XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden  Bir Değerlendirme

Salarcı Baydar Esen

doi:https://dx.doi.org/10.26650/iutd.1151789

Araştırma Makalesi

DOI :10.26650/iutd.1151789 IUP :10.26650/iutd.1151789 Tam Metin (PDF)

XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme

Osmanlı esnaf teşekkülü içinde önemli yere haiz olan esirci esnafına dair bilgiler bulunmakla beraber konunun mahiyetinin anlaşılmasında yetersizdir. Literatürde dağınık ve az olan bilgiler esirci esnafına dair doyurucu bilgiler sunmaz. Esirci esnafı sıklıkla Osmanlı Şeriyye Sicilleri’nde davalı ve nadiren davacı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada bu zümrenin kefalet sistemleri için tutulmuş 1640, 1710 ve 1749 tarihli üç arşiv kaydı ışığında esirci esnafının kefalet sistemi, esnaf teşkilatındaki görevliler, esnaf teşekkülünü oluşturanların sosyal statüleri ve kefaleti gerekli kılan sebeplere dair bilgiler ele alınarak değerlendirmeler yapılmıştır. Ayrıca, bu esnaf grubunun sebep olduğu problemler ve mahkemeye yansıyan şikâyetler de arşiv belgeleri ve şeriye sicilleri ışığında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Esir, Köle, Esnaf, Ticaret, Osmanlı, Erken Modern

DOI :10.26650/iutd.1151789 IUP :10.26650/iutd.1151789 Tam Metin (PDF)

Slave Artisans of Istanbul in the 18th Century: An Evaluation through the Surety System

Esen Salarcı Baydar

The literature provides a limited amount of information, however fragmented, about the slave artisans who played an important role among Ottoman artisan groups. This information, however, does not provide adequate knowledge about them. These artisans commonly appear as defendants in the Ottoman Shari’a Registers, but rarely as claimants. The relevance of the suretyship system for the slave artisans, the causes that made suretyship necessary, the officials in their guild, as well as the social rank and class of the members of this organization, are all addressed in this paper. Furthermore, the issues and objections raised by this group of artisans are examined in the light of archival documents and shari'a registers. In addition, the problems created by this group of artisans, as well as the complaints filed at the court involving these artisans, are also analyzed in the light of archival documents and shari'a registers.

