Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/siyasal.2022.31.1071416   IUP :10.26650/siyasal.2022.31.1071416    Tam Metin (PDF)

Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz

İbrahim ÜrkmezMete Cüneyt Okyar

Enerji ithalat bağımlılığı geçmişten günümüze kendi enerji ihtiyacını yerli kaynaklardan karşılayamayan ülkelerin en önemli sorunlarından biri olarak önemini korumuştur. Enerji ihtiyacını yerli kaynaklardan karşılamayan ve fosil enerji kaynakları bakımından yetersiz kaynağa sahip olan ülkeler enerji talebini ithalatla karşılamışlardır. Bu durum ülkelerin dışa bağımlı hale gelmelerine neden olmuştur. Bundan dolayı Türkiye’nin enerji ithalat bağımlılığı sürekli biçimde artmış, 2018 yılı itibarıyla EUROSTAT’ın yayımladığı verilere göre Türkiye yaklaşık olarak 74% ile dışa bağımlıdır. Bu durum Türkiye’de enerji arz güvenliği sorununu gündeme getirmiştir. Bu nedenle Türkiye’nin enerji ithalat bağımlılığının incelenmesi ve elde edilen sonuçlara göre çözüm önerileri getirilmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada 1990-2018 döneminde Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji ithalat bağımlılığı üzerine etkisi ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda; yenilebilir elektrik üretimi, kişi başına GSYH, kentsel nüfus artışı ve dünya doğalgaz fiyatlarının enerji ithalat bağımlılığı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etki yaptığı belirlenmiştir. Dünya petrol fiyatları ise istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır. Sonuç olarak, yenilenebilir enerji üretiminin enerji ithalat bağımlılığını azalttığı ve enerji ithalat bağımlılığının en önemli belirleyicisinin kişi başına GSYH olduğu belirlenmiştir.

DOI :10.26650/siyasal.2022.31.1071416   IUP :10.26650/siyasal.2022.31.1071416    Tam Metin (PDF)

The Effect of Renewable Energy on Energy Import Dependence: An Empirical Analysis in Turkey

