Araştırma Makalesi


DOI :10.26650/iutd.1184402   IUP :10.26650/iutd.1184402    Tam Metin (PDF)

Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi

Türkan Polatcı Demirkol

Osmanlı’da genel itibariyle vakıflar aracılığıyla yürütülen eğitim faaliyetleri II. Mahmut dönemiyle birlikte zorunlu hale getirilmeye başlanmıştır. Tanzimat ve Islahat Fermanlarının yayınlanmasıyla da bir ivme kazanan eğitim faaliyetleri, 1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ile artık Osmanlı tebaasını kaynaştırarak bir ortak kültür oluşturma çabasına bürünmüştür. Bu dönemde Osmanlı merkezinde başlayan yenileşme hareketleri taşrada da karşılığını bulmuştur. Anadolu’da ilk da’rül-hadisin kurulduğu Çankırı, Osmanlı’nın eğitim alanında modernleşme sürecinin gözlemlenebildiği şehirlerden birisidir. Çankırı’da kurulmuş olan İnas mektebi, şehirde kız çocuklarının eğitim faaliyetlerinin yürütüldüğü önemli okullardan bir tanesidir. Bu çalışma, Çankırı’da bulunan özel bir arşivde yer alan İnas Mektebi’ne ait Sicill-i Umûmi Defteri’ni konu edinmekle birlikte, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında “devlet meselesi” haline gelen eğitim olgusunun kız çocukları açısından taşrada nasıl işlerlik kazandığını ortaya koyması sebebiyle önem taşımaktadır.

DOI :10.26650/iutd.1184402   IUP :10.26650/iutd.1184402    Tam Metin (PDF)

Çankırı İnas Mektebi (Central School For Girls) According to the Sicill-i Umumi Register

Türkan Polatcı Demirkol

Every state that wants to exist in the international arena has attached importance to education in order to raise qualified individuals in the social, cultural, and military fields. Educational activities were generally carried out by foundations in the Ottoman Empire and became compulsory during the reign of Mahmud II. The modernization of education, which gathered momentum by issuing of the Tanzimat Edict, turned into an effort to establish a common culture by integrating the Ottoman subjects. In this period, the modernization movements that had begun in the center of the empire were starting to be reflected in the provinces. Çankırı, where the first Dâr-ül Hadis was established in Anatolia, is one of the cities where the modernization process of the Ottomans in the field of education can be observed. In this context, the İnas Mektebi (İnas School) was established in Çankırı. This study deals with the Sicill-i Umûmi Register belonging to İnas Mektebi located in a private archive in Çankırı, which is important because of how it reveals the manner in which the educational phenomenon became a “state policy” especially in the 19th century. The limited number of studies on İnas Mektebi and the lack of academic discipline in these studies is another factor that makes the present study important.


