Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik  Bir Analiz

Ürkmez İbrahim; Okyar Mete

doi:https://dx.doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

Araştırma Makalesi

DOI :10.26650/siyasal.2022.31.1071416 IUP :10.26650/siyasal.2022.31.1071416 Tam Metin (PDF)

Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz

Enerji ithalat bağımlılığı geçmişten günümüze kendi enerji ihtiyacını yerli kaynaklardan karşılayamayan ülkelerin en önemli sorunlarından biri olarak önemini korumuştur. Enerji ihtiyacını yerli kaynaklardan karşılamayan ve fosil enerji kaynakları bakımından yetersiz kaynağa sahip olan ülkeler enerji talebini ithalatla karşılamışlardır. Bu durum ülkelerin dışa bağımlı hale gelmelerine neden olmuştur. Bundan dolayı Türkiye’nin enerji ithalat bağımlılığı sürekli biçimde artmış, 2018 yılı itibarıyla EUROSTAT’ın yayımladığı verilere göre Türkiye yaklaşık olarak 74% ile dışa bağımlıdır. Bu durum Türkiye’de enerji arz güvenliği sorununu gündeme getirmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin enerji ithalat bağımlılığının incelenmesi ve elde edilen sonuçlara göre çözüm önerileri getirilmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada 1990-2018 döneminde Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji ithalat bağımlılığı üzerine etkisi ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda; yenilebilir elektrik üretimi, kişi başına GSYH, kentsel nüfus artışı ve dünya doğalgaz fiyatlarının enerji ithalat bağımlılığı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etki yaptığı belirlenmiştir. Dünya petrol fiyatları ise istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır. Sonuç olarak, yenilenebilir enerji üretiminin enerji ithalat bağımlılığını azalttığı ve enerji ithalat bağımlılığının en önemli belirleyicisinin kişi başına GSYH olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Enerji İthalat Bağımlılığı, Yenilenebilir Enerji Kaynakları, ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

DOI :10.26650/siyasal.2022.31.1071416 IUP :10.26650/siyasal.2022.31.1071416 Tam Metin (PDF)

The Effect of Renewable Energy on Energy Import Dependence: An Empirical Analysis in Turkey

İbrahim Ürkmez, Mete Cüneyt Okyar

Energy import dependency has remained one of the most important problems of countries that cannot meet their energy needs from domestic sources from past to present. Countries with insufficient resources in terms of fossil energy sources have met their energy demand through imports. This situation has caused countries to become dependent on external resources. For this reason, Turkey’s energy import dependency has increased continuously; according to the data published by EUROSTAT as of 2018, Turkey is foreign-dependent with approximately 74%. This situation has brought the issue of energy supply security to the agenda in Turkey. For this reason, it is important to examine Turkey’s energy import dependency and to propose solutions according to the results obtained. In this study, the effect of renewable energy sources on energy import dependency in Turkey during 1990-2018 was analyzed using the ARDL bounds test approach. The working results have determined that renewable electricity production, GDP per capita, urban population growth, and world natural gas prices have a statistically significant effect on energy import dependency. World oil prices were not statistically significant. As a result, renewable energy production reduces energy import dependency, while the most important determinant is GDP per capita.

Anahtar Kelimeler: Energy Import Dependence, Renewable Energy Resources, ARDL Bounds Test Approach

