CHAPTER


DOI :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.018   IUP :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.018    Full Text (PDF)

A Diachronic Linguistic Analysis of Yunus Emre’s Poetic Language With That of His Sheikh: Their Use of Poetic Composition

Handan Belli

The fact that languages differ according to time and place shows that they have a living and developing structure like humans. Considering the social and cultural conditions of the period, the diachronic and simultaneous changes of the language can be examined and the living structure of the language can be observed. It is essential to observe the diachronic and simultaneous variants of Turkish in the literary activities that took place under the domination of the Ottoman Empire. For this purpose, in this study XIII. the end of the century and the XIV. Yunus Emre, who is estimated to have lived at the beginning of the century, and XV. The compositions used in the divans of Şeyhî, who lived in the 19th century, will be subjected to diachronic language analysis and it will be investigated whether there is a change in language and expression forms depending on space and time. The main purpose of this study is to determine the compositions used by two poets who lived in different time periods and to examine the literary aspects of these compositions comparatively. As a result of this study, it is seen that while the compositions used by both poets are largely similar, one poet uses Turkish and the other poet prefers to use Persian, but both poets describe the same imagination with different grammatical rules. The study area of this paper is the compositions used by poets who lived in different time periods and the literary aspect of these compositions.


DOI :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.018   IUP :10.26650/PB/AA10AA14.2023.001.018    Full Text (PDF)

Yunus Emre ve Şeyhî’nin Şiir Dili Üzerine Art Zamanlı Dil İncelemesi: Her İki Şairde Terkip Kullanımı

Handan Belli

Dillerin zamana ve mekâna göre farklılıklar göstermesi onların da insanlar gibi yaşayan gelişen bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Dönemin sosyal ve kültürel şartları göz önüne alınarak dilin art zamanlı ve eş zamanlı değişimleri incelenerek dilin canlı yapısı gözlemlenebilmektedir. Türkçenin art ve eş zamanlı değişkelerini Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetinde oluşan edebiyat faaliyetleri içinde de gözlemlemek elzemdir. Bu çalışmada XIII. yüzyılın sonu ve XIV. yüzyılın başında yaşadığı tahmin edilen Yunus Emre ile XV. yüzyılda yaşamış olan Şeyhî’nin divanlarında kullanmış oldukları terkipler art zamanlı dil incelemesine tabi tutularak dilde ve ifade biçimlerinde mekâna ve zamana bağlı bir değişim olup olmadığı araştırılacaktır. Bu çalışmanın esas amacı ise farklı zaman dilimlerinde yaşamış iki şairin kullandıkları terkipleri tespit etmek ve bu terkiplerin edebî yönünü karşılaştırmalı olarak incelemektir. Bu çalışma sonucunda her iki şairin kullandığı terkipler büyük oranda benzer iken bir şairin Türkçe terkip kullandığı diğer şairin Farsça terkip kullanmayı tercih ettiği, ancak her iki şairin aynı muhayyileyi farklı dil bilgisi kurallarıyla anlattıklarını göstermektedir. Bu bildirinin çalışma alanını farklı zaman dilimlerinde yaşamış şairlerin kullandıkları terkipler ve bu terkiplerin edebî yönü oluşturmaktadır.



References

  • Ahanov, K. (2013). Dil bilimin esasları. (Akt.) Murat Ceritoğlu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
  • Akay, H. (1996). Şiir dili ve türk şiir dilinde leke. İlmî Araştırmalar: Dil, edebiyat, tarih incelemeleri. S. 3, ss.7-18. google scholar
  • Akay, R. (2007). Dil değişiminin dilsel ve toplumsal nedenleri. Uluslararası insan bilimleri dergisi. Cilt:4. S:1. ss. 1-17. google scholar
  • Aksan, D. (1982). Dil bilim ve Türkçe yazıları. İstanbul: Multilingual Yayınları. google scholar
  • Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dil bilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. google scholar
  • Biltekin, H. (2018). Şeyhî dîvânı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Develi, H. (2006). Osmanlı’nın dili. İstanbul: 3F Yayınevi. google scholar
  • İsen, M. Kurnaz, C. (1990). Şeyhî divanı. Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • İsen, M., Macit, M., Horata, O., Kılıç, F., Aksoyak, İ.H. (2003). Eski Türk edebiyatı el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları. google scholar
  • Kabaklı, A. (2008). Divan edebiyatı. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları. google scholar
  • Köksal, F. (2021). Hacı Bektaş Veli’nin ölüm tarihi hakkında. Türk kültürü ve Hacı Bektaş Velî araştırma dergisi. S. 98, ss. 11-40. google scholar
  • Okuyucu, C. (2010). Divan edebiyatı estetiği. İstanbul: Kapı Yayınları. google scholar
  • Pekolcay, N. (2002). İslami Türk edebiyatı. Ankara: Kitabevi Yayınları. google scholar
  • Saraç, M.A. Y. (2008). Osmanlı’nın şiiri. İstanbul: 3F Yayınevi. google scholar
  • Tatçı, M. (2020). Yûnus Emre dîvânı. İstanbul: H Yayınları. google scholar
  • Toklu, M. O. (2015). Dil bilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • Üst, S. (2014). Dil bilimsel inceleme yöntemleri ve klâsik Türk edebiyatı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7/2, ss. 125-146. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.