9th International Congress of Turcology Proceedings Book

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.060   IUP :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.060    Full Text (PDF)

Oghuz Turks and Their Neighbors in the Book of Dede Korkut

Bayram Quliyev

The Book of Dede Korkut is a unique literary and historical work of the Turkish world and one of the most valuable works of the world. This historical source mentions how Oghuz Turks had lived in Azerbaijan and a large part of Anatolia. For this reason, the information about Oghuz Turks’ neighbors covers only a part of the regions where they’d settled. This article discusses the Book of Dede Korkut as a primary source and shows the relations the Oghuz Turks had with the Georgians and Abkhazians, Kipchaks, Byzantines, Bayburt, Duzmurt, and Trabzon as mentioned in the book. In doing so, the article will also examine the situations before and after the arrival of the Seljuks in Anatolia. The paper will also use the newly found manuscript copy of the Book of Dede Korkut found in Turkmen-Sahra, in which different results are encountered. The main reason for this is that the manuscript copies of the Book of Dede Korkut were written at different times, and the book makes no direct mention of the Oghuz Turks having any neighbor to the south. However, this article would like to create a general perspective by also providing information about the Persians and the Arabs and including Seljuk names and sources written in Georgian and Arabic, as well as some research on this subject in addition to the Turkish-language sources. The Oghuz Turks had quite contradictory relationships with their neighbors. While some neighbors such as the Kipchaks and Trabzon were at war with them, other neighbors such as the Georgians and Abkhazians were under their administration and paid the Oghuz Turks taxes. This article will for the first time compare the information in all three copies of the work and make clarifications about the subjects in question.


Keywords: Dede Korkut, Oghuz Turk, Duzmurt, Bayburt, Trabzon, Kipchak, Georgians and Abkhazians, Iran
DOI :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.060   IUP :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.060    Full Text (PDF)

“Kitâb-ı Dedem Korkut”a Göre Oğuzların Komşuları

Bayram Quliyev

“Kitâb-ı Dedem Korkut” Türk dünyasının eşsiz edebî ve tarihî yapıtı, dünyanın en değerli eserlerinden biridir. Bu tarihî kaynakta bahsi geçen Oğuzlar Azerbaycan’da ve Anadolu’nun büyük bir kısmında yaşamaktadır. Bu nedenle de burada Oğuzların komşuları ile ilgili bilgiler sadece Oğuzların yaşadıkları bölgelerin bir kısmını kapsamaktadır. Bu bildiri metninde temel kaynak olarak “Kitâb-ı Dedem Korkut” ele alınmış ve kaynakta ismi geçen Gürcüler ve Abhazlar, Kıpçaklar, Bizans olarak tanımlayabileceğimiz Bayburt, Düzmürt ve Trabzon ile Oğuzlar arasındaki ilişkiler gösterilmiştir. Bu zaman Selçukluların Anadolu’ya gelişinden önceki ve sonraki durumlar ayrıca incelenmiştir. Bildiride abidenin yeni bulunan el yazması nüshası olan “Türkmen-Sahra” nüshası kullanılmış ve farklı sonuçlar ile karşılaşılmıştır ki bunun esas nedeni “Kitâb-ı Dedem Korkut”un el yazması nüshalarının farklı zamanlarda kaleme alınmasındandır. “Kitâb-ı Dedem Korkut”ta Oğuzların güney komşuları hakkında direkt söz edilmemektedir ancak biz Farslar ve Araplar hakkında bilgiler vermekle de genel bakış açısı yaratmak istedik. Bildiri makalesine Türk dilli kaynakların yanı sıra Selçuk-nameleri, Gürcüce ve Arapça kaynakları, aynı zamanda bu konu üzerine gerçekleştirilmiş bazı araştırmaları dâhil ettik. Oğuzların komşuları ile ilişkisi oldukça çelişkili olmuştur. Bazı komşularla (Kıpçaklar, Trabzon) savaş hâlindeyken, bazı komşuların (Gürcüler, Abhazlar) idaresi altında ve onlara vergi ödemektedir. Bu bildirde ilk kez, eserin her üç nüshasında yer alan bilgiler kıyaslanmış ve bahsi geçen konu aydınlatılmıştır.


