Current Approaches in Information and Records Management Technology in the 100th Anniversary of the Republic

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.02   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.02    Full Text (PDF)

Information Sources of the Ottoman Empire System: Tahrir Defterleri

Bilgin Aydın

The land survey records, known as tahrir defterleri, which contain population, tax, and land census results from the Ottoman period, have been the subject of numerous research studies in Ottoman historiography, particularly since the 1940s. These records have been examined from various perspectives, including the calculation of the imperial population, the analysis of the Ottoman economic structure, the establishment and development of cities, and the urban economic system. In this study, the importance of tahrir defterleri as sources of information for the Ottoman imperial administrative system will be emphasized, and their role in the bureaucracy will be highlighted. The registers served as a source of information for fulfilling the administrative functions of the state and bureaucracy, and they could be utilized for various purposes and functions, extending to interstate border disputes. They were also consulted for administrative and financial control. During the 15th and 16th centuries, a period when detailed settlements were not yet depicted on maps, tahrir defterleri provided all the administrative and political information required by the administration. The Ottoman recording system was so meticulously organized that the registers it produced constituted the main sources for provincial and district administrations for centuries.


Keywords: Ottoman Imperial Administrative System, Information Sources of Ottoman Administration, Ottoman Population, Tax and Land Census
DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.02   IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.02    Full Text (PDF)

Osmanlı İmparatorluk Yönetim Sisteminin Bilgi Kaynakları: Tahrir Defterleri

Bilgin Aydın

Osmanlı döneminde yapılan nüfus, vergi ve arazi sayım sonuçlarını ihtiva eden tahrir defterleri, Osmanlı tarihçiliğinde özellikle geçen yüzyılda 1940’lı yıllardan itibaren çok sayıda araştırmaya konu olmuş ve İmparatorluk nüfusunun hesaplanması, Osmanlı iktisadi yapısının incelenmesi, şehirlerin kurulup gelişmesi ve şehir iktisadi yapısı gibi farklı açılardan ele alınmıştır. Bu çalışmada ise tahrir defterlerinin Osmanlı imparatorluk yönetim sisteminin bilgi kaynakları olarak önemi vurgulanacak ve bu defterlerin bürokrasideki rolü üzerinde durulacaktır. Tahrir defterleri, devletin ve bürokrasinin idari fonksiyonlarının yerine getirilmesinde bir bilgi kaynağı vazifesi görüyor, devletler arası sınır anlaşmazlıklarına varıncaya kadar çok farklı amaç ve işlevler için kullanılabiliyordu. İdari ve mali kontrolün sağlanmasında da defterlere başvuruluyordu. XV-XVI. yüzyıllarda henüz yerleşim birimlerinin detaylı olarak haritalarda yer almadığı bir dönemde tahrir defterleri idarenin ihtiyaç duyduğu idari ve siyasi bütün bilgi ihtiyacına karşılık veriyordu. Osmanlı kayıt sistemi o kadar mükemmel bir şekilde örgütlenmişti ki bu sistemin tanzim ettiği defterler yüzlerce yıl eyalet ve sancak yönetiminin esas kaynaklarını oluşturdular.


Keywords: Osmanlı İmparatorluğu Yönetim Sistemi, Osmanlı Yönetimi Bilgi Kaynakları, Osmanlı Nüfusu, Vergi Ve Arazi Sayımı, Tahrir Defterleri

