İstanbul İktisat Dergisi

GÖNDERBİLGİ
EnglishTürkçe

Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/ISTJECON2021-1026350   IUP :10.26650/ISTJECON2021-1026350    Tam Metin (PDF)

Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama

Buket Altınöz, Alican Umut

Bu çalışmanın amacı dolar ve euro olmak üzere döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve petrol fiyatlarındaki oynaklığın BİST 100 ve Borsa İstanbul’da yer alan 23 alt sektör endeksi üzerindeki etkisini 2008:01-2021:04 aylık veriler kullanarak araştırmaktır. Bu amaçla değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkilerin varlığı Johansen eşbütünleşme analizi ile tespit edildikten sonra, uzun dönemli katsayılar her bir model için Tam Uyarlanmış En Küçük Kareler (Fully-Modified Ordinary Least Squares-FMOLS ) ve Dinamik En Küçük Kareler (Dynamic Ordinary Least Squares-DOLS) tahmincileri kullanılarak elde edilmiştir. Böylece, söz konusu yöntemlerin konu kapsamında ilk defa kullanılmış olması ve güncel bir veri setinin benimsenmesi çalışmanın literatüre katkısını oluşturmaktadır. Ulaşılan sonuçlar dolardaki bir artışın tüm sektörlere ait hisse senedi getirilerini olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Euro kuruna ait katsayı tüm modellerde istatistiksel olarak anlamsızdır. Petrol fiyatlarının sektör endeksleri üzerindeki etkisi incelendiğinde, çoğu sektör için bu katsayı pozitifken, sınırlı sayıda sektörde istatistiksel olarak anlamlıdır. Ancak petrol fiyatlarının pozitif etkisinin dolar kurundaki değişmelerin negatif etkisinden daha küçük olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Döviz kuru, Petrol, BİST, FMOLS, DOLS
JEL Classification : D53 , E22 , B23
DOI :10.26650/ISTJECON2021-1026350   IUP :10.26650/ISTJECON2021-1026350    Tam Metin (PDF)

The Relationship of Exchange Rate and Oil Price Volatilities with Stock Returns: Evidence from Borsa Istanbul Sector Indexes

Buket Altınöz, Alican Umut

The aim of this study is to investigate the effects of volatility in exchange rates (USD and EURO) on the BİST 100 and 23 sub-sector indexes in Borsa Istanbul using monthly data from January 2008 to April 2021. For this purpose, long-term coefficients for each model were investigated using the fully-modified ordinary least squares (FMOLS) and dynamic ordinary least squares (DOLS) estimators after determining the long-term relationships among the variables with the Johansen cointegration test. The use of these methods for the first time and adoption of a current data set in this way constitute this study’s contribution to literature. The study reached results that show an increase in the USD to negatively affect the stock returns for all sectors, while the Euro’s coefficient was statistically insignificant in all other models. When examining the effect of oil prices on sector indices, this coefficient is positive for most sectors, and statistically significant for a limited number of sectors. However, oil prices are understood to have a smaller positive effect than the negative effect from changes in the USD exchange rate.

Anahtar Kelimeler: Exchange rate, oil, BIST, FMOLS, DOLS
JEL Classification : D53 , E22 , B23

GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


Exchange rates are one of the main financial and economic factors affecting stock value and cash flows. Fluctuations in exchange rates play an important role in the decision investors make while evaluating investment opportunities. The use of exchange rates as an important indicator in investors’ investment decisions is related to the reflections the changes in exchange rates have on companies. Losses resulting from the exchange rate risk companies face will increase their costs and decrease their profitability. On the other hand, companies that can manage exchange rate risk and use fluctuations in currency will be positively affected by changes in exchange rates. In the theoretical framework, changes in oil prices are considered to be one factor affecting stock market returns, the reason being that stocks equal the discounted sum of expected future cash flows. These cash flows are greatly affected by the macroeconomic events that oil shocks can affect. Thus, fluctuations in oil prices can affect stock returns. In addition, oil as a primary energy source is the one of the most important inputs in many sectors. Therefore, increases in oil prices also mean an increase in costs and reduction in company profitability, and thus a reduction in their stock returns. The study additionally researched the effect these fluctuations have on the BIST 100 Index, which represents the Turkish stock market. Therefore, exchange rates and oil prices have been researched both on a sectoral basis and in terms of foreign currency.