Referanslar

Acaravcı, A., & Yıldız, T. (2018). Türkiye’nin Enerji Bağımlılığı. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 4(2), 137-152. google scholar
Adewuyi, A. (2016). Determinants of import demand for non-renewable energy (petroleum) products: Empirical evidence from Nigeria. Energy Policy, 95, 73-93. google scholar
Altınay, G. (2007). Short-run and long-run elasticities of import demand for crude oil in Turkey. Energy Policy, 35(11), 5829-5835. google scholar
Arslan, E., & Solak, A. (2019). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tüketiminin İthalat Üzerindeki Etkisi. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmları Dergisi, 10(17), 1380-1407. google scholar
Asya, G. (2019). Yenilenebilir Enerji Üretiminin Enerji İthalatına Etkileri; Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi, İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
Bayrak, M., & Esen, Ö. (2014). Türkiye’nin Enerji Açığı Sorunu ve Çözümüne Yönelik Arayışlar. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 139-158. google scholar
Bayraktutan , Y., Ay, H., & Nazan, Ş. (2012). Energy deficit and dependency of Turkey. In A. Develi, & S. Kaynak, Energy Economics (pp. 151-166). Frankfurt: Peter Lang. google scholar
Bayramoğlu, T. (2017). Enerji Bağımsızlığı İçin Temiz Kömür Teknolojileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 149-159. google scholar
Bilginoğlu, M., & Dumrul, C. (2012). Türk Ekonomisinin Enerji Bağımlılığı Üzerine Bir Eş-Bütünleşme Analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 7(26), 4392-4414. google scholar
Bingül, A. (2018). Enerji Bağımlılığının Türkiye Ekonomisine Etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
Canbay, Ş., & Pirali, K. (2019). Türkiye’de Savunma Harcamaları İle Yenilenebilir Enerji Tüketiminin Enerji İthalatı Üzerindeki Etkilerİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 398-410. google scholar
Çalışkan, Ş. (2009). Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(25), 297-310. google scholar
Çalışkan, Z., & Çakmak, M. (2019). Ham Petrol İthalatı ve Büyüme. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmları Dergisi, 11(18), 935-955. google scholar
Çıtak, E., & Pala, P. (2016). Yenilenebilir Enerjinin Enerji Güvenliğine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(25), 79-102. google scholar
Çoban, O., & Şahbaz, N. (2011). AR&GE Harcamaları ve GSMH’nın Enerji İthalatına Etkisi: Türkiye Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(2), 11-19. google scholar
Dertli , G., & Yinaç, P. (2018). Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Karbondioksit Emisyonu, Enerji İthalatı ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 583-606. google scholar
Dinçer, H., Yüksel, S., & Canbolat, Z. (2019). A Strategic Approach to Reduce Energy Imports of E7 Countries: Use of Renewable Energy. In R. Bhattacharya, & R. Das, Handbook of Research on Economic and Political Implications of Green Trading and Energy Use (pp. 18-38). google scholar
Ediger, V., & Berk, İ. (2011). Crude oil import policy of Turkey: Historical analysis of determinants and implications since 1968. Energy Policy, 39(4), 2132-2142. google scholar
Ergün, S., & Atay Polat, M. (2012). Nükleer Enerji Ve Türkiye’ye Yansımaları. İnönü University International Journal of Social Sciences (INIJOSS), 1(2), 35-58. google scholar
Erol, E., & Güneş, İ. (2017). Türkiye’de Enerji İthalatı, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi(45), 340-352. google scholar
EUROSTAT. (2021). EUROSTAT. Retrieved 05 01, 2021, from https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ nrg_ind_id/default/table?lang=en google scholar
ETKB. (2022). Ulusal Enerji Denge Tabloları. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. ETKB. Retrieved 06 30, 2022, from Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı: https://enerji.gov.tr/eigm-raporlari google scholar
Fedoseeva, S., & Zeidan, R. (2018). How (a)symmetric is the response of import demand to changes in its determinants? Evidence from European energy imports. Energy Economics, 69, 379-394. google scholar
Gençoğlu, M. (2002). Yenilenebilir enerji kaynaklarının Türkiye açısından önemi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(2), 57-64. google scholar
Ghosh, S. (2009). Import demand of crude oil and economic growth: Evidence from India. Energy Policy, 37(2), 699-702. google scholar
IEA. (2020). World Energy Outlook 2020. International Energy Agency. IEA. Retrieved 06 30, 2022, from https://www.iea.org/reports/world-energy-outlook-2020 google scholar
Jiping, X., & Ping, W. (2008). An Analysis of Forecasting Model of Crude Oil Demand Based on Cointegration and Vector Error Correction Model (VEC). 2008 International Seminar on Business and Information Managemenent, 1, 485-488. google scholar
Karabağ, N., Kayıkçı, C., & Öngen, A. (2021). %100 Yenilenebilir Enerjiye Geçiş Yolunda Dünya ve Türkiye. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi(21), 230-240. google scholar
Kim, H., & Baek, J. (2013). Assessing dynamics of crude oil import demand in Korea. Economic Modelling, 35, 260-263. google scholar
Kocatürk, F. (2019). Enerji İthalatı ve İktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye İle Seçili Avrupa Birliği Üyesi. Marmara Üniversitesi, İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
Koç, E., & Kaya, K. (2015). Enerji Kaynakları-Yenilenebilir Enerji Durumu. Mühendis ve Makina, 56(668), 36-47. google scholar
Marbuah, G. (2017). Understanding crude oil import demand behaviour in Africa: Evidence from Ghana. Journal of African Trade, 4(1-2), 75-87. google scholar
Mert, M., & Çağlar, A. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık. google scholar
Narayan, P., & Narayan , S. (2005). Estimating income and price elasticities of imports for Fiji in a co-integration framework. Economic Modelling, 22(3), 423-438. google scholar
Özsabuncuoğlu, İ., & Uğur, A. (2005). Doğal Kaynaklar Ekonomi, Yönetim ve Politika. Ankara: İmaj Yayınevi. google scholar
Öztürk, İ., & Arısoy, İ. (2016). An estimation of crude oil import demand in Turkey: Evidence from time-varying parameters approach. Energy Policy, 99, 174-179. google scholar
Pamir, N. (2015). Enerjinin İktidarı. İstanbul: Hayykitap Yayınları. google scholar
Sevüktekin, M., & Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: Eviews Uygulamalı. Bursa: Dora Yayıncılık. google scholar
Solak, A., & Beşkaya, A. (2013). Türkiye’nin Net Petrol İthalatının Fiyat ve Gelir Esneklikleri: Ardl Modelleme Yaklaşımı İle Eşbütünleşme Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(18), 19-29. google scholar
Sözen, A. (2009). Future projection of the energy dependency of Turkey using artificial neural network. Energy Policy, 37(11), 4827-4833. google scholar
Şişeci, G. (2018). Türkiye’de Döviz Kuru ve Ekonomik Büyümenin Enerji İthalatı Üzerindeki Etkileri. Nuh Naci Yazgan Üniversitesi, Kayseri: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
Tarı, R. (2016). Ekonometri. Kocaeli: Küv Yayınları. google scholar
TEİAŞ. (2019). Elektrik İstatistikleri: Türkiye Elektrik Üretim-İletim İstatistikleri. Retrieved 05 05, 2021, from Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi: https://www.teias.gov.tr/tr-TR/turkiye-elektrik-uretim-iletim-istatistikleri google scholar
Uğurlu, E., & Ünsal, A. (2009). Ham Petrol İthalatı ve Ekonomik Büyüme: Türkiye [Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey]. MPRA Paper 69923, University Library of Munich, Germany. google scholar
Uysal , D., Yılmaz, K., & Taş, T. (2015). Enerji İthalatı ve Cari Açık İlişkisi: Türkiye Örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78. google scholar
BIBLIOGRAPHY Üzümcü, A., & Başar, S. (2011). Türkiye’nin Cari İşlemler Bilançosu Açığı Üzerinde Enerji İthalatı ve İktisadi Büyümenin Etkisi: 2003-2010 Dönemi Üzerine Bir Analiz. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 48(558), 5-22. google scholar
Vaona, A. (2016). The effect of renewable energy generation on import demand. Renewable Energy, 86, 354359. google scholar
Yıldırım, C. (2019). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: Granger Nedensellik Yaklaşımı. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(9), 119-145. google scholar
Yılmaz, M. (2012). Türkiye’nin enerji potansiyeli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi açısından önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 33-54. google scholar
Zhao, X., & Wu, Y. (2007). Determinants of China’s Energy Imports: An Empirical Analysis. Energy Policy, 35(8), 4235-4246. google scholar
Ziramba, E. (2010). Price and income elasticities of crude oil import demand in South Africa: A co-integration analysis. Energy Policy, 38(12), 7844-7849. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın

DIŞA AKTAR

APA

Ürkmez, İ., & Okyar, M.C. (2022). Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences, 31(2), 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

AMA

Ürkmez İ, Okyar M C. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences. 2022;31(2):443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

ABNT

Ürkmez, İ.; Okyar, M.C. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences, [Publisher Location], v. 31, n. 2, p. 443-462, 2022.

Chicago: Author-Date Style

Ürkmez, İbrahim, and Mete Cüneyt Okyar. 2022. “Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz.” Siyasal: Journal of Political Sciences 31, no. 2: 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

Chicago: Humanities Style

Ürkmez, İbrahim, and Mete Cüneyt Okyar. “Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz.” Siyasal: Journal of Political Sciences 31, no. 2 (Dec. 2023): 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

Harvard: Australian Style

Ürkmez, İ & Okyar, MC 2022, 'Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz', Siyasal: Journal of Political Sciences, vol. 31, no. 2, pp. 443-462, viewed 4 Dec. 2023, https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

Harvard: Author-Date Style

Ürkmez, İ. and Okyar, M.C. (2022) ‘Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz’, Siyasal: Journal of Political Sciences, 31(2), pp. 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416 (4 Dec. 2023).

MLA

Ürkmez, İbrahim, and Mete Cüneyt Okyar. “Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz.” Siyasal: Journal of Political Sciences, vol. 31, no. 2, 2022, pp. 443-462. [Database Container], https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

Vancouver

Ürkmez İ, Okyar MC. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences [Internet]. 4 Dec. 2023 [cited 4 Dec. 2023];31(2):443-462. Available from: https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416 doi: 10.26650/siyasal.2022.31.1071416

ISNAD

Ürkmez, İbrahim - Okyar, MeteCüneyt. “Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz”. Siyasal: Journal of Political Sciences 31/2 (Dec. 2023): 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416

Cilt 31, Sayı 22022, S. 443-462

ZAMAN ÇİZELGESİ

Gönderim	10.02.2022
Kabul	10.08.2022
Çevrimiçi Yayınlanma	08.11.2022

LİSANS

Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.

Siyasal: Journal of Political Sciences