CHAPTER


DOI :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.078   IUP :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.078    Full Text (PDF)

Patriarchal Burial Practices, Paired Burial Practice and Its Reflections in Turks

Elvin Yıldırım

Burial traditions are the most important sources for understanding people’s early history. Very important information can be obtained from the grave structures, burial practices, and material remains obtained from graves. Central Asian archaeology deals with the people who are thought to be related to the earliest periods of the Turks who lived during the Neolithic, Eneolithic, Bronze, and Early Iron Ages in the wide geography from Eastern Europe to Mongolia and also examines cultures and cultural periods that have kinship ties and contact with each other. In this respect, historians who follow the historical traces determine the points from which they came and stated the Turkic tribes whose names are mentioned in Chinese sources to be their descendants. The current study will analyze material culture periods (i.e., Afanasievo, Andronovo, and Karasuk cultures) and their examples of family burials that are thought to symbolize the patriarchal family in the burial methods applied in simultaneous and successive cultural periods. This article considers the family burial traditions that are thought to be a reflection of the paternal family structure in which a father’s word is law also was present among the Turks, whose name started being mentioned in the historical sources right after these cultural periods. These graves sometimes contain a husband and wife, and sometimes husband, wife, and child. This study focuses on the tombs of the Scythians, Huns, Turkish Khaganate, and Avar and will actually try to explain whether or not the burial practices applied in the early cultural periods, especially the practice of husband and wife being buried together, had existed among the Turks, and if so, how these burials were carried out. The attempt is made to base this study on the archaeological excavations carried out by Russian archaeologists and aims to support this with ancient sources and research works.


Keywords: GraveKurgancultureTurkicScythian
DOI :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.078   IUP :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.078    Full Text (PDF)

Ataerkil Ölü Gömme Uygulamaları, Eşli Gömme Uygulaması ve Türklerdeki Yansımaları

Elvin Yıldırım

Mezar gelenekleri milletlerin erken tarihlerini aydınlatma hususunda en önemli kaynaklar durumundadırlar. Mezar yapılarından, gömü uygulamalarından ve mezarlardan elde edilen maddi kalıntılardan oldukça önemli bilgiler elde edilebilmektedir. Orta Asya Arkeolojisi en erken dönemlerde, Neolitik, Eneolitik, Tunç Çağı ve Erken Demir Çağında Avrupa’nın doğusundan Moğolistan’a kadar olan geniş coğrafyada Türklerle bağlantılı olduğu düşünülen halklarla ilgilenir. Yine aralarında akrabalık bağı olan, birbiriyle temas kuran kültürleri ve kültür dönemlerini inceler. Bu bakımdan tarihî izleri takip eden tarihçiler onların geldikleri noktaları tespit ederler ve Çin kaynaklarında adları zikredilen Türk boylarının ise onların torunları olduklarını söylerler. Maddi kültür dönemleri üzerinde yaptığımız incelemelerde Afanasyevo, Andronovo, Karasuk vb. eş zamanlı ve ardıl kültür dönemlerinde uygulanan mezar gömü usullerinde ataerkil aileyi simgelediği düşünülen aile mezar örnekleri bulunmaktadır. Baba hukukunun geçerli olduğu pederi aile yapısının bir yansıması olarak düşünülen aile mezar geleneklerinin bu kültür dönemlerinin hemen akabinde tarihi kaynaklarda adları zikredilmeye başlanan Türklerde de var olduğunu düşünmekteyiz. Bu mezarlarda bazen karı koca, bazen karı koca ve çocuk ile gömme görülmektedir. Nitekim İskitler, Hunlar, Türk Kağanlığı ve Avar mezarları üzerinde durduğumuz bu çalışmamızda erken kültür dönemlerinde uygulanan ölü gömme uygulamalarının, özellikle karı-koca eşli gömme uygulamasının, Türklerde var olup olmadığını, eğer varsa nasıl yürütüldüğünü açıklamaya çalışacağız. Çalışmamızı özellikle Rus Arkeologların gerçekleştirdikleri arkeolojik kazı çalışmaları üzerine temellendirmeye, antik kaynaklar ve araştırma eserleri ile desteklemeye çalışacağız.


