Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/oba.1256399   IUP :10.26650/oba.1256399    Tam Metin (PDF)

Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği

Sarper Yılmaz

Yakın zamana kadar gerek üniversite tıp fakültelerinde gerekse eğitim veren devlet hastanelerinde aynı uzmanlık alanı adı altında farklı klinikler bulunuyordu. Bugün artık anabilim dalı olarak adlandırdığımız klinikler, o zamanlarda başlarına bir numara getirilerek tanımlanıyordu. Örneğin, I. Cerrahi Kliniği, II. Üroloji Kliniği, III. Dahiliye Kliniği vb. Bu klinikler idari açından özerk bir konumdaydılar ve her birinin bölüm başkanı, başkan yardımcıları, eğitim ve asistan kadroları bulunuyordu. Bugün artık mevcut olmayan bu sistemin oluşması, mantığı ve lağvedilmesiyle sonuçlanan dinamikler incelenmeye muhtaç olmakla birlikte, ayrı ve kapsamlı bir çalışma gerektirir. Mevcut çalışmada bu kliniklerden biri olan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Cerrahi Kliniği’nin kuruluşu ve gelişmesinin tarihçesi ele alınmıştır. İkinci Cerrahi Kliniği’nin kuruluşundan başlayarak her aşamasında sıkıntılar ve tartışmalar eksik olmamıştır. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesindeki genel cerrahi kliniklerinin 1974 yılında birleştirilmesinden sonra dahi öğretim üyelerinin Birinci ya da İkinci Cerrahi Kliniği aidiyeti önemli olmuş, bu zeminde gruplaşmalar meydana gelmiş, bu da İkinci Cerrahi Kliniği’nin çalışmalarının, yaptığı katkıların Birinci Cerrahi Kliniği lehine kasıtlı olarak görmezden gelinmesi sonucunu doğurmuştur.

DOI :10.26650/oba.1256399   IUP :10.26650/oba.1256399    Tam Metin (PDF)

A Neglected Department: The Second Surgery Department of Ankara University Faculty of Medicine

Sarper Yılmaz

Until recently, some medical faculties of universities and state-funded teaching hospitals had multiple departments under the name of the same medical specialties. More than one clinic or department (i.e., the Anabilim Dalı) for a certain specialty had occurred at the same time and been named things such as I. Cerrahi Kliniği [First Surgical Clinic], II. Üroloji Kliniği [Second Urology Clinic], III. Dahiliye Kliniği (Third Internal Medicine Clinic). These departments were administratively independent from one another, with each department enjoying a chief of medicine, vice chairs, and research assistants. The dynamics that ensued following their emergence, as well as the rationale and abolition of these now nonexistent organizations, require a distinct comprehensive study. The objective of the current study is to look at the history of foundation and evolution of the İkinci Cerrahi Kliniği [Second Surgical Clinic] at the Ankara University Faculty of Medicine as one these types of departments. Each stage of this department including its foundation was disputed and contentious. Whether one belonged to the Birinci [First] or İkinci [Second] Cerrahi Kliniği particularly mattered even after the surgery clinics combined. A result of this was that studies and contributions from the Second Surgical Clinic were intentionally ignored in favor of the first clinic.


GENİŞLETİLMİŞ ÖZET


Until recently, some university medical faculties and state-funded teaching hospitals in Türkiye had more than one clinic / department (presently called Anabilim Dalı) for the same medical or surgical specialty. Thus, in the example of a surgical department, these clinics would be named the 1st, 2nd, or 3rd surgical clinics. These departments were administratively independent from one another, under the direction of a chief, and had deputies and clinical research assistants as staff. The decisions that led to the formation of second and third departments and the eventual abolition or merging of these departments constitutes a part of institutional and academic history and deserves comprehensive study. The objective of the present study is to shed light on the establishment and evolution of the Second Surgical Clinic (II. Cerrahi Kliniği) at Ankara University Medical Faculty.

