9th International Congress of Turcology Proceedings Book
The Sources for the Issue of Alfâz-ı Kufr and the Example of Risâle-i Sa’âdet Nevâle
Savaşkan Cem BahadırThe word alfâz al-kufr [words of disbelief] has the literal meaning of denying the definitely known revelations that the Prophet Muhammad brought from Allah and the zarûrat-ı diniyye [religious decrees] that emerged from them. The expression alfâz al-kufr is mentioned in the 74th verse of Surah At-Tawba as “kalimat al-kufr” [words amounting to disbelief] in the Qur’an. Islamic scholars gave importance to the subject of alfâz al-kufr in order to prevent the degeneration of religious values, protect sacred values, and preserve the necessity of religion and wrote separate treatises on this subject. According to the sources, the subject of alfâz al-kufr found its place in the literature as a unique genre in fatwa books, concise texts, commentaries, and annotations. The work titled Risâle-i Sa’âdet-Nevâle, written by Minkarî Ali Khalifa, is an example of one of the alfâz al-kufr books. The author of the work declared that he had been in charge of the palace during the reign of Mehmed IV and that he had written this work upon the order of the sultan himself. When looking at the work’s contents, it is seen to be structure as a compilation of the relevant sections from the three works that are the direct sources of the alfâz al-kufr literature. The information in Risâle-i Sa’âdet-Nevâle is similar to other alfâz al-kufr books written in the period, both in terms of content and processing. The reason for this is that the alfâz al-kufr books that were written in the same period were compiled from the same sources. The study will first provide information about the alfâz al-kufr literature and then attempt to introduce the work Risâle-i Sa’âdet-Nevâle.
“Elfâz-ı Küfr” Meselesinin Kaynakları ve “Risâle-i Sa’âdet Nevâle” Örneği
Savaşkan Cem BahadırElfâz-ı küfr ifadesi kelime anlamı olarak “Hz. Muhammed’in Allah’tan getirdiği kesin olarak bilinen vahiyleri ve bunlardan zorunlu olarak çıkan dinî hükümleri (zarûrât-ı dîniyye) inkâr etme özelliği taşıyan bütün sözleri kapsamına alır. Elfâz-ı küfr ifadesi Kur’ân-ı Kerîm’de, “kelimete’l-küfr” (inkâr sözü) olarak Tevbe Suresi 74. ayette geçmektedir. İslam âlimleri, dini değerlerin yozlaşmasını engellemek, mukaddes değerleri korumak ve zarûrât-ı dîniyyeyi muhafaza etmek için elfâz-ı küfür konusuna önem vermişler ve bu hususta müstakil risaleler kaleme almışlardır. Kaynaklarda belirtildiğine göre Elfâz-ı küfr konusu Nevâzil(Fetâvâ) kitaplarında, muhtasar metinler, şerh ve haşiyelerde en nihayetinde kendine has bir tür olarak risaleler şeklinde literatürde kendine yer bulmuştur. Mikârî Alî Halîfe tarafından telif edilen Risâle-i Sa’âdet-Nevâle isimli eser de yukarıda bahsedilen “Elfâz-ı küfr” kitaplarına bir örnektir. Eserin müellifi, IV. Mehmed döneminde sarayda görevli olduğunu ve bu eseri bizzat padişahın emri ile yazdığını beyan etmektedir. Eserin içeriğine bakıldığında elfâz-ı küfr literatürüne doğrudan kaynaklık eden üç eserden, ilgili bölümlerin derlenmesi şeklinde bir yapıya sahip olduğu görülmektedir. Risâle-i Sa’âdet-Nevâle içerisinde yer alan bilgiler döneminde yazılmış diğer elfâz-ı küfr kitapları ile gerek içerik gerekse işleniş bakımından benzerlik göstermektedir. Bunun sebebinin aynı dönemde yazılmış olan elfâz-ı küfr kitaplarının da aynı kaynaklardan derlenerek oluşturulmuş olmasıdır. Çalışmada öncelikle “Elfâz-ı küfr” literatürü hakkında bilgi verilecek ardından Risâle-i Sa’âdet-Nevâle isimli eser tanıtılmaya çalışılacaktır.