The study aims to investigate the effects of volatility in exchange rates (USD and EURO) on BIST 100 and 23 sub-sector indexes (i.e., transportation, banking, industry, holding and investment, information technology, food beverage, nonmetal mineral product, real estate invest trusts, basic metal, electricity, financials, services, chem/petrol/plastic, leasing factoring, metal products machinery, insurance, sports, technology, textile/leather, telecommunication, wholesale and retail trade, tourism, wood paper printing) from Borsa Istanbul using monthly data for the years 2008-2021. For this purpose, the long-term coefficient for each model was investigated using the fully modified ordinary least squares (FMOLS) and dynamic ordinary least squares (DOLS) estimators after determining the long-term relationships among the variables with the Johansen cointegration test.

According to the analysis results, the dollar (USD) was observed to have a negative effect on all sectors indices. On the other hand, while the coefficient for future transactions of oil prices is positive for most sectors, BIST 100, the coefficient was statistically significant for the industry, holding and investment, food beverage, non-metal mineral product, real estate investment trust, basic metal, financials, chem petrol plastic, metal products machinery, insurance, textile leather and tourism sectors. While an increase in the Euro exchange rate has an increasing effect on index returns only in the transportation, basic metal, electricity, services, and sports sectors, all other models are statistically insignificant.

The main conclusion reached from the findings is that the nominal dollar rate is an important cost element for each sector. This result confirms that both BIST 100 companies as well as manufacturing companies operating in each sub-sector in particular feel exchange rate increases more intensely in Turkiye. From the point of view of imports, paying for goods coming into the country in foreign currency is accompanied by increased costs. In addition, the dependence of exporting companies on imports of intermediate goods suffers from increases in exchange rates through the increased input costs. On the other hand, the results show the negative effect from the USD exchange rate to be significant in the banking sector. This situation is known to have several causes. Accordingly, an increase in the exchange rate will first lead to a decrease in the total capital value of the banks, followed by a decline in banks’ net equity growth rates. This increase in capital costs will lead to a decrease in profitability. In addition, the increase in interest rates due to increases in exchange rates revealed the banks’ interest income to decrease. Although the effects from the dollar exchange rate at first glance are seen on the real sector, especially through imports and exports, the effects on the financial sector are more permanent and signal an exchange rateinterest spiral, which will inevitably spread to the real sector in the following stage.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Abdelaziz, M., Chortareas, G. & Cipollini, A. (2008). “Stock Prices, Exchange Rates, and Oil: Evidence from Middle East Oil-Exporting Countries”, Topics in Middle Eastern and African Economies, 10. google scholar
  • Abdioğlu, Z. & Değirmenci, N. (2014). “Petrol Fiyatları-Hisse Senedi Fiyatları İlişkisi: BİST Sektörel Analiz”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 1-24. google scholar
  • Aktaş, H., Kayalıdere, K. & Elçiçek, Y. K. (2018). “Petrol, Dolar Kuru ve Hisse Senedi Piyasası Arasındaki Ortalama-Oynaklık Yayılımı Etkisi: BİST 100 Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 354-377. google scholar
  • Akyol, H., Karakuş, K., & Ağırkaya, M. B. (2019). Petrol Fiyatları ve Hisse Senedi Getirileri Arasındaki Asimetrik İlişki: Türkiye Örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 7-9. google scholar
  • Aladwani, J. (2017). “Relationsip Between Exchange Rates and Stock Prices-GCC Perspectives”, International Journal of Economics and Financial Issues, 7(2), 11-24. google scholar
  • Altunöz, U. (2016). “Döviz Kuru ile Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi: Gelişen Ülkeler Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Özel Sayı, 663-671. google scholar
  • Altıntaş, H., & Kassouri, Y. (2021). “Petrol Fiyatları, Parasal Ve Döviz Kuru Şoklarının Hisse Senedi Fiyatlarına Asimetrik Etkisi: Türkiye İçin Nardl Modeli.” Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4). google scholar
  • Atif, M., Raza Rabbani, M., Bawazir, H., Hawaldar, I. T., Chebab, D., Karim, S., & AlAbbas, A. (2022). Oil price changes and stock returns: Fresh evidence from oil exporting and oil importing countries. Cogent Economics & Finance, 10(1), 2018163. google scholar
  • Ayaydın, H. & Barut, A. (2016). “The Relationship Between Oil Prices, Gold Prices and Stock Return”, Balkan Journal of Social Sciences, International Congress of Management Economy and Policy Special Issue, 13-26. google scholar
  • Arouri, M. E., Lahiani, A. & Bellalah, M. (2010). Oil price shocks and stock market returns in oil-exporting countries: The case of GCC countries. International Journal of Economics and Finance, 2(5), 132-139. google scholar
  • Ayvaz, Ö. (2006). “Döviz Kuru ve Hisse Senetleri Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 1-14. google scholar
  • Basher, S. A., Haug, A. A. & Sadorsky, P. (2010). “Oil Prices, Exchange Rates and Emerging Stock Markets”. University of Otago Economics Discussion Papers No: 1014. google scholar
  • Basher, S. A., Haug, A. A. & Sadorsky, P. (2017). “The Impact Of Oil-Market Shocks On Stock Returns in Major Oil-Exporting Countries: A Markov-Switching Approach”, University of Otago Economics Discussion Papers No: 1710. google scholar
