9th International Congress of Turcology Proceedings Book
Evaluating the Report Documents Russian Agents in Iran Wrote About the Turks in 1731
Mohammad RazzaghiWith an ancient multicultural history, Iran has established relationships with many countries. These interstate relations were mutually maintained in the legal, political, and cultural fields. The post-Mongol Safavid era is considered the golden age of Iran. Shah Ismail established diplomatic relations between Russia and Iran through the envoy he sent to the Russian Tsar Vasily III in 1521, with permanent diplomatic relations finally being established between Russia and Iran in 1586. The letters and edicts that passed between the two states are very useful in terms of understanding the political situation and contemplation of that period, especially after the Congress of Vienna in 1815, which resulted in changes being made to Iran’s foreign policy and relations and the establishment of the Defterhaneyi Umur-ı Garp [Registry of Western Affairs], the organization that became responsible for regulating foreign relations. Six years later in 1821, the Ministry of Foreign Affairs was established. This study examines the processes involved in establishing the Iranian Ministry of Foreign Affairs Archive, the number of documents contains therein, and the archive sections with a specific emphasis on the documents related to Iran-Russia relations as published by the Ministry in its first-published 3-volume book titled Documents on Iran-Russia Relations from the Safavid to the Qajars. This book was published by the Iranian Ministry of Foreign Affairs in 2008 as a joint translation by Rahim and Bahruz Mosalmaniyan Kobadiani, and the 615-page book has Russian copies and Persian translations of 121 documents. The study will present the Persianto-Turkish translation of the historical document titled “Report of Russian Spies,” (document number 32 in the Archives of the Ministry of Foreign Affairs of Iran) and make an internal and external criticism of the document. This document is important in terms of Iranian, Ottoman, and Russian relations.
İran’da Rus Ajanlarının 1731 Senesinde Türklerle İlgili Yazmış Oldukları Rapor Belgesinin Değerlendirmesi
Mohammad RazzaghiKadim ve çok kültürlü bir tarihe malik olan İran çeşitli ülkelerle ilişki kurmuştur. Devletler arası kurulan ilişkiler nizami, siyasi, kültürel alanlarda karşılıklı devam eder. Moğollardan sonra Safevî dönemi İran için altın dönem sayılır. Rusya ve İran arasındaki diplomatik ilişkiler, 1521 yılında Şah İsmail’in Rusya Çarı III. Vasiliy’e elçi göndermesiyle başlamıştır. 1586 yılına gelindiğinde, İran ve Rusya arasında sürekli diplomatik ilişkiler kurulmuştur. İki devlet arasındaki yazılan mektuplar ve fermanlar o dönemin siyasi durum ve tefekkürünü anlamak açısından çok faydalı olacaktır. 1815 senesi Viyana Kongresinden sonra İran’ın dış politika ve ilişkilerinde de değişiklikler yapılmıştır. “Defterhaneyi Umur-ı Garp: Batı İşler Defterhanesi” isimli bir teşkilat kurularak dış ilişkilerin düzenlemeleriyle yükümlü olur. Bu teşkilatın kuruluşundan 6 sene sonra yani 1821 yılında Dışişleri Bakanlığı kurulur. Bildirimizde, İran Dış İşler Bakanlık Arşivi’nin kuruluş süreci, günümüzde ihtiva ettiği evrakların sayısı ve arşiv bölümleri anlatılmıştır. Bakanlık tarafından İran ve Rusya ilişkilerine dair evraklar 3 ciltlik kitap hâlinde yayımlanmıştır. “Safeviye’den Kaçarlara kadar İran ve Rusya İlişkilerine Dair Belgeler” isimli kitap, Dışişleri Bakanlığı’nın ilk kitabıdır. Bu kitap Rahim ve Behruz Mosalmaniyan Kobadiyani’nin ortak çevirisi olarak İran Dışişleri Bakanlığı tarafından 2008 yılında yayımlanmıştır. 615 sayfadan oluşan kitapta 121 evrakın Rusça kopyası ve Farsça çevirisi mevcuttur. Bildiride İran Dış İşler Bakanlık Arşivi’nde 32 sayılı “Rus Casuslarının Raporu” isimli tarihi belgenin Farsçadan Türkçeye çevirisi sunulacak ve belgenin iç-dış tenkidi yapılacaktır. Bu belge İran, Osmanlı ve Rus münasebetleri açısından önem arz etmektedir.
