Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye Ekonomisi

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/SS10.2023.016.03   IUP :10.26650/B/SS10.2023.016.03    Full Text (PDF)

1961 Anayasasının Şekillendirdiği Yürütme Erkinin ve Kurumların Ekonomi Politiği: 1960-1980 Dönemi Türkiye Ekonomisi

Betül Pişkin, Mehmet Kutluğhan Savaş Ökte

Her ne kadar bir darbe sonucu hazırlansa ve askeri bir vesayet altında yürürlüğe konulup bu vesayeti sürdürecek kurumlar oluştursa da yürütme erkine koyduğu sınırlamalar, kurduğu anayasa mahkemesi ve güçler ayrılığı gibi yeni prensipler nedeniyle 1961 Anayasasını liberal bir anayasa olarak kabul eden çalışmalar vardır. 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan Yeni Kurumsal İktisat Okulu ise demokrasi, hukukun üstünlüğü, yönetimde şeffaflık, güçlendirilmiş mülkiyet hakları gibi konuların ve anayasal düzenlemelerin ekonomik gelişme üzerinde önemli etkileri olduğunu ileri sürmektedir. Bu çalışmada, 1961 Anayasasının, dönemin kurumsal yapısını; ayrı bir erk olarak ortaya çıkan, askeri ve sivil birçok kurumla sınırlandırılan yürütme erkinin yetki ve sorumluluk alanı üzerinden nasıl şekillendirdiği incelenmiş ve tüm bunların ekonomik sonuçları analiz edilmiştir. Çalışmanın sonunda, 1961-1980 dönemi Türkiye ekonomisinin müdahaleci ve planlamacı yapısının, gerçekleştirilen demokratik anayasal reformlarla etkileşiminin Yeni Klasik İktisat önermeleri dahilinde incelenmesinin yeterli olmadığı anlaşılmıştır. Müdahale karşıtı olan Yeni Kurumsal İktisat teorisinin gerektirdiği serbest piyasa koşullarını taşımayan bu dönemin, alternatif olarak Tarihsel Kurumsalcıların organize edilmiş bir ekonomi modeli de göz önüne alınarak, patika bağımlılığı önermesi ile analiz edilmesi önerilmiştir.


Keywords: 1961 Anayasası, Ekonomi-Politik, Türkiye, Yeni Kurumsal Okul, Yürütme

References

  • Acemoğlu, D., Johnson, S., & Robinson, J. A. (2006). Institutions as a Fundamental Cause of Long-Run Growth.. . P. Aghion, & S. N. Durlauf (eds.) içinde, Handbook of Economic Growth (s. 386-472). North Holland. google scholar
  • Bahar, O. (2005). Türkiye Ekonomisinde 1980 Öncesi Uygulanan Sanayileşme Politikaları. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 4, 64 - 90. google scholar
  • Bayar, A. H. (1996). The developmental state and economic policy in Turkey . Third World Quarterly, 17:4, 773-786. google scholar
  • Beale, A., & Bourne, N. (1997). Constitutional Law. Cavendish : Routledge. google scholar
  • Bora, A., & Aras, B. (1996). Import Substituting Industrialization Starategy and Less Developed Countries with Particular Reference to Turkey. Öneri Dergisi, Cilt:1, Sayı:5, 185-188. google scholar
  • Boratav, K. (1997). İktisat Tarihi 1908-1980. M. Tunçay, C. Koçak, H. Özdemir, K. Boratav, S. Hilav, M. Ka-toğlu, . . . S. Akşin içinde, Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye Tarihi 1908-1980 (s. 262-354). Cem Yayınevi. google scholar
  • Chavance, B. (2009). Institutional Economics. New York: Routledge. google scholar
  • DPT. (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967). Ankara. google scholar
  • DPT. (1967). Kalkınma Planı İkinci Beç Yıl (1968-1972). Ankara. google scholar
  • DPT. (1973). Yeni Starteji ve Kalkınma Planı III. Beş Yıl (1973-1977). Ankara: DPT. google scholar
  • DPT. (1979). IV. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983). Ankara: DPT. google scholar
  • Ertüzün, T. (1976). İthal İkamesi ve Sınırları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 36, Sayı 1-4. google scholar
  • Greener, Ian. (2019) “path dependence”. Encyclopedia Britannica, https://www.britannica.com/topic/path-de-pendence. Accessed 27 January 2023. google scholar
  • Kama, Ö. (2011). Yeni Kurumsal İktisat Okulunun Temelleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt 13, Sayı 2, 183 - 204. google scholar
  • Karpat, K. H. (2019). Kısa Türkiye Tarihi 1800-2012. İstanbul: Timaş. google scholar
  • Kasper, W., & Streit, M. E. (1998). Institutional Economics: Social Order and Public Policy. Cheltenham: Edward Elgar. google scholar
  • Keyder, Ç. (2014). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
  • Krueger, A. O., & Tuncer, B. (1980). Microeconomic Aspects of Productivity Growth under Import Substitution: Turkey. NBER Working Papers 0532, National Bureau of Economic Research, Inc. google scholar
  • Kurland, P. B. (1986). The Rise and Fall of the “Doctrine” of Separation of Powers, . Michigan Law Review Volume:85 Issue:3, 592-613. google scholar
  • March, J., & Olsen, J. (2006). Elaborating the ‘‘New Institutionalism’’. R. Goodin içinde, The Oxford Handbook of Political Institutions (s. 3-23). New York: Oxford University Press. google scholar
  • McKean, E. (2005). The New Oxford American Dictionary. Oxford: Oxford University Press. google scholar
  • North, D. C. (1994). Economic Performance through Time. American Economic Review 84(3), 359-395. google scholar
  • Ozçelik, P. K. (2010). 1960 Darbesi’nin Ekonomi Politiği. Mülkiye Dergisi, Cilt: 34, Sayı: 267, 129 -143. google scholar
  • Özdemir, H. (1997). Siyasal Tarih (1960-1980). M. Tunçay, C. Koçak, H. Özdemir, K. Boratav, S. Hilav, M. Ka-toğlu, . . . S. Akşin içinde, Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye Tarihi 1908-1980 (s. 191-265). Cem Yayınevi. google scholar
  • Özdemir, V. (2014). Türkiye’de Planlı Kalkınma Deneyimleri. Marmara Üniversitesi, https://dumludag.files. wordpress.com/2013/09/ozdemir_planlama.pdf. google scholar
  • Pamuk, S. (1981). Political Economy of Industrialization in Turkey. MERIP Reports , Jan., 1981, No. 93, Turkey: The Generals Take Over, 26-30. google scholar
  • Pamuk, S. (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankasi Kültür Yayinlari. google scholar
  • Puffert, Douglas. (2008). “Path Dependence”. EH.Net Encyclopedia, edited by Robert Whaples. URL http:// eh.net/encyclopedia/path-dependence/ google scholar
  • Resmi Gazete. (1971). “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının bâzı maddelerinin değiştirilmesi ve geçici maddeler eklenmesi hakkında Anayasa değişikliği”. Sayı : 13964, 22 Eylül 1971. google scholar
  • SBB. (2023, Ocak 10). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. https://www.sbb.gov.tr adresinden alındı google scholar
  • Sinani, B. (2013). A Critical-Legal Overview of the Concept of Constitution As the Highest Legal-Political Act of the State in the light of Constitutional-Juridical Doctrine. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 8, 0-2464 . google scholar
  • Temel, A., Boyar, E., & Saygılı, S. (2002). Türkiye Ekonomisinde Yapısal Değişim (1946-1999) . Planlama Dergisi, DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı Özel Sayı, 49-77. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.