  • Bouoiyour, J., Selmi, R., Shahzad, S. J. H. & Shahbaz, M. (2017). “Response Of Stock Returns to Oil Price Shocks: Evidence From Oil Importing And Exporting Countries”, Journal of Economic Integration, 32(4), 913-936. google scholar
  • Boyacıoğlu, M. A. & Çürük, D. (2016). “Döviz Kuru Değişimlerinin Hisse Senedi Getirisine Etkisi: Borsa İstanbul 100 Endeksi Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 143-156. google scholar
  • Çıtak, F., & Kendirli, S. (2019). “Petrol Fiyatlarının Döviz Kuru Ve Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Asimetrik Etkisi: Türkiye Örneği.” Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 643-658. google scholar
  • Dickey, D. A. & W. A Fuller (1979). “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root”, JSTOR, Cilt 74, Sayı 366. google scholar
  • Doğru, B. & Recepoğlu, M. (2013). “Türkiye’de Hisse Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Arasında Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme İlişkisi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 17-34. google scholar
  • Eyüboğlu, S. & Eyüboğlu, K. (2018). “Borsa İstanbul Sektör Endeksleri ile Döviz Kurları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: ARDL Modeli”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 8-28. google scholar
  • Güler, S. & Nalın, H. T. (2013). “Petrol Fiyatlarının İMKB Endeksleri Üzerindeki Etkisi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 79-97. google scholar
  • Huang, R. D., Masulis, R. W. & Stoll, H. R. (1996). “Energy Shocks and Financial Markets”, The Journal of Futures Markets, 16(1), 1-27. google scholar
  • İşcan, E. (2010). “Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasası Üzerindeki Etkisi”, Maliye Dergisi, 158, 607-617. google scholar
  • Jamil M. & Ullah, N. (2013). “Impact of Foreign Exchange Rate on Stock Prices”, IOSR Journal of Business and Management, 7(3), 45-51. google scholar
  • Johansen, S. & Juselius, K. (1990). “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-With Applications to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210. google scholar
  • Jones, C. M. & Kaul, G. (1996). “Oil and Stock Markets”, The Journal of Finance, 51(2), 463-491. google scholar
  • Hakim, L. (2020). Determinants of stock return and its implications divident policy in mining sector in Indonesia stock Exchange. Utopia y Praxis Latinoamericana, 25(1), 208-224. google scholar
  • Karhan, G. & Aydın, H. İ. (2018). “Petrol Fiyatları, Kur ve Hisse Senedi Getirileri Üzerine Bir Araştırma”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), 405-413. google scholar
  • Karhan, G. & Aydın, H. İ. (2018). “Petrol Fiyatlarının Hisse Senedi Piyasalarına Etkisi: BİST100 Üzerine Bir Uygulama”. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(19), 405-413. google scholar
  • Kasman, S. (2003). “The Relationship Between Exchange Rates and Stock Prices: A Causality Analysis”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 70-79. google scholar
  • Kassouri, Y., & Altıntaş, H., (2020). “Threshold cointegration, nonlinearity, and frequency domain causality relationship between stock price and Turkish Lira.” Research in International Business and Finance, 52, 1- 18. google scholar
  • Kennedy, K. & Nourizad, F. (2016). “Exchange Rate Volatility and Its Effect on Stock Market Volatility”, Int. J. Hum. Cap. Urban Manage., 1(1), 37-46. google scholar
  • Khan, M. K. (2019). Impact of Exchange rate on stock returns in Shenzen stock exchance: Analysis through ARDL approach. International Journal of Economics and Management, 1(2), 15-26. google scholar
  • Kılıç, E., & Polat, M. (2022). “BRICS Ülkelerinde Döviz Kuru ve Borsa Arasındaki Getiri ve Volatilite Etkileşimi: Var-Egarch Modeli İle Bir Uygulama.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 539-551. google scholar
  • Mohanamani, P., Preethi, S. & Latha, L. (2018). “Dynamic Linkage Between Gold, Oil, Exchange Rate and Stock Market Returns: Evidence from India”, International Journal of Pure and Applied Mathematics, 119(17), 2567-2580. google scholar
  • Park, J. & Ratti, R. A. (2008). “Oil Price Shocks and Stock Markets in the U.S. and 13 European Countries”, Energy Economics, 30, 2587-2608. google scholar
  • Phillips, P. & Hansen, B. (1990). “Statistical Inference in Instrumental Variables Regression with I(1) Processess”, 57(1), 99-125. google scholar
  • Sadorsky, P. (1999). “Oil Price Shocks and Stock Market Activity”, Energy Economics, 21, 449-469. google scholar
  • Sahu, T. N., Bandopadhyay, K. & Mondal, D. (2014). “Crude Oil Price, Exchange Rate and Emerging Stock Market: Evidence from India”, Journal Penurusan, 42, 75-87. google scholar
  • Shadab, S. & Gholami, A. (2014). “Analysis of the Relationship between Oil Prices and Exchange Rates in Tehran Stock Exchange”, International Journal of Research in Business Studies and Management, 1(2), 8-18. google scholar
  • Stock, J. H. & Watson, M. W. (1993). “A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems”, Econometrica, 61(4), 783-820. google scholar
  • Suriani, S., Kumar, M. D., Jamil, F. & Muneer, S. (2015). Impact of Exchange rate on stock market. International Journal of Economics and Financial Issuesi 5(Özel Sayı), 385-388. google scholar
  • Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2012). “Döviz Kuru ve Enflasyonun Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkisi”, EKEV Akademi Dergisi, 16(51), 393-410. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Altınöz, B., & Umut, A. (2022). Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama. İstanbul İktisat Dergisi, 72(1), 385-405. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350


