persona, and regret, as well as their references in the philosophical literature, using a theoretical framework. The study then follows these concepts as themes and patterns and analyzes them in the narrative of the film, accompanied by an investigation into the connotations, metaphors, metonymies, and conflicts in the film, as well as into the manifestations of philosophical concepts within the film’s content. Therefore, the philosophical concepts will be used to find answers to the following questions:

• What can be seen when analyzing the story of the film It Was Cold and Raining in depth through a semiotic analysis in terms of its content?

• What are the film’s connections to philosophical theories, especially those from Heidegger, Jaspers, Bergson, and Scheler regarding such things as death, authentic existence, time/duration, memory, and regret? How do the concepts mentioned in the philosophical literature themselves appear in the story, and what are their patterns?

The study uses the semiotics method in order to answer these questions and trace the patterns of meaning in the film through these concepts. While applying the semiotic analysis, the study follows the metaphors, metonymies, and conflicts and in particular reveals the appearance of philosophical concepts belonging to Heidegger, Jaspers, Bergson, and Scheler in the film.

Accordingly and as Jaspers would say, Cemal Bey’s death is seen to be a limit situation (‘grenzsituation’) for Leyla Hanım. She distances herself from everyday life for a long time as she faces death and realizes she has been living as her persona. As Martin Heidegger would say, the anxiety (‘angst’) of death confronts a person with their inauthentic existence, and through Cemal Bey’s death, Leyla Hanım becomes aware of the nothingness in her own untrue existence. Thus, she opens herself to the possibilities of her new true existence.

Because of regret, however, Leyla Hanım could not stop herself from recalling her memories with Cemal Bey. As Max Scheler would say, though, regret is not an obsession. On the contrary, it is therapeutic. The regretful person becomes open to change and leaving their old existence. For this reason, the Leyla Hanım at the beginning of the movie is not the same as the Leyla Hanım at the end. Through her awareness of mortality, Leyla Hanım reaches an authentic existence.