İbrahim ÜrkmezMete Cüneyt Okyar

Energy import dependency has remained one of the most important problems of countries that cannot meet their energy needs from domestic sources from past to present. Countries with insufficient resources in terms of fossil energy sources have met their energy demand through imports. This situation has caused countries to become dependent on external resources. For this reason, Turkey’s energy import dependency has increased continuously; according to the data published by EUROSTAT as of 2018, Turkey is foreign-dependent with approximately 74%. This situation has brought the issue of energy supply security to the agenda in Turkey. For this reason, it is important to examine Turkey’s energy import dependency and to propose solutions according to the results obtained. In this study, the effect of renewable energy sources on energy import dependency in Turkey during 1990-2018 was analyzed using the ARDL bounds test approach. The working results have determined that renewable electricity production, GDP per capita, urban population growth, and world natural gas prices have a statistically significant effect on energy import dependency. World oil prices were not statistically significant. As a result, renewable energy production reduces energy import dependency, while the most important determinant is GDP per capita.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Acaravcı, A., & Yıldız, T. (2018). Türkiye’nin Enerji Bağımlılığı. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 4(2), 137-152. google scholar
  • Adewuyi, A. (2016). Determinants of import demand for non-renewable energy (petroleum) products: Empirical evidence from Nigeria. Energy Policy, 95, 73-93. google scholar
  • Altınay, G. (2007). Short-run and long-run elasticities of import demand for crude oil in Turkey. Energy Policy, 35(11), 5829-5835. google scholar
  • Arslan, E., & Solak, A. (2019). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tüketiminin İthalat Üzerindeki Etkisi. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmları Dergisi, 10(17), 1380-1407. google scholar
  • Asya, G. (2019). Yenilenebilir Enerji Üretiminin Enerji İthalatına Etkileri; Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi, İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
  • Bayrak, M., & Esen, Ö. (2014). Türkiye’nin Enerji Açığı Sorunu ve Çözümüne Yönelik Arayışlar. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 139-158. google scholar
  • Bayraktutan , Y., Ay, H., & Nazan, Ş. (2012). Energy deficit and dependency of Turkey. In A. Develi, & S. Kaynak, Energy Economics (pp. 151-166). Frankfurt: Peter Lang. google scholar
  • Bayramoğlu, T. (2017). Enerji Bağımsızlığı İçin Temiz Kömür Teknolojileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 149-159. google scholar
  • Bilginoğlu, M., & Dumrul, C. (2012). Türk Ekonomisinin Enerji Bağımlılığı Üzerine Bir Eş-Bütünleşme Analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 7(26), 4392-4414. google scholar
  • Bingül, A. (2018). Enerji Bağımlılığının Türkiye Ekonomisine Etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
  • Canbay, Ş., & Pirali, K. (2019). Türkiye’de Savunma Harcamaları İle Yenilenebilir Enerji Tüketiminin Enerji İthalatı Üzerindeki Etkilerİ. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 398-410. google scholar
  • Çalışkan, Ş. (2009). Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(25), 297-310. google scholar
  • Çalışkan, Z., & Çakmak, M. (2019). Ham Petrol İthalatı ve Büyüme. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmları Dergisi, 11(18), 935-955. google scholar
  • Çıtak, E., & Pala, P. (2016). Yenilenebilir Enerjinin Enerji Güvenliğine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(25), 79-102. google scholar
  • Çoban, O., & Şahbaz, N. (2011). AR&GE Harcamaları ve GSMH’nın Enerji İthalatına Etkisi: Türkiye Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(2), 11-19. google scholar
  • Dertli , G., & Yinaç, P. (2018). Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Karbondioksit Emisyonu, Enerji İthalatı ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 583-606. google scholar
  • Dinçer, H., Yüksel, S., & Canbolat, Z. (2019). A Strategic Approach to Reduce Energy Imports of E7 Countries: Use of Renewable Energy. In R. Bhattacharya, & R. Das, Handbook of Research on Economic and Political Implications of Green Trading and Energy Use (pp. 18-38). google scholar
  • Ediger, V., & Berk, İ. (2011). Crude oil import policy of Turkey: Historical analysis of determinants and implications since 1968. Energy Policy, 39(4), 2132-2142. google scholar
  • Ergün, S., & Atay Polat, M. (2012). Nükleer Enerji Ve Türkiye’ye Yansımaları. İnönü University International Journal of Social Sciences (INIJOSS), 1(2), 35-58. google scholar
  • Erol, E., & Güneş, İ. (2017). Türkiye’de Enerji İthalatı, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi(45), 340-352. google scholar
  • EUROSTAT. (2021). EUROSTAT. Retrieved 05 01, 2021, from https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ nrg_ind_id/default/table?lang=en google scholar
  • ETKB. (2022). Ulusal Enerji Denge Tabloları. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. ETKB. Retrieved 06 30, 2022, from Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı: https://enerji.gov.tr/eigm-raporlari google scholar
  • Fedoseeva, S., & Zeidan, R. (2018). How (a)symmetric is the response of import demand to changes in its determinants? Evidence from European energy imports. Energy Economics, 69, 379-394. google scholar
  • Gençoğlu, M. (2002). Yenilenebilir enerji kaynaklarının Türkiye açısından önemi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(2), 57-64. google scholar
  • Ghosh, S. (2009). Import demand of crude oil and economic growth: Evidence from India. Energy Policy, 37(2), 699-702. google scholar
  • IEA. (2020). World Energy Outlook 2020. International Energy Agency. IEA. Retrieved 06 30, 2022, from https://www.iea.org/reports/world-energy-outlook-2020 google scholar
  • Jiping, X., & Ping, W. (2008). An Analysis of Forecasting Model of Crude Oil Demand Based on Cointegration and Vector Error Correction Model (VEC). 2008 International Seminar on Business and Information Managemenent, 1, 485-488. google scholar
  • Karabağ, N., Kayıkçı, C., & Öngen, A. (2021). %100 Yenilenebilir Enerjiye Geçiş Yolunda Dünya ve Türkiye. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi(21), 230-240. google scholar
  • Kim, H., & Baek, J. (2013). Assessing dynamics of crude oil import demand in Korea. Economic Modelling, 35, 260-263. google scholar
  • Kocatürk, F. (2019). Enerji İthalatı ve İktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye İle Seçili Avrupa Birliği Üyesi. Marmara Üniversitesi, İstanbul: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
  • Koç, E., & Kaya, K. (2015). Enerji Kaynakları-Yenilenebilir Enerji Durumu. Mühendis ve Makina, 56(668), 36-47. google scholar
  • Marbuah, G. (2017). Understanding crude oil import demand behaviour in Africa: Evidence from Ghana. Journal of African Trade, 4(1-2), 75-87. google scholar
  • Mert, M., & Çağlar, A. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık. google scholar
  • Narayan, P., & Narayan , S. (2005). Estimating income and price elasticities of imports for Fiji in a co-integration framework. Economic Modelling, 22(3), 423-438. google scholar
  • Özsabuncuoğlu, İ., & Uğur, A. (2005). Doğal Kaynaklar Ekonomi, Yönetim ve Politika. Ankara: İmaj Yayınevi. google scholar
  • Öztürk, İ., & Arısoy, İ. (2016). An estimation of crude oil import demand in Turkey: Evidence from time-varying parameters approach. Energy Policy, 99, 174-179. google scholar
  • Pamir, N. (2015). Enerjinin İktidarı. İstanbul: Hayykitap Yayınları. google scholar
  • Sevüktekin, M., & Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: Eviews Uygulamalı. Bursa: Dora Yayıncılık. google scholar
  • Solak, A., & Beşkaya, A. (2013). Türkiye’nin Net Petrol İthalatının Fiyat ve Gelir Esneklikleri: Ardl Modelleme Yaklaşımı İle Eşbütünleşme Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(18), 19-29. google scholar
  • Sözen, A. (2009). Future projection of the energy dependency of Turkey using artificial neural network. Energy Policy, 37(11), 4827-4833. google scholar
  • Şişeci, G. (2018). Türkiye’de Döviz Kuru ve Ekonomik Büyümenin Enerji İthalatı Üzerindeki Etkileri. Nuh Naci Yazgan Üniversitesi, Kayseri: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. google scholar
  • Tarı, R. (2016). Ekonometri. Kocaeli: Küv Yayınları. google scholar
  • TEİAŞ. (2019). Elektrik İstatistikleri: Türkiye Elektrik Üretim-İletim İstatistikleri. Retrieved 05 05, 2021, from Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi: https://www.teias.gov.tr/tr-TR/turkiye-elektrik-uretim-iletim-istatistikleri google scholar
  • Uğurlu, E., & Ünsal, A. (2009). Ham Petrol İthalatı ve Ekonomik Büyüme: Türkiye [Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey]. MPRA Paper 69923, University Library of Munich, Germany. google scholar
  • Uysal , D., Yılmaz, K., & Taş, T. (2015). Enerji İthalatı ve Cari Açık İlişkisi: Türkiye Örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78. google scholar
  • BIBLIOGRAPHY Üzümcü, A., & Başar, S. (2011). Türkiye’nin Cari İşlemler Bilançosu Açığı Üzerinde Enerji İthalatı ve İktisadi Büyümenin Etkisi: 2003-2010 Dönemi Üzerine Bir Analiz. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 48(558), 5-22. google scholar
  • Vaona, A. (2016). The effect of renewable energy generation on import demand. Renewable Energy, 86, 354359. google scholar
  • Yıldırım, C. (2019). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: Granger Nedensellik Yaklaşımı. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(9), 119-145. google scholar
  • Yılmaz, M. (2012). Türkiye’nin enerji potansiyeli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi açısından önemi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 33-54. google scholar
  • Zhao, X., & Wu, Y. (2007). Determinants of China’s Energy Imports: An Empirical Analysis. Energy Policy, 35(8), 4235-4246. google scholar
  • Ziramba, E. (2010). Price and income elasticities of crude oil import demand in South Africa: A co-integration analysis. Energy Policy, 38(12), 7844-7849. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Ürkmez, İ., & Okyar, M.C. (2022). Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences, 31(2), 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416