Originally, the Ankara Medical Faculty had two surgical departments: I. Cerrahi Kliniği [First Surgical Clinic] had been composed of the staff from the Surgery Department of Gülhane Military Hospital, which had transferred from Istanbul to Ankara in 1941. This department was located at the Cebeci Military Hospital in Ankara under the chair of Professor Kamil Sokullu (1903-1957). The II. Cerrahi Kliniği [Second Surgical Clinic] of the Medical Faculty was located at the Ankara Numune Hospital of the Ministryof Health and Social Assistance under the chair of Professor Eduard Melchior (1883-1974), a wellknown senior German surgeon who had worked at the same hospital since 1936. Located in separate hospital buildings distant from each other, these two departments started to work independently in a relatively uncoordinated manner from the very beginning. Following its foundation in 1945, the Second Surgical Clinic of the Ankara University Medical Faculty enjoyed working within the surgical clinic of Ankara Numune Hospital. However, when Prof. Melchior, the only professor of the department, retired and returned to his native country in 1954, problems began to arise around the administration and status of the department. In the end, the Second Surgical Clinic was transferred to the premises of Cebeci Hospital where the First Surgical Clinic operated. Evidently, re-establishing relations between these surgical clinics was far from uneventful, and following this reorganization, things became even more complicated. The Second Surgical Clinic experienced a number of troubles that seemed to have never faded away, being the newcomer at the hospital and lacking any reputable department head, at least at the beginning. Belonging to either the First or Second Surgical Clinic was a particularly serious matter, even after the clinics united in later years. Apart from the aloof nature of their relationships, the main point of concern for the Second Surgical Clinic after moving to Cebeci Hospital was always the lack of adequate work space within the surgical building. This issue became worse in 1959, and the problems encountered when electing a chair for the Second Surgical Clinic gave rise to the Third Surgical Clinic (III. Cerrahi Kliniği). Fortunately, this incident did not precipitate into a further fracture among the existing surgical departments.

The Second Surgical Clinic of Ankara University Medical Faculty was founded and directed by Dr. Melchior for about nine years. Melchior himself seems to have mastered a strong and novel surgical tradition in his department, which was greatly appreciated by his colleagues and students, in addition to being a very prolific author who’d written numerous academic texts and articles. Following his retirement, the members of the department continued to perform special surgical procedures and upheld the academic standards of publication. For instance, the first surgical treatment of an abdominal aortic aneurysm in Turkey with the employment of a synthetic vascular graft was accomplished by Dr. Osman Akata (b. 1923), a member of the Second Surgical Clinic. However, many recent publications dealing with the history of the General Surgery Department (Genel Cerrahi Anabilim Dalı) established by the merging of the three surgery departments in 1974 have tended to ignore the significant contributions from the Second Surgical Clinic and from its founder Dr. Eduard Melchior, instead attributing the majority of achievements to the First Surgical Clinic. Therefore, past circumstances need to be addressed and revised for the sake of investigating what actually happened in the surgical field. This article is fortunate to have had the help of centenarian Dr. Akata, a witness to the history of the Second Surgical Clinic of Ankara University Medical Faculty.


