Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/oba.1269408   IUP :10.26650/oba.1269408    Tam Metin (PDF)

1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti

Fatma Özlen

Birinci Dünya Savaşında çok sayıda cephede savaşan Osmanlı İmparatorluğu’nda genç nüfus azalmış ve bütün gençler gibi üniversite öğrencileri de silahaltına alınmıştı. Cephelerde hayatını kaybeden öğrencilerin sayısı ve okullara göre dağılımları kesin olarak bilinmemektedir. Diğer taraftan, ağır kayıpların yaşandığı Çanakkale Savaşlarına gönüllü gittiği ve şehit olduğu ifade edilen lise ve üniversite öğrencilerine dair anlatılar sözel gelenekte zaman içinde mite dönüşebilmektedir. 18 ve 19 Mayıs 1915 harekâtında Çanakkale cephesinde şehit olan tıp öğrencilerine dair bir anlatıda, o sırada birinci sınıfta olan gönüllü öğrencilerin tümünün şehit olduğu ve bu nedenle Tıbbiye’nin 1921 yılında hiç mezun vermediği bildirilmektedir. 1915 yılında Çanakkale Savaşı’na katılan Darülfünun’un Tıbbiye öğrencilerini araştıran bu çalışma, İstanbul Üniversitesi, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Başkanlığı, Millî Savunma Bakanlığı ve T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivlerinde gerçekleştirilmiştir. Çanakkale Savaşı’nda sekiz doktorun öldüğü belirlenmiş, ancak şehit olan Tıbbiye öğrencilerine dair herhangi bir kayıt bulunamamıştır. 1915 yılında Tıbbiye’nin bir yıl kapalı kaldığı, öğrencilerin ordu hizmetine alındığı için mezun vermediği saptanmış; Darülfünun Tıbbiyesi’nin askeri ve sivil bölümlerinden 1921 yılında mezun verildiği belgelenmiştir. Tıbbiye’de öğrenci mezuniyeti yapılamayan yılın 1921 değil, 1915 olduğu sonucuna varılmıştır. 

DOI :10.26650/oba.1269408   IUP :10.26650/oba.1269408    Tam Metin (PDF)

Medical Students Martyred in the 1915 Gallipoli Campaign: A Myth?

Fatma Özlen

The Ottoman Empire fought on many fronts in World War I, and as the young population decreased rapidly, it recruited university students as they were all young people of conscription age. The exact number of students who lost their lives on the battlefield and their distribution by school are unknown. On the other hand, the narratives of students who were known to have voluntarily joined the Gallipoli front, where heavy losses were experienced and many were martyred, can transform into myths over time in the oral tradition. A narrative covering medical students who were martyred on the Çanakkale front during the Allied attacks on May 18-19, 1915 claims that all the volunteer first-year students in the Turkish troops were martyred and that Darülfünun’s Medical School in Istanbul had no graduates in 1921. This study plans to investigate the Darülfünun’s Medical School students who participated in the Çanakkale War in 1915 and has been carried out over the archives of the following institutions: Istanbul University, General Staff Military History and Strategic Studies Department (ATASE), the Ministry of National Defense, and the Presidency of the Republic of Türkiye - Directorate of State Archives. The research establishes that eight doctors had died in the battle of Gallipoli and that no records exist of medical students lost in the battle. Due to the Medical School being closed for the year 1915, the students were conscripted, which is why no graduates appear in the faculty’s registers for this year. In fact, students did graduate in 1921 from the military and civil sections of Darülfünun’s Medical School. This research concludes that the year in which no students graduated from the Medical School was not 1921, but 1915.


GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


Based on the study’s findings, the Tıbbiye (Darülfünun’s Medical School) in Istanbul evidently remained closed for the year in 1915, with students being enlisted for military service, resulting in no graduates during that period. Apart from the mandatory conscripts, no documentation could be found regarding students who voluntarily joined the war effort, nor any evidence contradicting this fact. The absence of school records from the investigated period appears to be the primary reason for this lack of information. Similarly, the lists of those who died in battle sheds insufficient light on the matter.

