9th International Congress of Turcology Proceedings Book
The Oghuz Turks in the State Structure of the Islamic Period
Yahya BaşkanThe Oghuz Turks appear as a collective tribe in the Turkish world and as the founding and bearing element in almost all Turkish states and dynasties where a state has been established with their structures. They are also seen to have played a role in the collapse of Turkish states. Starting with the Huns, the Oghuz Turks are mentioned in sources under different tribe names in the Gokturks, Uyghurs, Bulgarians, Seljuks, Karamanids, Ottomans, Akkoyunlu, and Karakoyunlu states. Although they differed in terms of belief before and after Islam, Oghuz Kagan and his sons were referred to in legends as an arithmetic organization of 24, especially after Islam. The Oghuz Turks appear in both Orkhon monuments and Chinese sources in the pre-Islamic period and were recorded as the Üch-Oghuz [3 Oghuz Turks], the Alti-Oghuz [6 Oghuz Turks], the Tokuz-Oghuz [Nine Oghuz Turks], the On-Oghuz [10 Oghuz Turks], or the simple Oghuz. Historically, these tribes, which were seen to be effective in the social structure especially in the Orkhon monuments, also in fact had an impact on the collapse of the state. The epic told around Oghuz Khan and his sons before and after Islam was discussed and included in the works first in Kaşgarlı Mahmud’s Divan-ı Lügatü’t Türk [Turk Lexicon], then in Reşidüddin’s Camiu’t Tevarih [History of Society], and then in Yazıcızade Ali’s Tevarih-i Al-i Selçuk [History of the Seljuk]. This article examines the information conveyed in the relevant sources and attempts to address the role of the Oghuz tribes in the post-Islamic Turkish States.
İslami Dönem Devlet Yapılanmasında Oğuzlar
Yahya BaşkanTürk dünyasında boylar birliği olarak karşımıza çıkan Oğuzlar yapılanmaları ile neredeyse devlet kurmuş bütün Türk devlet ve hanedanlarında kurucu ve taşıyıcı bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Bunun yanında Türk devletlerinin yıkılmalarında da rol oynadıklarını görmekteyiz. Hunlardan başlayarak, Göktürkler, Uygurlar, Bulgarlar, Selçuklular, Karamanoğulları, Osmanlılar, Akkoyunlu ve Karakoyunlular devletlerinde Oğuzlar farklı boy adları ile kaynaklarda zikredilmektedir. İslam öncesi ve sonrasında inanç bakımından farklılık gösterseler de efsanelerde Oğuz Kağan ve oğulları özellikle İslam sonrasında 24’lü bir aritmetik teşkilatlanmayla anılmışlardır. İslam öncesi dönemde hem Orhun abidelerinde hem de Çin kaynaklarında karşımıza çıkan Oğuzlar Üç Oğuzlar, Altı Oğuzlar, Dokuz Oğuzlar, On Oğuzlar veya Ogurlar olarak kaydedilmiştir. Özellikle Orhun abidelerinde sosyal bünyede etkili olduğunu gördüğümüz bu boylar devletin sarsılmasında da tesirlerinin bulunduğu tarihi bir vakıadır.İslam öncesinde Oğuz Kağan ve oğulları etrafında anlatılan destan İslam sonrasında önce Kaşgarlı Mahmud’un Divan-ı Lügatü’t Türk’ünde sonra Reşidüddin’in Camiu’t Tevarih’inde daha sonra da Yazıcızade Ali’nin Tevarih-i Al-i Selçuk’unda ele alınıp eserlere girmiştir. Makalemizde ilgili kaynaklarda nakledilen bilgileri inceleyip İslam sonrası Türk Devletlerinde Oğuz boylarının nasıl bir rol aldığını ele almaya çalışacağız.