When analyzing the film temporally, linear time is seen to be corrupted both formally and contextually throughout the story. The corruption of linearity is shown through the use of flashbacks. Thus, the past becomes integrated with the present. Moments are not only in the present, and the past flows into the future as a part of the present. The film shows how Leyla Hanım is living in an inner sense of time. This conception of inner time can also be traced through the philosophies of Heidegger and Husserl; however, the Bergsonian concept of time provides a much more favorable context with memory. For Bergson, memory, being identical with duration (‘durée’), is a fundamental part of the soul and identity. Throughout the story, the audience watches memory images of Leyla Hanım’s own existence. These memory images involve the appearance of pure memories that preserve the past in the present and carry it into the future. Thus, in the stream of images of consciousness, duration cognizes directly. Only with this direct awareness is Leyla Hanım released from her persona and able to begin her authentic existence.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Adkins, B. (2020). Arzu ve ölüm. (A. K. Gülen, Çev.) Fol Kitap. google scholar
  • Andrew, J. D. (2018). Büyük sinema kuramları. (Z. Atam, Çev.). Doruk Yayınları. google scholar
  • Aries, P. (2015). Batı'da ölümün tarihi (I. Gürbüz, Çev.). Everest Yayınları. google scholar
  • Aristoteles, A., & Heidegger, M. (1996). Zaman kavramı (S. Babür, Çev.). İmge Kitabevi. google scholar
  • Aruoba, O. (2011). De ki işte. Metis Yayınları. google scholar
  • Atay, T. (2018). Görünüyorum o hâlde varım. Can Sanat Yayınları. google scholar
  • Augustinus. (2010). İtiraflar (Ç. Dürüşken, Çev.). Kabalcı Yayınevi. google scholar
  • Ayça, E. (2016). Şu sinema dedikleri. Ozan Yayıncılık. google scholar
  • Badiou, A. (2015). Filozof Ahmed (A. Erkay, Çev.) Pharmakon Yayınları. google scholar
  • Bardon, A. (2021). Zaman felsefesinin kısa tarihi (Ö. Yalçın, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Barrett, W. (2016). İrrasyonel insan (S. Özer, Çev.). Hece Yayınları. google scholar
  • Barthes, R. (2021). Göstergebilimsel serüven (M. Rifat, & S. Rifat, Çev.). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
  • Baudrillard, J. (2018). Tüketim toplumu (F. Keskin, & N. Tutal, Çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Baudrillard, J. (2019). Sessiz yığınların gölgesinde toplumsalın sonu (O. Adanır, Çev.). Doğu Batı Yayınları. google scholar
  • Baudrillard, J. (2021). Simgesel değiş tokuş ve ölüm (O. Adanır, Çev.). Doğu Batı Yayınları. google scholar
  • Benjamin, W. (2018). Pasajlar (A. Cemal, Çev.). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
  • Berger, A. A. (1993). Kitle iletişiminde çözümleme yöntemleri (N. Kırmızı, Çev.). Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Yayınları. google scholar
  • Bergson, H. (1998). Zihin kudreti (M. Katırcıoğlu, Çev.). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Bergson, H. (2019). Metafizik dersleri: Uzay-zaman-madde (B. G. Beşiktaşlıyan, Çev.). Pinhan Yayıncılık. google scholar
  • Bergson, H. (2020). Ruh teorileri: İnsan ruhu ve kişiliği (E. B. Altıntas, Çev.). Pinhan Yayıncılık. google scholar
  • Bergson, H. (2021a). Yaratıcı tekâmül (M. Ş. Tunç, Çev.). Dergâh Yayınları. google scholar
  • Bergson, H. (2021b). Süre ve eşzamanlılık (E. Baykal, Çev.). Fol Kitap. google scholar
  • Bergson, H. (2022a). Şuurun doğrudan doğruya verileri (M. Ş. Tunç, Çev.). Dergâh Yayınları. google scholar
  • Bergson, H. (2022b). Madde ve bellek (I. Ergüden, Çev.). Fol Kitap. google scholar
  • Borges, J. L. (2015). Öteki soruşturmalar (P. B. Charum, & T. Armaner, Çev.). İletişim Yayınları. google scholar
  • Butler, A. M. (2011). Film çalışmaları (A. Toprak, Çev.). Kalkedon Yayıncılık. google scholar
  • Campbell, J. (2020). Kahramanın sonsuz yolculuğu (S. Gürses, Çev.). İthaki Yayınları. google scholar
  • Camus, A. (2017). Sisifos söyleni (T. Yücel, Çev.). Can Sanat Yayınları. google scholar
  • Cansever, E. (2011). Sonrası kalır 1. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. google scholar
  • Dastur, F. (2019). Ölümle yüzleşmek: Felsefi bir soruşturma (S. Oruç, Çev.). Pinhan Yayıncılık. google scholar
  • Dastur, F. (2021). Ölüm: Sonluluk hakkında bir deneme (M. Yalçınkaya, Çev.). Pinhan Yayıncılık. google scholar
  • Debord, G. (2018). Gösteri toplumu (A. Ekmekçi, & O. Taşkent, Çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Dekkers, W. (1996). Neye "ölüm» deriz? Batı kültüründe yaşamın sonu hakkında bazı düşünceler. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 4(3), 8-16. google scholar
  • Deleuze, G. (2004). Proust ve göstergeler (A. Meral, Çev.). Kabalcı Yayınevi. google scholar
  • Deleuze, G. (2021a). Bergsonculuk (H. Yücefer, Çev.). Alfa Kitap. google scholar
  • Deleuze, G. (2021b). Sinema I: Hareket-imge (S. Özdemir, Çev.). Norgunk Yayıncılık. google scholar