Within the framework of the available information, Tıbbiye students were indeed involved in various fronts and served in different capacities during World War I, with some of them perishing in the battlefield. Therefore, medical students were very likely among the doctors who died during the Gallipoli Campaign. Given that the Ottoman Empire was engaged on multiple fronts during this period alongside the presence of epidemic diseases, the population of Anatolia had dramatically decreased, and many volunteers from Istanbul and nearby provinces had gone to the Gallipoli front. However, the claim of an entire class being lost overnight should be noted to not align with reality. The narrative of the 1915 Medical School martyrs constitutes a specific time frame within a certain context, one focused on May 18- 19, 1915. The narrative has been embedded within this temporal framework and gained its historical reality as a tragedy. Therefore, it is challenging to isolate and define the narrative separately from this context.

Narratives of wartime events can evolve into myths within oral cultures over time and become ingrained in collective memory. One well-known example is the story of the 5th Norfolk Battalion that is said to have vanished during an attack on the Anafartalar battlefield in the later years of the Gallipoli Campaign. On August 9, 1915 following the Ottoman forces’ victory in the 1st Battle of Anafartalar under the command of Colonel Mustafa Kemal, General Hamilton was preparing an assault to capture Tekke Tepe. The 163rd Brigade, which included the 4th and 5th Norfolk Battalions, was scheduled to advance toward the hillsides the day before the attack. The area to be assaulted was defended by the 1st Battalion of the Ottoman 36th Regiment and the 3rd Battalion of the 35th Regiment. The Norfolk Battalion was ordered to move on August 12, 1915 and launched an attack toward the foothills of Tekke Tepe in Suvla. However, they suffered heavy casualties under intense machine gun fire while advancing into the forest and bushes.

In a statement dated December 11, 1915, General Hamilton dramatically announced, “Among these brave soldiers was a platoon of volunteers from the Royal Sandringham Estate. The battalion plunged into the forest and disappeared; nothing was ever seen or heard from them again, none of them returned.” The inclusion of volunteers from the royal staff drew the special attention of King George V and the press. This example sheds light on the dynamics of oral tradition and how complex historical realities can be reduced to simple, believable, and magnificent myths.

The narrative regarding the Tıbbiye students of 1915 is known to have originally been articulated by the 1922 graduates who remembered and had commemorated the students who did not return from the war in their medical school anthem for many years. Although none of the 1922 graduates are alive today, to doubt their sincerity would be unfair. When they expressed mourning for the previous year, they were more likely referring to 1915 rather than 1921, as these 1922 graduates had entered the Medical Faculty in 1916-1917, the year immediately after when students had been dispersed to the war fronts, when the school had been closed, and when no graduations had taken place. Their predecessors who never returned would always remain in their memories as their colleagues of that dreadful year of 1915.