AMA

Ürkmez İ, Okyar M C. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences. 2022;31(2):443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416


ABNT

Ürkmez, İ.; Okyar, M.C. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences, [Publisher Location], v. 31, n. 2, p. 443-462, 2022.


Chicago: Author-Date Style

Ürkmez, İbrahim, and Mete Cüneyt Okyar. 2022. “Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz.” Siyasal: Journal of Political Sciences 31, no. 2: 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416


Chicago: Humanities Style

Ürkmez, İbrahim, and Mete Cüneyt Okyar. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz.” Siyasal: Journal of Political Sciences 31, no. 2 (Dec. 2023): 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416


Harvard: Australian Style

Ürkmez, İ & Okyar, MC 2022, 'Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz', Siyasal: Journal of Political Sciences, vol. 31, no. 2, pp. 443-462, viewed 4 Dec. 2023, https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416


Harvard: Author-Date Style

Ürkmez, İ. and Okyar, M.C. (2022) ‘Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz’, Siyasal: Journal of Political Sciences, 31(2), pp. 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416 (4 Dec. 2023).


MLA

Ürkmez, İbrahim, and Mete Cüneyt Okyar. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz.” Siyasal: Journal of Political Sciences, vol. 31, no. 2, 2022, pp. 443-462. [Database Container], https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416


Vancouver

Ürkmez İ, Okyar MC. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz. Siyasal: Journal of Political Sciences [Internet]. 4 Dec. 2023 [cited 4 Dec. 2023];31(2):443-462. Available from: https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416 doi: 10.26650/siyasal.2022.31.1071416


ISNAD

Ürkmez, İbrahim - Okyar, MeteCüneyt. Yenilenebilir Enerjinin Enerji İthalat Bağımlılığına Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz”. Siyasal: Journal of Political Sciences 31/2 (Dec. 2023): 443-462. https://doi.org/10.26650/siyasal.2022.31.1071416



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim10.02.2022
Kabul10.08.2022
Çevrimiçi Yayınlanma08.11.2022

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.