Yeni Astronomi kitabı, Türk ilmine, yeni dil ile yazılmış, modern ve mümkün olduğu kadar tam bir ders kitabı vermek kaygusu ile meydana gelmiştir. Mevcut bir ders kitabını tercüme etmeyi gayemiz için kâfi görmedik. Çünkü bu ders kitaplarının hiçbiri, klâsik Gök Mihaniği ve modern Astrofiziğe dair, bir talebeye lüzumu olduğu kadar malûmat vermemektedir.
Astrofiziğin bugünkü halile, Astronomiye ait bütün bilgileri bir araya toplamanın güç olduğu bizce de malûm idi. Astronominin, Gök Mihaniği. Sabit yıldızlar Astronomisi ve Astrofizik gibi muhtelif araştırına sahalarının metodları arasında o kadar esaslı farklar mevcuttur ki, bu muhtelif sahalara aynı zamanda lâyıkiyle vakıf olmak tek bir insanın iktidarını yakında aşacaktır. Bu itibarla, ileride, ders kitaplarının her biri, bu muhtelif kollardan bir tanesini mütalâayla iktifa etmek zaruretinde kalacaktır. Böyle olmakla beraber, biz, Astronomiye ait bütün bilgileri bir kere daha bir araya toplamaya teşebbüs ettik.
Bir ders kitabı, özel bir mesele hakkında, talebeye, ancak özel literatüre girişmeyi temin edecek kadar malûmat verebilir, özel bir meseleyi halletmek isteyen bir kimsenin ise,bu özel literatüre başvurması icap eder.Bir araştırına sahasına ait ve teferruatına kadar malum olan bir teori mevcut ise, bu teori bilinmekle, bütün özel meselelerin tetkiki için lâzım gelen esas bilgiye sahib olunmuş olur.
Astronominin, Gök Mihaniği ve Astrofizik gibi iki geniş araştırma sahası için o derece mükemmel teorik bilgi mevcuttur ki, bu sahalar, teorilerinin çerçevesi içinde tam bir surette tarif edilebilirler. Bu sebepten, sözü geçen iki saha, en tafsilâtlı, en sistematik surette mütalâa edilebildiğine göre bu kitabın en önemli bölümlerini teşkil etmektedirler.
Sabit yıldızlar Astronomisi, teori bakımından aynı derece mükemmelliğe henüz erişmiş değildir. Çünkü yıldız istatistiğine ait bilgiler, yıldız Astronomisinin esas probleminin yani bizi çevreleyen yıldız sisteminin yahut başka yıldız sistemlerinin yapılarının lam olarak mütalâasını temin edememektedir. Bu sebepten Sabit yıldızlar Astronomisine ait bölümde, teorik bir mütalâa yerine, muhtelif araştırma metodları ve bu metodlar yardımı ile elde edilen neticeler mütalâa edilmiştir.
Küresel Astronomi, pratik Astronomi, yörünge tayini teorisi v.s. gibi öbür bölümler, Astronominin hakiki araştırma sahalarının anlaşılması için lâzım olan bilgiyi vermektedir. Bu bölümlerdeki bilgi hakkında okadar zengin özel literatür mevcuttur ki, bu bahislerin teferruatına tekrar girişmek bize lüzumsuz göründü. Bu itibarla sözü geçen bahisler, Astronominin mütalâasında hakikaten luzumlu oldukları nisbette tarif edilmiştir. Böyle olmakla beraber, bu bahisler, başka bir kitabın yardımına luzum bırakmaksızın kitabımızın içindekilerin! anlayacak kadar kâfi derecede gösterilmiştir. Ancak Astrofizik bölümünde, teorik Fizik malûmatının ve Gök Mihaniği bahsinde de, genel Mihanik malûmatının bilindiği farz edilmiştir.
Astrofizik bahislerinin dayandıkları fizikel kanunlar ifade edilmiş, fakat bu kanunların teferruatlı surette ispatı bir Astronomi kitabının çerçevesini aşacağından bu ispatlara girişilmemiştir.
Kendimizi, mümkün olduğu kadar hakikaten esaslı görünen malûmata tahdid ederek, daha şimdiden bu kadar kol salan Astronomiyi, pek büyük olmayan bir kitabın çerçevesi içine sığdırmak ve bu ilmi, tabiat araştırmalarının bugünkü haline uygun surette tasvir etmek teşebbüsünde bulunduk. Klâsik Gök Mihaniği siklet merkezini teşkil ettiği zaman, sırf riyazi meselelerle uğraşmak suretiyle tabiat ilimlerinden uzaklaşan Astronominin bugün tekrar bu ilimlere dönmüş olması, inkişafının en bariz bir hassasıdır.
Siklet merkezi, yıldız Astronomisi ve Astrofizik bahislerine intikal ettikten ve genel Relativite teorisi, Newton Mihaniğinin muteber olduğu sahanın sınırlarını meydana koyduktan sonra, Astronomi tekrar, tabiat ilimlerinin bir kolu haline gelmiştir. Bu keyfiyeti, kitabımızın başından sonuna kadar tebarüz ettirmeye gayret ettik.
Bay Dr. Fahir Yeniçay, kitabın manüskrisini Türkçeye çevirmek gibi fevkalâde zor bir vazifeyi üzerine almıştır. Bu hususta gösterdiği büyük alâkadan dolayı kendisine teşekkür ederiz.
Kitabımız içinde kullanılan fennî tabirlerin çoğunu Türkçede yeni vazetmek lüzumu mevcut olduğuna göre, kitaba bir fennî tabirler listesi ilâve ettik; bu listede, yeni vazedilen tabirlerin yanında mukabil eski tabirler ve üç büyük lisandaki karşılıkları gösterilmiştir. Üniversite Riyaziye Ordinaryüs
Profesörlerinden Bay Dr.K. Erim riyaziye tabirlerinin bulunmasına yardım etmiş. Yüksek Mühendis Mektebi profesörlerinden Bay Hamid de Gök Mihaniği bölümünü ve fenni tabirler listesini gözden geçirip çok defa önemli tavsiyelerde bulunmuştur. Yüksek Mühendis Mektebi Mimarî asistanı Bay Orhan Sefa, kitaptaki şekilleri mükemmel surette çizmiştir. Observatoryımı üyeleri olan Doçent Bayan Toydemir, Asistan Bayan Pişmiş ve Bay Dr. Okyay'ın, kitabın tercümesinde daima yardımları dokunmuştur. |