In conclusion, while difficulty is had in obtaining definitive information about Tıbbiye students in 1915, the available evidence suggests that students had participated in the war effort and that some of them had died. However, one should also consider how narratives undergo changes over time and transform into myths. Therefore, importance is had in evaluating historical narratives objectively and in investigating their accuracy.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Genelkurmay Başkanlığı ATASE Arşivi, “Seferberlikte tabip muavini olarak istihdam edilen tıbbiye okulu talebelerinin terfi, tayin ve taltifleri” BDH: 2432 - 98. google scholar
  • T.C. Millî Savunma Bakanlığı Arşiv: 3214-57-03/Belge Araştırma İnceleme (3336) Konu: Darülfünun Tıbbiye Öğrencileri. 4 Ağustos 2003. google scholar
  • Darülfünun 1914-1915 Evrak kayıt defteri II: Muharrerat-ı Sadıre (Giden) Min fi 1 Mart 1330 (14 Mart 1914) ila fi 7 Şubat 1916 (20 Şubat 1916) ve Darülfünun 1914-1915 Evrak kayıt defteri IV: Muharrerat-ı Varide (Gelen) min fi 14 Temmuz 1330 ila fi 16 Şubat 1331. google scholar
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO) defterleri: BEO 398/146 nr. 315344, BEO 398/164 nr. 316082, BEO 398/240 nr. 318927, BEO 398/117 nr. 322937, BEO 398/177 nr. 325164. google scholar
  • Aker, Şefik. Çanakkale-Arıburnu Savaşları ve 27. Alay. İstanbul: Askeri Matbaa, 1935. google scholar
  • Aspinall-Oglander, Cecil Faber. Büyük Harbin Tarihi Çanakkale, Gelibolu askerî harekâtı, II. Cilt, 1915 Senesi Mayısından Tahliyeye Kadar. İstanbul: Askeri Matbaa, Genelkurmay Başkanlığı X. Şube, 1940. google scholar
  • Ataç, Galib Ata. Tıb Fakültesi (Tıp Eğitimi Tarihçesi). Hazırlayan Cem Hakan Başaran. İstanbul: Nobel, 2017. google scholar
  • Ataksor, Halis. Binbaşı Halis Bey Çanakkale Raporu. İstanbul: Arma Yayınları 2003. google scholar
  • Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi 5. Cilt: Çanakkale Cephesi Harekâtı - Kitap 1-3 (Haziran 1914 Ocak 1916). Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı, 1997. google scholar
  • Bülkat, Mehmet Esat. Esat Paşa’nın Çanakkale Anıları. Hazırlayan İhsan Ilgar. İstanbul: Baha Matbaası, 1975. google scholar
  • “Olan bitenler.” Dirim sayı 7 (Temmuz 1971): 329. google scholar
  • Erkoç, Şahap ve Aykut Kazancıgil. “Osmanlı Ordusunda I. Dünya Savaşında 3 Teşrinisani 1330-3 Nisan 1333 Tarihleri Arasinda (1914-1917) Şehit olan Sağlık Subaylarının Listesi.” Tıp Tarihi Araştırmaları sayı 10 (2001): 72-88. google scholar
  • Günesen Fikret. Çanakkale Savaşları (Birinci Dünya Harbi Belgeseli). İstanbul: Kastas Yayınları, 1986. google scholar
  • Hatemi, Hüsrev. “Türk Tıp Tarihinin Aşamaları.” Tıp Tarihi Araştırmaları 10: (2001): 11-20. google scholar
  • İstanbul Tabip Odası. Meslekte 50 Yıl Albüm. İstanbul: 10 Aralık 1971. google scholar
  • James, Robert Rhodes. Gelibolu Harekâtı. İstanbul: İstanbul Matbaası, 1972. google scholar
  • Kervan, Aslıhan. “Çanakkale Cephesinde 19 Mayıs Türk taarruzu ve 24 Mayıs Ateşkesi.” Türk Savaş Çalışmaları Dergisi 3 (2022): 32-50. google scholar
  • Kuday, Cengiz. “Sarı-Siyah,” Cumhuriyet, 10 Ocak 1998, 2. google scholar
  • Kuday, Cengiz. “Kahraman Doktorlar,” Milliyet Gazete Pazar, 14 Mart 1999, 3. google scholar
  • Kuday, Cengiz ve Özlen Fatma. “A Medical Class Lost at Gallipoli” Journal of Clinical Neuroscience 10 (2003): 37-39. google scholar
  • Mazhar Osman. “Geçen Senenin Son İçtimasının Hatimesi Olmak Üzere Muallim Mazhar Osman Bey Tarafından İrad Edilen Nutuk ve Muharebe-i Hazirada Vazifeleri Uğrunda Terk-i Hayat Eden Meslektaşların Esamisi Listesi.” Şişli Müessesesinde Emraz-i Akliye ve Asabiye Müsamereleri 6 (1918): 15-22. google scholar
  • Mehmed Ali Ayni. Darülfünun Tarihi. İstanbul: Yeni Matbaa, 1927. google scholar
  • Moorehead, Alan. Çanakkale Geçilmez. Çeviren Günay Aslan. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1972. google scholar
  • Noyan, Abdülkadir. Son Harplerde Salgın Hastalıklarla Savaşlarım. Ankara: Ankara Tıp Fakültesi Yayınları, 1956. google scholar
  • Özbay, Kemal. Türk Asker Hekimliği Tarihi ve Asker Hastaneleri, Cilt II. İstanbul: Yörük Basımevi, 1976. google scholar
  • Özbay, Kemal. Türk Asker Hekimliği Tarihi ve Asker Hastaneleri, Cilt III, I. Kitap-Hastaneler A-I. İstanbul: Yörük Basımevi, 1981. google scholar
  • Özbay, Kemal. Türk Asker Hekimliği Tarihi ve Asker Hastaneleri Cilt III, II. Kitap-Hastaneler I-Z. İstanbul: Yörük Basımevi, 1981. google scholar
  • Özlen, Fatma. “Remembrance of Things Past: An Inquiry into the Fate of the Istanbul Medical Students who Fought in the Gallipoli Campaign.” Journal of Clinical Neuroscience 12 (2005), 231-234. google scholar
  • Tıb Fakültesi 1920 Mezunları Albümü. Hazırlayanlar: Hadi Gediz, Ziya B. Aksoy, Süheyl Ünver. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıb Tarihi Enstitüsü, 1947. google scholar
  • Topuzlu, Cemil. İstibdat-Meşrutiyet Cumhuriyet Devirlerinde 80 Yıllık Hatıralarım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, 1982. google scholar
  • Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi X. Cilt. Ankara: Genelkurmay Basımevi, 1980. google scholar
  • Travers, Tim ve Birten Çelik. “Not One of Them Ever Came Back: What Happened to the 1/5 Norfolk Battalion on 12 August 1915 at Gallipoli?.” The Journal of Military History 66 (2002): 389-406. google scholar
  • Ünver, Süheyl. “Birinci Cihan Harbinde Tıp Fakültesi.” Modern Tedavi Mecmuası (Revue de Therapeutique Moderne) 3-1 (1951): 70-74. google scholar
  • Aydoğan, Ayşegül. “Şehit Tıbbiyeliler Ölümsüzleşti” Milliyet, 20.05.2000. Erişim 31.03.2023. https://www.milliyet.com.tr/egitim/sehit-tibbiyeliler-olumsuzlesti-5318849 google scholar
  • Garth Nicholson, yazara “University of Sydney Department of Medicine” antetli mektup, 14 Nisan 2003. google scholar
  • Ashley Ekins, yazara “Turkish General Staff history of the Gallipoli campaign” başlıklı e-posta iletisi, 25 Haziran 2003. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Özlen, F. (2023). 1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 24(2), 611-625. https://doi.org/10.26650/oba.1269408