PDF Görünüm

Referanslar

  • Archival Sources google scholar
  • Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA) google scholar
  • Yıldız Tasnifi Esas Evrak (Y.EE), 112-6-0. google scholar
  • Maarif Nezareti google scholar
  • Mektubi Kalemi (MF.MKT), 309/27; 344/35; 371/42. google scholar
  • Tedrisat-ı İbtidaiye Kalemi (MF.İBT), 397/42. google scholar
  • Çankırı Belediyesi Dr. Rıfkı Kamil Urga Çankırı Araştırmaları Merkezi Arşivi google scholar
  • Çankırı Kız Mektebi Sicill-i Umûmi Defteri, Defter No: 439. google scholar
  • Çankırı Merkez Erkek Mektebi Sicill-i Umumi Defteri, Defter No: 114. google scholar
  • Primary Resources google scholar
  • “Kadınların Tahsîl-i Âlîye İhtiyacı”, Kadınlar Dünyası, issue 15-100, 26 Teşrin-i Evvel 1329. google scholar
  • “Meclis-i Umûr-ı Nafianın Lâyihası”, Takvim-i Vekâyi, Def’a: 176, 21 Zilkade 1254. google scholar
  • Düstur, Birinci Tertip, Cilt 4. google scholar
  • Kastamonu Vilayet Salnamesi, Def’a: 1, Matbaa-i Vilayet-i Kastamonu, H. 1286. google scholar
  • Kastamonu Vilayet Salnamesi, Def’a: 8, Matbaa-i Vilayet-i Kastamonu, H. 1293. google scholar
  • Kastamonu Vilayet Salnamesi, Def’a: 19, Matbaa-i Vilayet-i Kastamonu, H. 1314. google scholar
  • Maarif Albümü, Devlet Matbaası, İstanbul 1928. google scholar
  • Research and Review Works google scholar
  • Akşit, Elif Ekin, Kızların Sessizliği-Kız Enstitülerinin Uzun Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul 2012. google scholar
  • Aktaş, Cahit, “Belgeler Işığında Kengiri (Çankırı) Kız Mektebi”, Çankırı Araştırmaları Dergisi, issue 3 (2008), 73-84. google scholar
  • Akyıldız, Ali, Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İletişim Yayınları, İstanbul 2004. google scholar
  • Akyüz, Yahya, “İlköğretimin Yenileşme Tarihinde Bir Adım: Nisan 1847 Talimatı”, OTAM, issue 5 (1994), 1-47. google scholar
  • Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara 2014. google scholar
  • Bekir Sıdkı, Miratü’l Aile, Mahmud Bey Matbaası, İstanbul 1335. google scholar
  • Bilim, Cahit Y., Tanzimat Devri’nde Türk Eğitiminde Çağdaşlaşma (1839-1876), Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 1984. google scholar
  • Cansız, Demet, Halk Yolu Mecmuası (1923-1927), Çankırı Belediyesi Yayınları, Çankırı 2014. google scholar
  • Demirkol, Gökhan-Dağbaşı Gürkan, “Osmanlı Çocuk Dergilerinde Dil Öğretimi: Çocuklara Talim Dergisi (1887-1888)”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, issue 18 (2017), 815-827. google scholar
  • Erdem, Yasemin T., II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Kızların Eğitimi, Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara 2013. google scholar
  • Ergin, Osman N., İstanbul Mektepleri ve İlim Terbiye ve San’at Müesseseleri Dolayısiyle Türkiye Maarif Tarihi, Eser Matbaası, İstanbul 1977. google scholar
  • Ergün, Mustafa, II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914), Ocak Yayınları, Ankara 1996. google scholar
  • İstanbul Kütüphanelerindeki Eski Harfli Türkçe Kadın Dergileri Bibliyografyası: 1869-1927, prepared Zehra Toska - Serpil Çakır - Tülay Gençtük, Metis Yayınları, İstanbul 1993. google scholar
  • Koçer, Hasan Ali, Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1970. google scholar
  • Kodaman, Bayram, Abdülhamid Devri Eğitim Sistemi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991. google scholar
  • Kurnaz, Şefika, II. Meşrutiyet Döneminde Türk Kadını, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1996. google scholar
  • Latifoğlu, Narin, Çocuklara Mahsus Gazete”de Değerler Eğitimi (101-200. sayılar), Marmara University Institute of Social Sciences, Unpublished Master Thesis, İstanbul 2013. google scholar
  • Mahmud Cevad İbnü’ş-Şeyh Nafi, Maarif-i Umûmiye Nezâreti Tarihçe-i Teşkilatı ve İcraatı, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1338. google scholar
  • Ortaylı, İlber, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İletişim Yayınları, İstanbul 2000. google scholar
  • Öztürk, Cemil, “Rüşdiye”, DİA, XXXV (2008), 300-303. google scholar
  • Somel, Selçuk Akşin, “Osmanlı Modernleşme Döneminde Kız Eğitimi”, Kebikeç, issue 10 (2000), 223-238. google scholar
  • Sultan Abdülhamit, Siyasî Hâtıratım, Dergâh Yayınları, İstanbul 1984. google scholar
  • Temelkuran, Tevfik, “İlk Kız Öğretmen Okulu”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi: Dün/Bugün/Yarın, issue 36 (1970), 61-62. google scholar
  • Toska, Zehra, “Haremden Kadın Partisine Giden Yolda Kadın Dergileri, Gündemleri ve Öncü Kadınlar”, Defter, issue 21 (1994), 116-142. google scholar
  • Uçman, Abdullah, “Encümen-i Dâniş”, DİA, XI (1995), 176-178. google scholar
  • Unat, Faik Reşit, Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1964. google scholar
  • Yılmaz, Mehmet Serhat, “Köroğlu Gazetesinde Çankırı Konulu Yayınlar (1908-1918)”, Çankırı Araştırmaları Dergisi, issue 1 (2013/11), 9-28. google scholar
  • Electronic Resources google scholar
  • https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/116010 (Access Date: 16.05.2022). google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın


DIŞA AKTAR



APA

Polatcı Demirkol, T. (2023). Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi. Tarih Dergisi, 0(79), 119-140. https://doi.org/10.26650/iutd.1184402


AMA

Polatcı Demirkol T. Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi. Tarih Dergisi. 2023;0(79):119-140. https://doi.org/10.26650/iutd.1184402


ABNT

Polatcı Demirkol, T. Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi. Tarih Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 79, p. 119-140, 2023.


Chicago: Author-Date Style

Polatcı Demirkol, Türkan,. 2023. “Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi.” Tarih Dergisi 0, no. 79: 119-140. https://doi.org/10.26650/iutd.1184402


Chicago: Humanities Style

Polatcı Demirkol, Türkan,. Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi.” Tarih Dergisi 0, no. 79 (Jun. 2023): 119-140. https://doi.org/10.26650/iutd.1184402


Harvard: Australian Style

Polatcı Demirkol, T 2023, 'Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi', Tarih Dergisi, vol. 0, no. 79, pp. 119-140, viewed 5 Jun. 2023, https://doi.org/10.26650/iutd.1184402


Harvard: Author-Date Style

Polatcı Demirkol, T. (2023) ‘Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi’, Tarih Dergisi, 0(79), pp. 119-140. https://doi.org/10.26650/iutd.1184402 (5 Jun. 2023).


MLA

Polatcı Demirkol, Türkan,. Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi.” Tarih Dergisi, vol. 0, no. 79, 2023, pp. 119-140. [Database Container], https://doi.org/10.26650/iutd.1184402


Vancouver

Polatcı Demirkol T. Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi. Tarih Dergisi [Internet]. 5 Jun. 2023 [cited 5 Jun. 2023];0(79):119-140. Available from: https://doi.org/10.26650/iutd.1184402 doi: 10.26650/iutd.1184402


ISNAD

Polatcı Demirkol, Türkan. Sicill-i Umumi Defterine Göre Çankırı İnas Mektebi”. Tarih Dergisi 0/79 (Jun. 2023): 119-140. https://doi.org/10.26650/iutd.1184402



ZAMAN ÇİZELGESİ


Gönderim04.10.2022
Kabul17.01.2023
Çevrimiçi Yayınlanma07.03.2023

LİSANS


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.