9th International Congress of Turcology Proceedings Book
The Historical Process of the Kumyks’ Dietary Culture
Mehmet AlparguKumyks are an ancient indigenous community of the Caucasus who had a larger population in the Caucasus geography. They actively participated in commercial life by using the opportunities in the geography they belonged to and by forming various principalities, they gained very important place in the political arena of the region. When reviewing the livelihoods impacting dietary culture, it is seen that the travelers and officials such as Bronevskiy and Olearius who came or had knowledge on region stated that plants such as wheat, barley, oats, rice, corn, millet and beans were grown. It shows that these herbal products had an important place in people’s diet. Considering the issues revealed by the studies of researchers such as S. Ş. Gajiyeva and B. M. Alimova, it is observed that some garden and orchard plants are used in Kumyk cuisine. These herbs include garlic, onion, coriander, parsley, pepper, watermelon, melon, pumpkin, and cucumber. Fruit farming was also very important. Various sources have also cited vineyards and other fertile fruit gardens. Kumyks also engaged in cattle and sheep farming and raised poultry. Mutton was considered the most valuable meat, followed by veal. Animal products such as meat, butter, milk, and their derivatives have been said to be important to Kumyks’ nutrition, with various types of soups and meals such as khinkal and kurze [types of meat-filled dumplings] being popular among their dishes. It is also observed that Kumyks had table manners.
Tarihsel Süreç İçinde Kumuklarda Beslenme Kültürü
Mehmet AlparguKafkasya’nın kadim ve yerli topluluklarından biri olan Kumuklar, Kafkasya coğrafyasında diğer topluluklara nazaran yüksek bir nüfusa sahipti. Tarihsel süreç içinde ait oldukları coğrafya içindeki imkânları kullanarak ticari hayata etkin bir biçimde katılmışlar, çeşitli beylikler meydana getirerek bölgenin siyasi arenası içinde kendilerine mühim bir yer edinmişlerdi. Beslenme kültürüne etki eden geçim kaynaklarını gözden geçirdiğimizde Kumuk düzlüğü ya da ovası diye isimlendirdiğimiz bölgeye gelen ya da bilgi sahibi olan S. M. Bronevskiy, A. Olearius gibi seyyah ve görevliler, buğday, arpa, yulaf, pirinç, mısır, darı, fasulye gibi bitkilerin yetiştirildiğini belirtmektedir ki bu bitkisel ürünlerin halkın beslenmesinde mühim yer tutuğunu görmekteyiz. S. Ş. Gadjiyeva, B. M. Alimova gibi araştırmacıların çalışmalarıyla ortaya çıkan hususlara bakıldığında Kumuk mutfağında da bazı bahçe ve bostan bitkilerinin kullanıldığı görülmektedir. Bu bitkiler arasında sarımsak, soğan, kişniş, maydanoz, biber, karpuz, kavun, balkabağı, salatalık bulunmaktadır. Meyve ziraatı de oldukça önemliydi. Üzüm bağlarından birçok yerde söz edilmekle beraber, diğer meyve türleri bakımından verimli bahçelere sahip oldukları söylenebilir. Kumuklar hayvancılık da yapmaktaydılar. Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık ile uğraşıyorlardı. Ayrıca kümes hayvanları da yetiştiriyorlardı. Çeşitli et türlerinden koyun eti en değerli et olarak kabul edilirken dana eti diğer bir et türü olarak koyun etini takip etmekteydi. Hayvancılık ürünlerinden et, tereyağı, süt ve türevi olan yiyecekler beslenmelerinde önem taşımaktaydı. Yemekleri arasında çeşitli çorba türleri ile hinkal ve kürze gibi yemekler revaçtaydı. Kumuklar sofra adabına da dikkat ederlerdi.
