9th International Congress of Turcology Proceedings Book
Problems Regarding the Dictionaries for Turkish Cypriot Dialects
Gökçe Yükselen PelerThis paper will address the Turkish dictionaries for Cypriot dialects. Three Turkish dictionaries currently exist for the Cypriot dialects: Kıbrıs Türkçesinin Etimolojik Sözlüğü [Etymological Dictionary of Cypriot Turkish] prepared by Orhan Kabataş, Kıbrıs Türk Ağızları Sözlüğü [Dictionary of Turkish Cypriot Dialects] prepared by Mustafa Gökçeoğlu, and Hakeri’nin “Hakeri’nin Kıbrıs Türkçesi Sözlüğü [Hakeri’s Cypriot Turkish Dictionary] prepared by Bener Hakkı Hakeri. Another work titled Kıbrıs Türk ve Rum Diyalektlerinin Ortak Sözlüğü (Tarihi-Etimolojik) [The Shared Dictionary of Cypriot Turkish and Greek Dialects (Historical - Etymological)], co-authored by Orhan Kabataş and Yakovos Hacıpieris, is also found in addition to these three dictionaries. As can be seen, the names of these dictionaries are incompatible terminologically and are likewise incompatible with respect to the material they contain. Some of these works include many foreign words, mainly of Greek origin, and while they occur as lexical entries, they are not used in contemporary Cypriot Turkish dialects. Meanwhile, some of the works also do not contain lexical entries for widely used words. However, these four dictionaries do share some features. First of all, none of these dictionaries are based on fieldwork, or if they are, present no indication of being so. Secondly all four include many lexical entries with no referenced source. As a matter of fact, some include no sources at all. This article will address these four dictionaries methodologically, starting with their names and then moving on to their accuracy with regard to contemporary Cypriot Turkish dialects.
Kıbrıs Türk Ağız Sözlüklerindeki Sorunlar
Gökçe Yükselen PelerBu bildiride Türkiye Türkçesinin Kıbrıs ağızları hakkında yazılmış sözlükler ele alınacaktır. Türkçenin Kıbrıs ağızlarının hâlihazırda üç sözlüğü bulunmaktadır. Bunlar; Orhan Kabataş’ın “Kıbrıs Türkçesinin Etimolojik Sözlüğü”, Mustafa Gökçeoğlu’nın “Kıbrıs Türk Ağızları Sözlüğü ve Bener Hakkı Hakeri’nin “Hakeri’nin Kıbrıs Türkçesi Sözlüğü”dür. Bu üç sözlüğe ek olarak Orhan Kabataş’ın Yakovos Hacıpieris ile birlikte kaleme aldıkları “Kıbrıs Türk ve Rum Diyalektlerinin Ortak Sözlüğü (Tarihi-Etimolojik)” adlı çalışma bulunmaktadır. Görüldüğü üzere bu sözlüklerin isimleri terim bakımından birbirleri ile uyumsuz oldukları gibi, içerdikleri malzeme bakımından da birbirleri ile koşutluk içerisinde değildirler. Kiminde madde başı olarak günümüzde Kıbrıs ağızlarında kullanılmayan (belki de hiç kullanılmamış) pek çok Rumca başta olmak üzere yabancı kökenli sözcük bulunurken kiminde de Kıbrıs ağızlarında çok yaygın bir şekilde kullanılan bazı sözcükler madde başı olarak bulunmamaktadır. Ancak bu sözlüklerin paylaştıkları birkaç hususiyet de vardır. Evvela dört sözlüğün hiçbiri saha derlemesine dayanmamaktadır veya dayanıyor ise bile bu yönde hiçbir işaret mevcut değildir. İkinci olarak her dört sözlükte de kaynağı belirsiz pek çok madde başı kelime mevcuttur. Hatta bazılarında madde başları için tek bir kaynak belirtilmemiştir. Bu bağlamda, bu çalışmada her dört sözlük de isimlerinden başlamak üzere, madde başlarının oluşturulma usulleri, maddelerin açıklanma usulleri, kaynakları ve derleme usulleri gibi sözlük bilimi yöntemleri bakımından ve günümüz Kıbrıs ağızları açısından güncellikleri bakımından ele alınacaktır.