PDF Görünüm

Referanslar

  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi google scholar
  • 30-11-1-0, 145/9/4, 21.04.1941 ve 30-11-1-0, 284/6/10, 12.04.1961. google scholar
  • Modern Cerrahi Derneği Karar Defterleri google scholar
  • 01.10.1964 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 9 google scholar
  • 01.11.1964 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 11 google scholar
  • 01.09.1965 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 35 google scholar
  • 31.12.1967 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 45, 75 google scholar
  • 31.01.1968 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 46, 77 google scholar
  • 09.11.1968 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 7, 108. google scholar
  • 13.01.1969 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 10, 113. google scholar
  • 19.04.1969 tarihli toplantı tutanağı, Karar No. 13, 117. google scholar
  • 40. Yıl Münasebetiyle Ankara Numune Hastanesi. Ankara: Ankara Numune Hastanesi, 1965. google scholar
  • 50. Yıllarda Ankara Numune Hastanesi. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1977. google scholar
  • Akata, Osman. “Çevre Arter Yaralarının Tedavisinde Enfeksiyon Etkisi.” Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Diş Hekimliği Yüksek Okulu Bülteni 1, 4 (1966): 186-193. google scholar
  • Akata, Osman. “Cerrahinin Tarihi Gelişimi.”Cerrahi içinde, 13. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1988. google scholar
  • Akata, Osman. “Sentetik Vasküler Greftlerin Yurdumuzda İlk Uygulamaları: İlk Aorta Abdominalis Anevrizma Ameliyatı.” Damar Cerrahisi Dergisi 20 (2011): 22-25. google scholar
  • Akata, Osman. “Arteria Karotis Kommuniste Sentetik Greft Transplantasyonu.” Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 17(1964): 469-472. google scholar
  • Akata, Osman, Tuncay Ertunç, Ercüment Kuterdem ve Ragıp Çam. “Aorta Abdominalis Anevrizmalarında Rezeksiyon ve Dacron Greft.” Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 27, 3 (1975): 926-934. google scholar
  • Akata, Osman, Erdal Anadol ve Tarık Çağa. “Abdominalis Anevrizmalarında Cerrahi Tedavi ve Sonuçları.” Ankara Tıp Mecmuası 40 (1987): 169-180. google scholar
  • Akın, Hilmi. “Cumhuriyetin 50. Yılında I. Şirürji Kliniğinin Cerrahiye Olan Katkıları.” Cumhuriyetin 50. Yılında Fakültemiz Kürsü ve Kuruluşlarının Gelişimi. Hazırlayan Rıdvan Ege içinde, 31-36. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1974. google scholar
  • Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Cerrahi Kliniği Yıllığı-1960. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1962. google scholar
  • Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Şirürji Kliniği Yıllığı-1961. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1963. google scholar
  • Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi II. Şirürji Kliniği Yıllığı-1962. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1965. google scholar
  • Ataç, Adnan, Gülhane Askeri Tıp Akademisi 100. Yılında: 1898-1998. Ankara: Gülhane Askeri Tıp Akademisi, 1998. google scholar
  • Baskan, Semih. “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’nın Tarihçesi.” Ulusal Cerrahi Dergisi 22, 1 (2006): 37-47. google scholar
  • Baskan Semih. Bir Ulu Çınarın Gövdesinden Yetişenler: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Kliniği. Ankara: Türkiye Klinikleri Ofset Tesisleri, 2004. google scholar
  • Başaran, Cem Hakan ve Nilüfer Demirsoy. “Operatör Doktor Ömer Vasfi Aybar ve Ankara’da Yayımladığı Türk Hekimi Dergisi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 21 (2020): 71-100. google scholar
  • Ceylan, İbrahim. Ülkemizde Vasküler Cerrahinin Başlangıcı: Vasküler Cerrahi Derneği Tarihçesi. Ankara: Ulusal Vasküler Cerrahi Derneği, 2011. google scholar
  • Ceylan, İbrahim. Türklerde Cerrahinin Gelişimi. Ankara: Türk Cerrahi Derneği, 2012. google scholar
  • Ceylan, İbrahim ve Uğur Bengisun. “Vasküler Cerrahi Tarihine Bakış.” Damar Cerrahisi Dergisi 1(1992): 4-6. google scholar
  • Cooley, Denton A. “Feuds.” The Texas Heart Institute Journal 37, 6 (2010): 649-651. google scholar
  • Cumhuriyetin 50. Yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinin Gelişimi. Editör Rıdvan Ege, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1974. google scholar
  • Cumhuriyetimizin 75. Yılında Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Ankara: Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 1998. google scholar
  • Çadırcı, Musa ve Azmi Süslü. Ankara Üniversitesi Gelişim Tarihi. Ankara: Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, 1982. google scholar
  • Ege, Rıdvan. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi 50. Yılı. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 1996. google scholar
  • Kuzu, Mehmet Ayhan. Cerrahi Sanatına El Verenler: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı: 1945-2022. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 2022. google scholar
  • Modern Cerrahi Hastaneler ve Cerrahi Araştırma Laboratuarları Yaptırma ve Yaşatma Derneği Ana Tüzüğü. Ankara: Akın Matbaası, 1964. google scholar
  • Noyan, Abdülkadir, Ankara Tıp Fakültesi Kuruluş Tarihçesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1959. google scholar
  • Noyan, Abdülkadir. Son Harplerde Salgın Hastalıklarla Savaşlarım. Ankara: Ankara Tıp Fakültesi Yayınları, 2019. google scholar
  • Payzın, Sabahattin, Ankara Üniversitesi Ankara Tıp Fakültesi’nin Dünü, Bugünü, Yarını. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1967. google scholar
  • Toygar, Orhan. “Kaza İstasyonları Teşkilatı.” VI. Türk Cerrahi Kongresi. İstanbul: Kader Basımevi, 1948. google scholar
  • Ülker, Muhittin, Benim Hayatım. Ankara: Türkiye Trafik Kazaları Yardım Vakfı, 1978. google scholar
  • Widmann, Horst. Atatürk ve Üniversite Reformu. Çeviri ve İlaveler Aykut Kazancıgil ve Serpil Bozkurt. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 1999. google scholar
  • Yener, Nezihe. “Ord. Prof. Eduard Melchior.” Ankara Numune Hastanesi Bülteni 1 (1961): 12-16. google scholar
  • Yorgancı, Kaya, Bilgi ve Belgelerle Cerrahi Tarihimiz. Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2019. google scholar
  • Antitusif. “Genel Cerrahi [Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Tarihsel Gelişim.” Erişim, 20 Şubat 2023. https://www.antitusif2020.com/viewtopic.php?t=813&start=10. google scholar
  • Akata, Osman. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, ses kaydı yapılmıştır, 21 Ekim 2021. google scholar
  • Akata, Osman. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, ses kaydı yapılmıştır, 26 Ocak 2023. google scholar
  • Akata, Osman. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, ses kaydı yapılmıştır, 9 Şubat 2023. google scholar
  • Şensöz, Ömer. “Sarper Yılmaz’ın yaptığı kişisel görüşme”, 12 Şubat 2023. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Yılmaz, S. (2023). Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 24(2), 395-427. https://doi.org/10.26650/oba.1256399