Keywords: Dedem Korkut, Oğuzlar, Düzmürt, Bayburt, Trabzon, Kıpçak, Gürcüler ve Abhazlar, İran

References

  • Ahmed b. Mahmud (2011). Selçukname. Prof. Dr. Erdoğan Merçil (Haz.). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları. google scholar
  • Ahmed b. Yahyâ el-Belâzürî (2013). Fütûhu’l-büldân (Prof. Dr. Mustafa Fayda, Çev.). Ankara: Siyer Yayınları. google scholar
  • Cəmşidov Ş. A. (1976). KDQ-u vərəqləyərkən. Bakı: Gənclik google scholar
  • Ebu Bekr-i Tihranî (2014). Kitab-ı Diyarbekriyye (Prof. Dr. Mürsel Öztürk, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. google scholar
  • Ebu Abdullah Muhammed İbn Battûta Tanci (2017). İbn Battûta Seyahatnamesi (A. Sait Aykut, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
  • Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr üt-Taberî (2018). Tarih-i Taberî I-IV Ciltler M. (Faruk Gürtunca, Çev.). İstanbul: Sağlam Yayınevi. google scholar
  • Ebu Dülef (2017). İran Seyahatnemesi. Tercüme ve Notlar Serdar Gündoğdu. İstanbul: Kronik Yayınları. google scholar
  • Ebulgâzi Bahadır Han (1996). Şecere-i Terâkime. Zühal Kargı Ölmez (Haz.). Ankara: Simurg. google scholar
  • Əliyarlı S. S. (2012). Tariximiz Açıqlanmamış Mövzuları İlə. Bakı: Mütərcim. google scholar
  • Əliyeva L. (2006). Qıpçaqlar və Azərbaycan. Bakı: BDU Nəşriyyatı. google scholar
  • Ercilasun A. B. (2019). Nehir Destan Oğuzname (Oğuz Bitig). İstanbul: Dergah Yayınları. google scholar
  • Ergin M. (2018). Dede Korkut Kitabı 1-2. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
  • Gökyay O. Ş. (2007). Dedem Korkutun Kitabı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
  • Hudud al-Alam (1982). The Region of the World (Translated by V. Minorsky). Cambridge: Cambridge Universty Press. google scholar
  • İbn Bibi (2020). El-Evamirü’l-Alâ’iyye fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye Selçukname (Mürsəl Öztürk, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. google scholar
  • İbn Hurdazbih (2019). Yollar ve Ülkeler Kitabı el-Mesâlik ve’l-Memâlik (Murat Ağarı, Çev.). İstanbul: Ayışığı Kitapları. google scholar
  • İbnü›l Esîr (1986). İslâm Tarihi (el-Kâmil fi’t-Tarih Tercümesi) (Yunus Apaydın, Çev.). 5. Cilt. İstanbul: Bahar Yayınları. google scholar
  • Kırzıoğlu M. F. (1952). Dede Korkut Hikayeleri: 1. Cilt. İstanbul. google scholar
  • Kitabi Dədə Qorqud Ensiklopediyası (2000). 2 Cilt. Bakı: Yeni Nəşrlər Evi. google scholar
  • Kitabi Dədə Qorqud (2004): Əsil və Sadələşdirilmiş Mətinlər. Bakı: Öndər Nəşriyyatı. google scholar
  • Mahmud Kâşgarlı (2018). Divanü Lugâti’t-Türk (Besim Atalay, Çev.). C. 1. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
  • Müneccimbaşı Ahmed b. Lütfullah (2017). Câmiu’d-düvel: Selçuklular Tarihi. Prof. Dr. Ali Öngül (Haz.). C. 2. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
  • Oğuz Destanı (1982). Reşideddin Oğuznamesi Tercüme ve Tahlili. Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan (Haz.). İstanbul: Enderun Kitabevi. google scholar
  • Oğuzname (İngilere nüshası) (2016). İnceleme, Metin, Sözlük, Tıpkıbasım. Necati Demir (Haz). İstanbul: H Yayınları. google scholar
  • Oğuzname (Kazan nüshası) (2015). İnceleme, Metin, Sözlük, Tıpkıbasım. Necati Demir ve Özkan Aydoğdu (Haz.). İstanbul: Kesit Yayınları. google scholar
  • Quliyev, B. (2020). Kitabi Dədəm Qorqud və Onun Türkmən Səhra Nüsxəsi. Ankara: Türkkitab. Az. google scholar
  • Sefiyyü’d-dîn Abdü’l-mü’min b. Abdü’l-hakk el-Bağdâdî (2014). Merasidü’l-Ittıla’ Alâ Esmâi’l-Emkine ve’lBikâ. Yâkût el-Hamavî’nin Mu‘cemü’l-Büldân Adlı Eserinin Muhtasarı. H. İbrahim Gökbörü (Ter.). 1. cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. google scholar
  • Багратиони Д (1971). История Грузии. Тбилиси: Мецниереба. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.