Keywords: MezarKurganKültürTürkİskit

References

  • Akişev, K. A.- Kuşaev, G. A., (1963). Drevnyaya Kultura Sakov i Usuney Dolinı Reki İli, Alma-Ata. google scholar
  • Andronovskaya Kultura, (1966). B. A. Rıbakova, (Edit.), Moskva-Leningrad: Akademiya Nauk SSSR. google scholar
  • Bernştam, A. N., (1949). Osnovnıye Etapı İstoriyii Kulturı Semireçya i Tiyanşanya, Sovetskaya Arheologiya, XI, Moskva-Leningrad: Akademiya Nauk SSSR, 337-385. google scholar
  • Çernikov, S. S., (1960). Vostoçnıy Kazahstan v Epohu Bronzı, Moskva-Leningrad: İzd. Ak. Nauk SSSR. google scholar
  • Çoban, Gülşah, (2020). Kenkol Bölgesinde Hun Kurganları ve Kültürü, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. google scholar
  • Çoruhlu, Yaşar, (2016). Eski Türklerin Kutsal Mezarları Kurganlar, İstanbul: Ötüken Neşriyat. google scholar
  • Dikov, N. N., (1958). Bronzovıy vek v Zabaykalya, Ulan-Ude: Akademiya Nauk. google scholar
  • Drevnyaya Kultura Tsentrolnogo Kazahstana, (1966). (A. H. Margulan, K. A. Akişev, M. K. Kadırbayev, A. M. Orazbayev), Alma-Ata: İzdatelstvo Nauka Kazahskoy SSR. google scholar
  • Durmuş, İlhami, (2015). İskitler, Ankara: Akçağ Yay. google scholar
  • Erdélyi, István, Avarlar. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XIII/2, Kürşat Yıldırım, (Çev.), 337-346. google scholar
  • Esin, Emel, (1978). İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslama Giriş (Türk Kültürü El Kitabı II. Cilt I/b’den ayrı basım), İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası. google scholar
  • Gryaznov, M. P., (1999). Afanasyevskaya Kultura Na Yeniseye, St. Petersburg: Akademiya Nauk, google scholar
  • Heredotos, (2004). Heredot Tarihi, Müntekim Ökmen (Çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay. google scholar
  • Kiselev, S. V., (1951). Drevnyaya İstoriya Yujnoy Sibiri, Moskva: Akademia Nauk SSSR. google scholar
  • Klyashtornıy S. G.- Sultanov, T. İ., (2004). Türkün Üç Bin Yılı, Ahsen Batur, (Çev.) İstanbul: Selenge Yay. google scholar
  • Kompleks Arheologiçeskih Pamyatnikov u Gorı Tepsey Na Yeniseye, (1979). Novosibirsk: İzdatelstvo Nauka. google scholar
  • Kubarev, G. B., (2005). Kultura drevnikh tyurok Altaya (po materialam pogrebalnykh pamyatnikov), , Novosibirsk: Izdatelstvo Instituta arkheologii i etnografii SO RAN. google scholar
  • Kubarev, V. D., (1996). Kurganı Saylyugema, Novosibirsk: Nauka. google scholar
  • Kubarev, V. D., (1987). Kurganı Ulandrıka, Novosibirsk: Nauka. google scholar
  • Matrenii, S. S., (2019). Kollektıvnyye Pogrebenıya Naselenıya Altaya Syanbıysko-Zhuzhanskogo Vremenı. Sokhraneniye i Izucheniye Kulturnogo Naslediya Altayskogo Kraya Sbornik nauchnykh statey Vypusk XXV, Barnaul, 162-173. google scholar
  • Öznalbant, Neslihan, (2020). Arjan II Kurganı ve Arkeolojik Buluntuların Değerlendirilmesi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. google scholar
  • Rudenko, S. İ., (Basım Yılı Yok). Dağlık Altay Buluntuları ve İskitler, Almagül İsina (Çev.), İstanbul: Hasan Yel Eğitim Vak. Yay. google scholar
  • Stepanova, N. F., (2014). Pamyatniki Afanasyevskoy Kultury Gornogo Altaya. Svod Pamyatnikov Afanasevs-koy Kulturı, E.B. Vadetskaya, A.V. Polyakov, N.F. Stepanova, (Ed.), Barnaul. google scholar
  • Tabaldiyev, K., (1996). Kurganı Srednevekovıh Koçevıh Plemen Tyan-Şanya, Bişkek: Aybek. google scholar
  • Taşağıl, Ahmet, (2020). Bozkırların İlk İmparatorluğu Hunlar, İstanbul: Yeditepe Yay. google scholar
  • The Geography Of Strabo, (1944). H. L. Jones, (Eng. Trans. By), London: Harvard University Press. google scholar
  • Tsybiktarov, A. D., (1999). Buryatiya v Drevnosti İstoriya (s drevneyşih vremen do XVII veka), Ulan-Ude: İzdatelstvo Buryatskovo Gosuniversiteta. google scholar
  • Tsybiktarov, A. D., (1998). Kultura Plitoçnih Mogil Mongolii i Zabaykalya, Ulan Ude: Rossiskaya Akademiya Nauk. google scholar
  • Vadetskaya E. B., Polyakov A.V., Stepanova N. F., (2014). Svod Pamyatnıkov Afanasyevskoy Kultury, Barnaul. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.