AMA

Yılmaz S. Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 2023;24(2):395-427. https://doi.org/10.26650/oba.1256399


ABNT

Yılmaz, S. Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, [Publisher Location], v. 24, n. 2, p. 395-427, 2023.


Chicago: Author-Date Style

Yılmaz, Sarper,. 2023. “Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 24, no. 2: 395-427. https://doi.org/10.26650/oba.1256399


Chicago: Humanities Style

Yılmaz, Sarper,. Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları 24, no. 2 (Dec. 2024): 395-427. https://doi.org/10.26650/oba.1256399


Harvard: Australian Style

Yılmaz, S 2023, 'Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği', Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 24, no. 2, pp. 395-427, viewed 3 Dec. 2024, https://doi.org/10.26650/oba.1256399


Harvard: Author-Date Style

Yılmaz, S. (2023) ‘Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği’, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 24(2), pp. 395-427. https://doi.org/10.26650/oba.1256399 (3 Dec. 2024).


MLA

Yılmaz, Sarper,. Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları, vol. 24, no. 2, 2023, pp. 395-427. [Database Container], https://doi.org/10.26650/oba.1256399


Vancouver

Yılmaz S. Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği. Osmanlı Bilimi Araştırmaları [Internet]. 3 Dec. 2024 [cited 3 Dec. 2024];24(2):395-427. Available from: https://doi.org/10.26650/oba.1256399 doi: 10.26650/oba.1256399


ISNAD

Yılmaz, Sarper. Yok Sayılan Bir Bölüm: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İkinci Cerrahi Kliniği”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 24/2 (Dec. 2024): 395-427. https://doi.org/10.26650/oba.1256399



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim28.02.2023
Kabul18.04.2023
Çevrimiçi Yayınlanma06.07.2023

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.