Anahtar Kelimeler: Slave, Artisans, Trade, Ottoman, Early Modern

Referanslar

Archival Sources google scholar
The Directorate of State Archives of the Presidency of the Republic of Turkey (BOA) google scholar
Ali Emiri google scholar
Sultan II. Süleyman (AE.SSÜL.II), 8/704. google scholar
Sultan II. Ahmed (AE.SAMD.II), 4/344. google scholar
Cevdet google scholar
Belediye (C.BLD), 6350. google scholar
Dahiliye (C.DH), 290/14469. google scholar
Zabtiye (C.ZB), 89/4444. google scholar
İbnülemin google scholar
Dahiliye (İE.DH), 5/437. google scholar
Tevcihat (İE.TCT), 2/232. google scholar
Maliyeden Müdevver Defterler (MAD), 2483. google scholar
Mühimme Defterleri (MD), 110; 130. google scholar
Shari’a Registers google scholar
Anadolu Sadareti Mahkemesi 2 Numaralı Sicil (H. 1251-1257/ M. 1835-1841). google scholar
Bab Mahkemesi 3 Numaralı Sicil (H. 1077 / M. 1666-1667). google scholar
Bab Mahkemesi 54 Numaralı Sicil (H. 1102 / M. 1691). google scholar
Bab Mahkemesi 150 Numaralı Sicil (H. 1143-1144 / M. 1730-1732). google scholar
Bab Mahkemesi 197 Numaralı Sicil (H. 1162-1163 / M. 1749-1750). google scholar
Bab Mahkemesi 397 Numaralı Sicil (H. 1255-1256 / M. 1839-1840) google scholar
Eyüp Mahkemesi 182 Numaralı Sicil (H. 1154-1161 / M. 1741-1748). google scholar
Hasköy Mahkemesi 10 Numaralı Sicil (H. 1085-1090 / M. 1674-1679). google scholar
Galata Mahkemesi 259 Numaralı Sicil (H. 1137-1138 / M. 1724-1725). google scholar
Secondary Sources google scholar
Aktaş, Uğur, İstanbul’un 100 Esnafı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ., İstanbul 2010. google scholar
Baydar, Esen Salarcı, Osmanlı İmparatorluğu’nda Savaş Esirleri Üsârâ-yı Mîrî (1650-1720), İstanbul University Institute of Social Sciences, Unpublished PhD Thesis, 2020. google scholar
Bilge, Sadık Müfit, “Osmanlı İstanbulu’nda Berber Esnafı”, Osmanlı İstanbulu, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2014, s. 187-206. google scholar
Demirtaş, Mehmet, Osmanlı Esnafında Suç ve Ceza, Birleşik Yayınevi, Ankara 2010. google scholar
Develioğlu, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lugat: Eski ve Yeni Harflerle, Aydın Neşriyat, 25th Edition, İstanbul 2008. google scholar
Ertuğ, Hüseyin Nejdet, Osmanlı Kefâlet Sistemi ve 1792 Tarihli Bir Kefâlet Defterine Göre Boğaziçi, Sakarya University Institute of Social Sciences, Unpublished Thesis, 2000. google scholar
Evliya Çelebi, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: İstanbul, prepared Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2003. google scholar
Faroqhi, Suraiya, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, ed. Halil İnalcık, Donald Quateret, v. II, Eren Yayınları, İstanbul 2006. google scholar
Genç, Mehmet, “Osmanlı Esnafı ve Devletle İlişkileri”, Ahilik ve Esnaf, İstanbul Matbaası, İstanbul 1986, s. 113-124. google scholar
________, Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2010. google scholar
Gül, Abdülkasim, 18. Yüzyılda Yeniçeri Teşkilatı, Erzurum Atatürk University Institute of Turkic Studies, Unpublished PHD Thesis, 2020. google scholar
İlgürel, Mücteba, “Levent”, DIA, XXIX, Ankara 2003, p. 226-228. google scholar
İnalcık, Halil, “Timar”, DIA, XLI, İstanbul 2012, p. 168-173. google scholar
Kal’a, Ahmet, “Esnaf”, DIA, XI, İstanbul 1995, p. 423-430. google scholar
________, “Lonca”, DIA, XXVII, Ankara 2003, p. 211-212. google scholar
Karaçağlayan, Naime Yüksel, XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Yeniçerilerin Politik ve Sosyo-Ekonomik Rolleri: İstanbul Örneği, Yıldırım Beyazıt University Institute of Social Sciences, Unpublished PHD Thesis, Ankara 2018. google scholar
Kazıcı, Ziya, Osmanlı’da Yerel Yönetim (İhtisab Müessesesi), Bilge Yayıncılık, İstanbul 2006. google scholar
Kılıç, Rüya, Osmanlı’da Seyyidler ve Şerifler, Kitap Yayınevi, İstanbul 2005. google scholar
Koçu, Reşat Ekrem, Tarihte İstanbul Esnafı, Doğan Kitapçılık, İstanbul 2002. google scholar
Küçükaşçı, Mustafa Sabri, “Seyyid”, DIA, XXXVII, İstanbul 2009, p. 40-43. google scholar
Kütükoğlu, Mübahat S., “Osmanlı Esnafında Oto-Kontrol Müessesesi”, Ahilik ve Esnaf, Konferanslar ve Seminer, İstanbul 1986, s. 55-76. google scholar
________, Osmanlılarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli Narh Defteri, Enderun Kitabevi, İstanbul 1983. google scholar
Özcan, Abdülkadir, “Pencik”, DIA, XXXIV, İstanbul 2007, p. 149-151. google scholar
Özcan, Tahsin, “Osmanlı Mahallesi: Sosyal Kontrol ve Kefalet Sistemi”, Marife, I/1 (2001), p. 129-151. google scholar
Reşat Ekrem Koçu, “Esiriciler”, İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul Ansiklopedisi ve Neşriyat, İstanbul 1971, v. X, p. 5275. google scholar
Saydam, Abdullah, “Kamu Hizmeti Yaptırma ve Suçu Önleme Yöntemi Olarak Osmanlılarda Kefâlet Usûlü”, Tarih ve Toplum Dergisi, XXVIII/164 (1997), p. 4-12. google scholar
Uyar, Gülgün, “Nakib”, DIA, XXXII, İstanbul 2006, p. 321-322. google scholar
Üsküdarî Abdullah Efendi, Vâkı‘ât-ı Rûz-merre, prepared Recep Ahıshalı, TUBA, v. II, Ankara 2017. google scholar
Yağcı, Zübeyde Güneş, “İstanbul Esir Pazarı”, Osmanlı Devleti’nde Kölelik, Ticaret, Esaret ve Yaşam, Tezkire Yay., İstanbul 2017, s. 57-90. google scholar

