9th International Congress of Turcology Proceedings Book
Mirza Kazem-Bek and His Services in the Field of Turkish Language Studies
Arzu HacıyevaWorld famous scientist, philologist, linguist, historian, legal scholar, pedagogue, folklorist and thinker Mirza Kazem-Bek (1802-1870) was the brightest representative of 19th-century Orientalism. This outstanding scientist of Azerbaijani and Turkish origin was one of the founders of Russian Oriental studies and is considered the patriarch of Russian Orientalism. His name is also associated with Turkology becoming an independent subject in Russia, and Turkish language studies have an important place in his Turkology studies. Mirza Kazem-Bek was the first to lay the foundations for the comparative study of Turkic languages in his work “General Grammar of the Turkish-Tatar Language” (1841, 1846), which became popular in Europe with the publication of T. Zenker’s German translation in 1848. The publication of this work with its translation into Azerbaijani by the linguist Prof. Dr. Idris Abbasov (Baku, 2017), in addition to his studies and interpretations, were also hailed as an important scientific event in Azerbaijani Oriental studies, due to “General Grammar of the Turkic-Tatar Language” being the first work to identify the basic principles of scientific grammar of the Azerbaijani language. This study scientifically validated and applied the term Azerbaijani language (in the form of “aderbidjanskiy”) for the first time. This report analyzes Mirza Kazem-Bek’s studies, in particular his two works “General Grammar of the Turko-Tatar Language” and “Study Guide for the Temporary Turkish Language Course at the Imperial Military Academy” (1854) that were awarded the Demidov Prize, as well as his work that had been left out of research until now, his “Letter to the Editor of ‘Sovremennik’” (1852) on the issue of the Chuvash language. This article interprets the scientist’s views on the nature of language and the relations Turkish has with other languages and also sheds light on his contribution to Turkology.
Mirza Kazım Bey ve Türk Dili Araştırmaları Alanındaki Hizmetleri
Arzu HacıyevaDünyaca ünlü bilim adamı, filolog, dil bilimci, tarihçi, hukuk bilgini, pedagog, halk bilimci ve düşünür Profesör Mirza Kazım Bey — Muhammed Ali Kazımbey (1802-1870) XIX. yüzyıl doğu biliminin en parlak temsilcilerindendir. Azerbaycan asıllı, Türk kökenli bu olağanüstü bilim adamı Rus şarkiyat çalışmalarının kurucularından biri olup “Rusya’da Oryantalizmin Patriği” olarak kabul edilir. Türkolojinin Rusya’da bağımsız bir konu haline gelmesi, adıyla bağlantılıdır. Türk dili araştırmaları onun Türkoloji çalışmalarının önemli bir dalıdır. Mirza Kazım Bey, “Türk-Tatar dilinin genel grameri” adlı eseriyle dünyada ilk kez Türk dillerinin karşılaştırmalı çalışmasının temellerini attı. Eser 1848’de T. Zenker’in Almanca’ya çevirisinin yayımlanmasıyla birlikte Avrupa’da tanınmaya başladı. “Genel grameri”in 2017 yılında Bakü’de dilbilimci, Prof. Dr. İdris Abbasov’un Azerbaycan diline çeviri, araştırma ve yorumunda yayınlanması, Azerbaycan şark araştırmalarında önemli bir bilimsel olay olarak selamlandı. Zira “Türk-Tatar dilinin genel grameri”, Azerbaycan dilinin bilimsel gramerinin temel ilkelerini belirleyen ilk eserdi. İlk kez bu çalışmada “Azerbaycan dili” terimi (“aderbidjanskiy” şeklinde) bilimsel olarak doğrulanmış ve uygulanmıştır. Bildiride Mirza Kazım Bey’in Demidov Ödülü alan iki eseri — “Türk-Tatar dilinin genel grameri” ve “İmparatorluk Askeri Akademisi’nde geçici Türkçe dil kursu için ders kitabı”, hem şimdiye kadar bilimsel araştırmaların dışında kalan Çuvaş dili sorunu hakkında onun ““Sovremennik”in Editörüne Mektup”u gözden geçirilerek analiz edilir, ayrıca bilim adamının dilin doğasına ilişkin, Türkçenin diğer dillerle ilişkileri üzerine görüşleri yorumlanarak Türkolojiye katkısına ışık tutulur.