  • Deleuze, G. (2021c). Sinema II: Zaman-imge (B. Yalım, & E. Koyuncu, Çev.). Norgunk Yayıncılık. google scholar
  • Direk, Z. (2021). Çağdaş kıta felsefesi: Bergson'dan Derrida'ya. Fol Kitap. google scholar
  • Duralı, T. (2016, Haziran). Tarih felsefesinin ışığında Martin Heidegger'in rektörlük nutku: "Bu millet kendi kaderini tayin etmektedir." Kutadgubilig Felsefe ve Bilim Araştırmaları - Heidegger Özel Sayısı, 219-233. google scholar
  • Eliade, M. (2018). İmgeler ve simgeler (M. A. Kılıçbay, Çev.). Doğu Batı Yayınları. google scholar
  • Elias, N. (2023). Ölmekte olanların yalnızlığı üzerine (O. Ekinci, Çev.). İletişim Yayınları. google scholar
  • EtimolojiTürkçe. (t.y.). Leyla. Etimoloji Türkçe sözlüğü. https://www.etimolojiturkce.com/kelime/leyla google scholar
  • Frankfurt, H. G. (2015). Boktanlık üzerine (G. Gülbey, Çev.). Altıkırkbeş Yayınları. google scholar
  • Fromm, E. (2019). Sahip olmak ya da olmak (A. Arıtan, Çev.). Say Yayınları. google scholar
  • Gılgamış Destanı. (2016). (S. Maden, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Goffman, E. (2018). Gündelik yaşamda benliğin sunumu (B. Cezar, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
  • Han, B.-C. (2019). Yorgunluk toplumu (S. Yalçın, Çev.). Açılım Kitap. google scholar
  • Hegel, G. W. (2004). Tinin görüngübilimi (A. Yardımlı, Çev.). İdea Yayınları. google scholar
  • Heidegger, M. (2019). Varlık ve zaman (K. Ökten, Çev.). Alfa Yayınları. google scholar
  • Hilav, S. (2019). Felsefe el kitabı. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. google scholar
  • Hugo, V. (2019). Sefiller (V. Yalçıntoklu, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Jaspers, K. (2018). Felsefe konuşmaları (A. Aliy, Çev.). Pinhan Yayıncılık. google scholar
  • Joyce, J. (2015). Ulysses (N. Erkmen, Çev.). Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayınları. google scholar
  • Jung, C. G. (2017). Dört arketip (Z. A. Yılmazer, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
  • Karagöz, D. (t.y.). Zaman; mühürlenmiş bir mektup. BineviGazete. https://binevigazete.com/kultur-sanat/zaman-muhurlenmis-bir-mektup/ google scholar
  • Kellner, D. (2013). Medya gösterisi (Z. S. Doğruer, Çev.). Açılım Kitap. google scholar
  • Levinas, E. (2014). Ölüm ve zaman (N. Başer, Çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Marx, K. (2018). 1844 el yazmaları (M. Belge, Çev.). İletişim Yayınları. google scholar
  • Monaco, J. (2021). Bir film nasıl okunur? (T. Göbekçin, Çev.). Alfa Yayınları. google scholar
  • Montaigne, M. D. (2018). Denemeler (birincikitap) (E. Sunar, Çev.). Say Yayınları. google scholar
  • Oskay, Ü. (2016). Yıkanmak istemeyen çocuklar olalım. İnkılâp Kitabevi Yayınları. google scholar
  • Ökten, K. H. (2019). Varlık ve zaman bir okuma rehberi. Alfa Yayınları. google scholar
  • Parodi, M. (2020). Augustinus. U. Eco, & R. Fedriga (Ed.), Felsefe tarihi2: Helenizmden Augustinus'a (L. T. Basmacı, Çev.) (s. 265-287). Alfa Kitap. google scholar
  • Platon. (2012). Diyaloglar (S. K. Yetkin, & H. R. Atademir, Çev.). Black Swan Yayınları. google scholar
  • Platon. (2022). Timaios: Doğa üzerine (Ö. Orhan, Çev.). Fol Kitap. google scholar
  • Postman, N. (2017). Televizyon: Öldüren eğlence (O. Akınhay, Çev.). Ayrıntı Yayınları. google scholar
  • Rilke, R. M. (2012). Malte Laurids Brigge'nin notları (B. Necatigil, Çev.). Can Yayınları. google scholar
  • Russell, B. (1973). Batı felsefesi tarihi 3: Modern çağ yeni çağ (M. Sencer, Çev.). Bilgi Yayınevi. google scholar
  • Ryan, M. (2012). Eleştiriye giriş (E. S. Onat, Çev.). De Ki Yayınları. google scholar
  • Sartre, J. P. (1965). Gizli oturum (B. Onaran, Çev.). De Yayınevi. google scholar
  • Sartre, J. P. (2019). Varoluşçuluk (A. Bezirci, Çev.). Say Yayınları. google scholar
  • Savaş, H. (2015). Sinema insanı anlatır. A. O. Ersümer (Ed.), Sinema neyi anlatır (s. 21-39). Hayalperest Yayınevi. google scholar
  • Scheler, M. (2020). Pişmanlık ve yeniden doğuş (S. Oruç, Çev.). Pinhan Yayınları. google scholar
  • Shakespeare, W. (2016). Hamlet (S. Eyüboğlu, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Shinn, R. L. (1963). Egzistansiyalizmin durumu (Ş. Tiner, Çev.). Amerikan Bord Neşriyat Dairesi. google scholar
  • Solomon, R. C. (2020). Akılcılıktan varoluşçuluğa (R. Kuldaşlı, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. google scholar
  • Sütcü, Ö. Y. (2021). Sinematografik imge ya da gerçekliğin dolaysız sunumu: Bergsoncu bir bakış. Norgunk Yayıncılık. google scholar
  • Tanpınar, A. H. (2017). Bütün şiirleri. Dergah Yayınları. google scholar
  • Topçu, N. (2002). Bergson. Dergâh Yayınları. google scholar
  • Tunç, M. Ş. (2021). Bergson'un felsefesi. H. Bergson, Yaratıcı Tekâmül (s. 15-62). Dergâh Yayınları. google scholar
  • Wartenberg, T. (2018). Yeni başlayanlar için varoluşçuluk (N. Soysal, Çev.). Say Yayınları. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Turan, S., & Meral, K. (2023). Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi. Filmvisio, 0(1), 47-86. https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003