AMA

Özlen F. 1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2023;24(2):611-625. https://doi.org/10.26650/oba.1269408


ABNT

Özlen, F. 1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, [Publisher Location], v. 24, n. 2, p. 611-625, 2023.


Chicago: Author-Date Style

Özlen, Fatma,. 2023. “1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 24, no. 2: 611-625. https://doi.org/10.26650/oba.1269408


Chicago: Humanities Style

Özlen, Fatma,. 1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 24, no. 2 (Sep. 2024): 611-625. https://doi.org/10.26650/oba.1269408


Harvard: Australian Style

Özlen, F 2023, '1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti', Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 24, no. 2, pp. 611-625, viewed 18 Sep. 2024, https://doi.org/10.26650/oba.1269408


Harvard: Author-Date Style

Özlen, F. (2023) ‘1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti’, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 24(2), pp. 611-625. https://doi.org/10.26650/oba.1269408 (18 Sep. 2024).


MLA

Özlen, Fatma,. 1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 24, no. 2, 2023, pp. 611-625. [Database Container], https://doi.org/10.26650/oba.1269408


Vancouver

Özlen F. 1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti. Osmanlı Bilimi Araştırmaları [Internet]. 18 Sep. 2024 [cited 18 Sep. 2024];24(2):611-625. Available from: https://doi.org/10.26650/oba.1269408 doi: 10.26650/oba.1269408


ISNAD

Özlen, Fatma. 1915 Çanakkale Savaşında Şehit Düşen Tıbbiye Sınıfı Miti”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 24/2 (Sep. 2024): 611-625. https://doi.org/10.26650/oba.1269408



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim22.03.2023
Kabul18.04.2023
Çevrimiçi Yayınlanma06.07.2023

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.