AMA

Altınöz B, Umut A. Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama. İstanbul İktisat Dergisi. 2022;72(1):385-405. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350


ABNT

Altınöz, B.; Umut, A. Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama. İstanbul İktisat Dergisi, [Publisher Location], v. 72, n. 1, p. 385-405, 2022.


Chicago: Author-Date Style

Altınöz, Buket, and Alican Umut. 2022. “Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama.” İstanbul İktisat Dergisi 72, no. 1: 385-405. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350


Chicago: Humanities Style

Altınöz, Buket, and Alican Umut. “Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama.” İstanbul İktisat Dergisi 72, no. 1 (Sep. 2023): 385-405. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350


Harvard: Australian Style

Altınöz, B & Umut, A 2022, 'Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama', İstanbul İktisat Dergisi, vol. 72, no. 1, pp. 385-405, viewed 22 Sep. 2023, https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350


Harvard: Author-Date Style

Altınöz, B. and Umut, A. (2022) ‘Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama’, İstanbul İktisat Dergisi, 72(1), pp. 385-405. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350 (22 Sep. 2023).


MLA

Altınöz, Buket, and Alican Umut. “Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama.” İstanbul İktisat Dergisi, vol. 72, no. 1, 2022, pp. 385-405. [Database Container], https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350


Vancouver

Altınöz B, Umut A. Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama. İstanbul İktisat Dergisi [Internet]. 22 Sep. 2023 [cited 22 Sep. 2023];72(1):385-405. Available from: https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350 doi: 10.26650/ISTJECON2021-1026350


ISNAD

Altınöz, Buket - Umut, Alican. “Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarındaki Dalgalanmaların Hisse Senedi Getirileri İle İlişkisi: Borsa İstanbul Sektör Endeksleri İçin Bir Uygulama”. İstanbul İktisat Dergisi 72/1 (Sep. 2023): 385-405. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-1026350



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim20.11.2021
Kabul28.05.2022
Çevrimiçi Yayınlanma30.06.2022

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.