9th International Congress of Turcology Proceedings Book
An Example of Artistic Divan Prose in 16th-Century Verse: Hazînetü’lBeyân ve Sefînetü’l-İrfân by Yahyâ Çelebi under the Fânî Pseudonym
Mücahit KaçarThis study introduces an extraordinary text referred to as münşeat [artistic Divan prose], which deals with how verse letters should be written, the expressions to be used, and the writing styles and poems to be quoted in both verse and prose letters, all of which is expressed in verse in the work Hazînetü’l-Beyân ve Sefînetü’l-İrfân fî Mühimmâti’l-İnsân by Yahya Çelebi, who was born in 892/1487 in Istanbul and famously known as Eminzade and Emin Kösesi, under the pseudonym Fânî. This study has currently identified two copies of the work, one in the Princeton University Library and the other in the Beyazıt State Library. Fânî arranged this work in three parts, which was written on behalf of Sultan Suleyman the Magnificent in April 1556. The first part gives examples about the correspondence between the princes and their lala [high-ranking servants], and then the correspondence between the other high-ranking people and those below them. The second part of the work includes the examples of verse letters in which friends in the upper strata of society expressed their affection and longing for each other and also the complaints to be made to the other party in the face of certain troubles. The third part of the work presents examples of letters from the lower strata of society between members of the same family, such as between parents and children, as well as verse letters to be written for scolding the other party. At the end of the third part, Fânî wrote an addendum to his work in order to provide examples of poems that could be used both in verse letters and in prose constructions. After giving information about the life and works of Fânî and the copies of Hazînetü’l-Beyân ve Sefînetü’l-İrfân fî Mühimmâti’l-İnsân, this study introduces the general structure and parts of the work using quotations.
16. Yüzyıldan Bir Manzûm Münşeât: Fânî Mahlaslı Yahyâ Çelebî’nin Hazînetü’l-Beyân ve Sefînetü’l-İrfân’ı
Mücahit KaçarBu çalışmada, manzum mektupların nasıl yazılması gerektiğini, kullanılacak ifadeleri, yazım tarzlarını ve hem manzum hem de mensûr mektuplarda alıntılanacak şiirleri ele alan ve bütün bu hususları manzum olarak ifade eden, yazarının da “manzum münşeât” olarak bahsettiği sıra dışı bir metin tanıtılmıştır. 892/1487 tarihinde İstanbul’da doğan ve “Eminzade” veya “Emin Kösesi” olarak meşhur olup Fânî mahlasını kullanan Yahya Çelebi’ye ait olan Hazînetü’l-Beyân ve Sefînetü’l-İrfân Fî Mühimmâti’l-İnsân’ın şimdilik Princeton Üniversitesi Kütüphanesi’nde ve Beyazıt Devlet Kütüphanesinde tespit ettiğimiz iki nüshası bulunmaktadır. Fânî Kanuni Sultan Süleymân adına Nisan 1556’da kaleme alınan bu eseri üç kısım üzere tertip etmiştir. Birinci kısımda öncelikle şehzadeler ile lalalar arasındaki mektuplaşmalara, daha sonra da diğer üst mertebedeki kişiler ile onlardan daha aşağıda olanlar arasındaki mektuplaşmalara örnekler verilmiştir. Eserin ikinci kısmı, toplumun üst tabakalarında yer alan dostların birbirlerine karşı muhabbet ve özlemleri ile bazı sıkıntılar karşısında karşı tarafa yapılacak şikâyetlerin ifade edildiği manzum mektup örnekleri içermektedir. Eserin üçüncü kısmında ise toplumun daha alt tabakalarında yer alan kişiler ile anne, baba ve çocuklar gibi aynı ailenin üyelerinin birbirlerine mektupları ve karşı tarafın azarlanması amacıyla yazılacak manzum mektup örneklerini içermektedir. Fânî, üçüncü kısmın bittiği yerde hem manzum mektuplarda hem de mensur inşalarda kullanılabilecek şiirlere örnek vermek amacıyla eserine bir zeyl yazmıştır. Bu çalışmada, Fânî’nin hayatı ve eserleri ile Hazînetü’l-Beyân ve Sefînetü’l-İrfân Fî Mühimmâti’l-İnsân’ın nüshaları hakkında bilgi verildikten sonra eserin genel yapısı ve bölümleri alıntılarla tanıtılmıştır.