References

  • Afyoncu, E. (1997). Osmanlı Devlet Teşkilatında Defterhâne-i Amire [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi. google scholar
  • Afyoncu, E. (2013). Zeamet. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 44, ss. 162-164). google scholar
  • Aktepe, M. M. (1993). Çandarlı. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi: C. VIII (ss. 209-211). google scholar
  • Altuğ, U. (2010). II. Murad Dönemine Ait Tahrir Defterlerinin Yayına Hazırlanması ve Bu Malzemeye Göre Tımar Sistemi, Demografi, Yerleşme ve Topoğrafya Üzerinde Araştırmalar [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi. google scholar
  • Aydın, B. (2004). XVI. Yüzyıl Osmanlı Bürokrasisinde Tımar Tevcih Sistemi. Osmanlı Araştırmaları, 24, 29-35. google scholar
  • Aydın, B., & Günalan, R. (2008). XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Maliyesi ve Defter Sistemi. Yeditepe Yayınevi. google scholar
  • Barkan, Ö. L. (1940). Türkiyede İmparatorluk Devirlerinin Büyük Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri. İktisat Fakültesi Mecmuası, 2(1), 20-59. google scholar
  • Barkan, Ö. L. (1974). Tımar. İçinde İslam Ansiklopedisi: C. XII (ss. 286-333). google scholar
  • Barkan, Ö. L., & Meriçli, E. (1988). Hüdavendigar Livası Tahrir Defterleri. google scholar
  • Bıyık, Ö. (2016). Fatih Mehmed Devri Anadolu Vilâyeti Müsellem ve Piyâde Defterleri. Ege Üniversitesi Yayınları. google scholar
  • Bilici, F. (1995). Fransız ve Türk Arşivlerinin Karşılaştırılması Denemesi: Tarih ve Teşkilat. Arşivcilik Konferansları I. google scholar
  • Bostan, İ. (2007). Piri Reis. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi: C. XXXIV (ss. 283-285). google scholar
  • Darling, L. (1996). Reveneu-Raising and Legitimacy Tax Collection and Finance Administration in the Otoman mpire (1560-1660). E.J.Brill. google scholar
  • Emecen, F. M. (2014). Defter-i Köhne Pirlepe-Kırçova Kesiminin En Eski Tımar Defteri (1445-1455). Osmanlı Araştırmaları, 43, 341-474. google scholar
  • Erdoğru, M. A. (2015). 1466 Tarihli Akşehir Mufassal Defteri (Metin ve İnceleme). Türk Tarih Kurumu. google scholar
  • Erdoğru, M. A., & Bıyık, Ö. (2015). TT. 001/1 Numaralı Fatih Mehmed Devri Aydın İli Mufassal Defteri (Metin ve İnceleme). Ege Üniversitesi İzmir Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları. google scholar
  • Ergin, O. (1937). Muallim Cevdet’in Hayatı, Eserleri ve Kütüphanesi. google scholar
  • Gökbilgin, T. (1964). Osman I. İçinde İslam Ansiklopedisi: C. IX (s. 300). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. google scholar
  • Gökyay, O. Ş. (1993). Cihannüma. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi: C. VII (ss. 541-542). google scholar
  • Gökyay, O. Ş. (2022). Katip Çelebi. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 25, ss. 36-40). google scholar
  • Göyünç, N. (1971). Türk Hizmetine Giren Bazı Kıbrıs Müdafileri. İçinde Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi (14-19 Nisan 1969) (ss. 105-197). Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. google scholar
  • Howard, D. A. (1996). Ottoman Administration and the Tîmâr System: Sûret-i Kanûnnâme-i ‘Osmânî Berây-Tîmâr Dâden. google scholar
  • Journal of Turkish Studies = Türklük Bilgisi Araştırmaları, XX, 46-125. google scholar
  • İnalcık, H. (1948). 1431 Tarihli Tımar Defterine Göre Fatih Devrinden Önce Tımar Sistemi. İçinde IV. Türk Tarih Kongresi. google scholar
  • İnalcık, H. (1958). Osmanlı Hukukuna Giriş: Örfi—Sultani Hukuk ve Fatih’in Kanunları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, XIII(2), 102-126. google scholar
  • İnalcık, H. (1966). Reisülküttab. İçinde İslam Ansiklopedisi: C. X (s. 672). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. google scholar
  • İnalcık, H. (1980). Osmanlı Bürokrasisinde Aklam ve Muamelat. Osmanlı Araştırmaları, 1, 1-14. google scholar
  • İnalcık, H. (1999). Osmanlı Fetih Yöntemleri (H. C. Tuncer, Çev.). Cogito, 19. google scholar
  • İnalcık, H. (2005). Osmanlı Fetih Yöntemleri. İçinde O. Özel & M. Öz (Ed.), Söğütten İstanbul’a Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Üzerine Tartışmalar. google scholar
  • İpşirli, M. (1995). Fenârîzâde Muhyiddin Mehmed Şah. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 12, ss. 339-340). google scholar
  • Keskin, İ. (2022). Osmanlı İdaresinin Kıbrıs’ta Tesisinde Venedik Mahallî Arşivinden (Kayıtlarından) Yararlanılması ve Bu Kayıtların Akıbeti. İçinde A. Çalışkan (Ed.), Kıbrıs’ta Türk Varlığı (ss. 79-118). İdeal Kültür Yayıncılık. google scholar
  • Köprülü, F. (1939). Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri Hakkında Bazı Mülahazalar. Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, I, 165-298. google scholar
  • Neşrî, M. (1987). Kitab-ı Cihannüma: C. II (F. R. Unat & M. A. Köymen, Ed.; 2.). Türk Tarih Kurumu. google scholar
  • Orhonlu, C., & Göyünç, N. (1997). Has. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 16, ss. 268-270). google scholar
  • Oruç Beğ Tarihi (H. N. Atsız, Çev.). (t.y.). Tercüman 1001 Temel Eser. google scholar
  • Öz, M. (2010). Tahrir. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 39, ss. 425-429). google scholar
  • Özcan, A. (1980). Fatih’in Teşkilat Kanunnamesi ve Nizam-ı Alem İçin Kardeş Katli Meselesi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 33, 7-56. google scholar
  • Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü (4., C. 3). Milli Eğitim Bakanlığı. google scholar
  • Palmer, J. A. B. (2000). Yeniçerilerin Kökeni. İçinde O. Özel & M. Öz (Ed.), Söğüt’ten İstanbul’a: Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Üzerine Tartışmalar. İmge Kitabevi. google scholar
  • Sahillioğlu, H. (1988). Ruznamçe. İçinde Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatika Semineri. google scholar
  • Sarıcaoğlu, F. (2002). Kitab-ı Bahriyye. İçinde DİA: Diyanet İslam Ansiklopedisi: C. XXVI (ss. 72-75). google scholar
  • Shinder, J. (1978). Early Ottoman Administration in the Wilderness: Some limits on Comparison. IJMES: Inter-national Journal of Middle East Studies, 9(4), 497-517. google scholar
  • Telci, C. (2015). Halil Beğ Defteri, Fetihten Sonra Aydın Sancağı’nın İlk Mufassal Tahrir Defteri 1425-1430. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi. google scholar
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1948). Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı. google scholar
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1986). Çandarlı Vezir Ailesi. google scholar
  • Yılmaz, N., & Yıldırım, H. O. (Ed.). (2022). Kocaeli Sancağı İznikümid, Gegivize, Yoros, Şili, Kandırı: XV. yüzyıl Başlarına Ait En Erken Tarihli Mufassal Tahrir Defteri. Türk Tarih Kurumu. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.