AMA

Turan S, Meral K. Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi. Filmvisio. 2023;0(1):47-86. https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003


ABNT

Turan, S.; Meral, K. Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi. Filmvisio, [Publisher Location], v. 0, n. 1, p. 47-86, 2023.


Chicago: Author-Date Style

Turan, Seçil, and Kutluhan Meral. 2023. “Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi.” Filmvisio 0, no. 1: 47-86. https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003


Chicago: Humanities Style

Turan, Seçil, and Kutluhan Meral. “Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi.” Filmvisio 0, no. 1 (Dec. 2024): 47-86. https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003


Harvard: Australian Style

Turan, S & Meral, K 2023, 'Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi', Filmvisio, vol. 0, no. 1, pp. 47-86, viewed 4 Dec. 2024, https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003


Harvard: Author-Date Style

Turan, S. and Meral, K. (2023) ‘Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi’, Filmvisio, 0(1), pp. 47-86. https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003 (4 Dec. 2024).


MLA

Turan, Seçil, and Kutluhan Meral. “Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi.” Filmvisio, vol. 0, no. 1, 2023, pp. 47-86. [Database Container], https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003


Vancouver

Turan S, Meral K. Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi. Filmvisio [Internet]. 4 Dec. 2024 [cited 4 Dec. 2024];0(1):47-86. Available from: https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003 doi: 10.26650/Filmvisio.2023.0003


ISNAD

Turan, Seçil - Meral, Kutluhan. “Ölüm ve Zaman Kavramları Üzerinden Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu Filminin Göstergebilimsel Analizi”. Filmvisio 0/1 (Dec. 2024): 47-86. https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0003



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim05.05.2023
Kabul12.06.2023
Çevrimiçi Yayınlanma10.07.2023

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.