9th International Congress of Turcology Proceedings Book
Words in the Türkçe Sözlük [Turkish Dictionary] That Are Not Used in Arabic but Are Derived from Arabic Roots
Sawsan Abu HannoudAs with other languages, the history of the Turkish language has had linguistic elements such as words, letters, and affixes be transferred to Turkish from other languages for various reasons. According to the Turkish Language Association’s (TDK, 2019) Türkçe Sözlük [Turkish Dictionary], Turkish mostly contains Arabic, French, and Persian elements, respectively. Some of the Arabic elements in Turkish have undergone changes in phonetics and meaning, such as the word mâ’i يِ مائ < َmavi. In Arabic, mâ’i is used to mean “watery / related to water,” while mavi in Turkish refers to the color of the sky. In terms of sound, the hamza in the word mâ’i has been transformed into the letter “v” in Turkish and thus undergone a sound change. One should not forget that Turkish also used to use the word mai to mean “blue.” Turkish also uses some Arabic elements as they are used in Arabic, such as the word selam. Turks, especially in the Ottoman period, not only took linguistic elements from Arabic, but also derived new words and combinations from Arabic roots. Examples of derived compounds in Turkish can be given as acileyet, ailevi, abidevi, aliyyülâlâ, cennetmekan, and devaimisk. Some of these derived words are compatible with Arabic grammar, while others do not comply with Arabic rules and meters. This study will examine words in the latest edition of TDK’s (2019) Türkçe Sözlük [Turkish Dictionary] that are not used in Turkish but are derived from Arabic roots. The study will investigate and explain the meanings of the derived Arabic words in the Turkish Dictionary as explained in Arabic dictionaries. The study will additionally explain Arabic words ending with the suffixes iyyet ةّي ,the nispet [relationship] suffix ya ي ,the Arabic words used in faʿlānī يِ َ ْعَاَلن ِي fiʾlānī and ف ِ ْعَاَلن ف forms and Arabic words that are pluralized twice in Turkish.
Türkçe Sözlük’te Arapça Köklerden Türetilmiş Ancak Arapçada Kullanılmayan Kelimeler
Sawsan Abu HannoudTürk diline, diğer dillerde olduğu gibi çeşitli sebeplere bağlı olarak başka dillerden, kelime, harf ve ek gibi dilsel unsurlar geçmiştir. Türkçe Sözlük’e göre Türkçede sırayla en çok Arapça, Fransızca ve Farsça unsurlar bulunmaktadır. Türkçedeki Arapça unsurların bazıları ses ve anlam değişimine uğrarmıştır. Mâ’i يِ مائ < َmavi kelimesi gibi. Arapçada mavi kelimesi “sulu / suyla ilgili” anlamında kullanılırken Türkçede gökyüzünün rengini ifade etmektedir. Ses bakımında da mâ’i kelimesindeki hemze Türkçede -v harfine dönüştürülerek ses değişimine uğramıştır. Unutulmamalıdır ki Türkçede “mavi” anlamında mai kelimesi de bulunmaktadır. Türkçede bazı Arapça unsurlar ise Arapçada kullanıldığı şekilde kullanılmıştır. Selam kelimesi gibi. Türkler, özellikle Osmanlı döneminde Arapçadan dilsel unsurlar almakla yetinmeyip Arapça köklerden yeni kelimeler ve terkipler de türetmişlerdir. Türkçede türetilen kelimelere acileyet, ailevi ve abidevi, türetilen terkiplere ise aliyyülâlâ, cennetmekan ve devaimisk örnek olarak verilebilir. Türklerin türettikleri bu kelimelerin ve terkiplerin bazıları Arapça dil bilgisine uymaktadır. Bazılarının ise Arapça kurallara ve vezinlere uymamakla beraber Arapça işleyişe ve mantığa da aykırı olduğu görülmektedir. Bu çalışmada TDK’nin son baskı (2019) Türkçe Sözlük’teki Arapça köklerden türetilen ancak Arapçada kullanılmayan kelimeler incelenecektir. Çalışmada, türetilen Arapça kelimelerin anlamları Arapça sözlüklerde ve Türkçe Sözlük’te de araştırılarak izah edilecektir. Ayrıca kelimelerin yapısına göre Türkçede iyyet ةّي eki ile biten Arapça kelimeler, nispet -ya ي ile biten Arapça kelimeler, faʿlānī يِ َ ْعَاَلن ِي fiʾlānī, ف ِ ْعَاَلن vezninde ف kullanılan Arapça kelimeler ve Türkçede iki kere çoğul yapılan Arapça kelimeler tasnifleri altında açıklanacaktır.
