CHAPTER


DOI :10.26650/PB/AA08.2020.001.008   IUP :10.26650/PB/AA08.2020.001.008    Full Text (PDF)

Yâḳût el-Hamavî as a Lost Link Between Ancient Greece and Modern Geography According to Fuat Sezgin

Hakan Kalaycı

The discipline of the history of geography, both in Turkey and worldwide, usually tends to attribute modern geographic knowledge to geographical studies in ancient Greece via the Renaissance. Developments in mathematical geography, cartography and astronomy especially in non-Western societies during the interim period have not received the attention they deserve. Fuat Sezgin devoted almost all his scholarly life to fill this gap. Yâqût al-Hamavî and hundreds of other scholars from around the Crescent are indebted to him for his crucial understanding of the void between the level of geography in ancient Greece and the level of progress in the science of geography which suddenly emerged in 16th Century Europe. In this context, despite its deficiencies, Yâqût al-Hamavî’s Muʿcam al-buldân is a notable example of that sophistication in geographical knowledge in the non-Western world. Written in the last quarter of the 13th Century, the 4,000-page glossary of geographical terms is worth emphasis both for the citations from its predecessors which have not reached the present day and for the rigour in dealing with the subjects. Since geography is indicative of science being a process of production of universal knowledge, regarding geographers independent of their respective cultural domains in recording the history of geography will also mean honouring the legacy of Fuat Sezgin. 


DOI :10.26650/PB/AA08.2020.001.008   IUP :10.26650/PB/AA08.2020.001.008    Full Text (PDF)

Fuat Sezgin’e Göre Antik Yunan İle Modern Coğrafyacılık Arasında Bir Kayıp Halka Olarak Yâḳût el-Hamavî

Hakan Kalaycı

Coğrafya tarihi ister Türkiye’de ister dünyada ele alınan şekliyle olsun genelde antik Yunan’da meydana konan coğrafi çabaları Rönesans ile birlikte modern döneme bağlama eğilimindedir. Aradaki dönemde, özellikle de batı dışı toplumlarda yaşanan matematiksel coğrafya, kartografya ve kozmografya sahasındaki gelişmeler coğrafya tarihinde hak ettiği ilgiyi görememektedir. Fuat Sezgin ise bilimsel hayatının neredeyse tamamını aradaki bu boşluğu kapamaya adamıştır. Fuat Sezgin’e göre Yâḳût al-Hamavî ve İslam dünyasında neşet eden yüzlerce alim antik Yunan’daki coğrafya düzeyi ile 16. yüzyılda bir anda Avrupa’da ortaya çıkan coğrafya biliminin gelişim düzeyi arasındaki farkı anlayabilmek açısından kilit önemdedir. Bu bağlamda Yâḳût al-Hamavî’nin Muʿcam al-buldân adlı eseri batı dışı dünyadaki coğrafyanın gelişmişlik düzeyini göstermesi açısından önemli bir örnektir. 13. yüzyılın ilk çeyreğinde kaleme alınan yaklaşık 4 bin sayfalık coğrafya sözlüğü gerek seleflerinin günümüzde kayıp olan eserlerinden yaptığı alıntılarla gerekse de meseleleri ele alışındaki ihtimamı ile üzerinde durulmayı hak etmektedir. Yâḳût al-Hamavî ve eseri Muʿcam al-buldân eksikliklerine rağmen meydana geldiği kültür çevresinde coğrafya biliminin ulaştığı seviyeyi göstermesi açısından önemli bir örnektir. Coğrafya, bilimin küresel bir bilgi üretme süreci olduğunu gösteren önemli bir bilim dalıdır. Dolayısıyla bu bilimin tarihi kayıt altına alınırken coğrafyacıların ortaya koydukları bağlı bulundukları kültür çevrelerinden bağımsız olarak nazara alınması aynı zamanda Fuat Sezgin’in bilimsel mirasına sahip çıkmak demektir.



References

  • Çetin, S. (2013). Yâkût el-Hamevî’ni̇n Mu‘cemü’l-Büldân adlı eserinde Kürtler. (Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Diyarbakır. google scholar
  • Heer, F. J. (1898). Die historischen und geographischen Quellen in Jāqūt’s Geographischem Wörterbuch. Strazburg. google scholar
  • Rescher, O. (1928). Sachindex zu Wüstenfeld’s Ausgabe von Jâcût’s “muʿǧam al-buldān” (nebst einem alfabetischen Verzeichnis der darin angeführten Werke). Stuttgart (Tekrar basım, lslamic Geography 224, 117–228). google scholar
  • Sezgin, F. (2007). Geschichte des Arabischen Schrifttums, Vol. XIII, Mathematische Geographie und Kartographie im Islam und Ihr Fortleben im Abendland, Autoren. Frankfurt a. M. google scholar
  • Sezgin, F. (2010). Geschichte des Arabischen Schrifttums, Vol. XV, Anthropogeographie Teil 2. Frankfurt a. M. google scholar
  • Şulul, K. (2008). İslâm Coğrafyacılarından Yâkût B. Abdi̇llah El-Hamavî’nin (ö. 626/1229) Mu’cemü’l-Büldân’ına göre Silvan (Meyyâfârikîn). Harran Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi, 19, 149–159. google scholar
  • Özgüç, N. ve Tümertekin E. (2017). Coğrafya, Geçmiş, Kavramlar, Coğrafyacılar. İstanbul: Çantay Kitapevi. google scholar
  • Toprak, M. F. (2004). Yâkût el-Hamevî’nin Mu’cemu’l-Büldân adlı eserine eleştirel bir bakış. Ekev Akademi Dergisi, 8(21), 173–181. google scholar
  • Wüstenfeld, F. (1864). Jâcût’s Reisen, aus seinem geographischen Wörterbuche beschrieben. Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft (Leipzig), 18, 397–493. google scholar
  • Wüstenfeld F. (1866). Jacut’s geographisches Wörterbuch. Leipzig google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.