Atıflar

Biçimlendirilmiş bir atıfı kopyalayıp yapıştırın veya seçtiğiniz biçimde dışa aktarmak için seçeneklerden birini kullanın

DIŞA AKTAR

APA

Salarcı Baydar, E. (2022). XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme. Tarih Dergisi, 0(78), 27-49. https://doi.org/10.26650/iutd.1151789

AMA

Salarcı Baydar E. XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme. Tarih Dergisi. 2022;0(78):27-49. https://doi.org/10.26650/iutd.1151789

ABNT

Salarcı Baydar, E. XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme. Tarih Dergisi, [Publisher Location], v. 0, n. 78, p. 27-49, 2022.

Chicago: Author-Date Style

Salarcı Baydar, Esen,. 2022. “XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme.” Tarih Dergisi 0, no. 78: 27-49. https://doi.org/10.26650/iutd.1151789

Chicago: Humanities Style

Salarcı Baydar, Esen,. “XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme.” Tarih Dergisi 0, no. 78 (Dec. 2023): 27-49. https://doi.org/10.26650/iutd.1151789

Harvard: Australian Style

Salarcı Baydar, E 2022, 'XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme', Tarih Dergisi, vol. 0, no. 78, pp. 27-49, viewed 4 Dec. 2023, https://doi.org/10.26650/iutd.1151789

Harvard: Author-Date Style

Salarcı Baydar, E. (2022) ‘XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme’, Tarih Dergisi, 0(78), pp. 27-49. https://doi.org/10.26650/iutd.1151789 (4 Dec. 2023).

MLA

Salarcı Baydar, Esen,. “XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme.” Tarih Dergisi, vol. 0, no. 78, 2022, pp. 27-49. [Database Container], https://doi.org/10.26650/iutd.1151789

Vancouver

Salarcı Baydar E. XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme. Tarih Dergisi [Internet]. 4 Dec. 2023 [cited 4 Dec. 2023];0(78):27-49. Available from: https://doi.org/10.26650/iutd.1151789 doi: 10.26650/iutd.1151789

ISNAD

Salarcı Baydar, Esen. “XVIII. Yüzyılda İstanbul Esirci Esnafı: Kefalet Sistemi Üzerinden Bir Değerlendirme”. Tarih Dergisi 0/78 (Dec. 2023): 27-49. https://doi.org/10.26650/iutd.1151789

Sayı 782022, S. 27-49

ZAMAN ÇİZELGESİ

Gönderim	31.07.2022
Kabul	05.10.2022
Çevrimiçi Yayınlanma	21.11.2022

LİSANS

Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.

Tarih Dergisi