Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye Ekonomisi
Türkiye Ekonomsinde Sanayileşmenin Evrimi ve Savunma Sanayii
Ersel ErtürkTürkiye Ekonomisinin sanayileşme sürecindeki gelişim evrelerinin ele alındığı bu çalışma kapsamında temel amaç, 2000’li yıllar ile beraber sanayi sektörünün gelişiminde önemli bir rol oynayan savunma sanayisinin genel ekonomi içerisindeki edindiği konumu ve ulaştığı seviyeyi ortaya koymaktır. Savunma sanayisinde elde edilen yüksek katma değerli üretim yeteneği, alanında nitelikli işgücünün yetiştirilmesi, teknolojik gelişim faaliyetlerine sağladığı katkı ve Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında üstlendiği stratejik rol, bahsedilen amacın hedeflenmesinde önem arz etmektedir. Bu amaç doğrultusunda hareket ederken tarihsel bir bütünlük sağlanabilmesi adına, öncelikle Osmanlı Devleti’nden miras alınan sanayi yapısına değinilmiş, Cumhuriyetin ilk yıllarında bağımsız bir ekonomik düzen oluşturulabilmesi için alınan kararlardan bahsedilmiş, günümüze kadar uygulanan ve önemli yol ayrımlarına neden olan politikalara yer verilmiştir. Ekonomik bağımsızlığın öncelendiği tüm tarihsel süreç içerisinde gerek ulusal problemler gerekse de uluslararası ekonomik koşulların güçlüğü nedeniyle meydana gelen yönelimlerle yabancı ülkelerin tavsiyelerinin veya önerilen uygulamaların hayata geçirildiği belirtilmiştir. Türkiye’nin sanayileşebilmesi için yol haritalarının sunulduğu ve batılı uzmanlarca hazırlanan raporlara da yer verilen bu çalışmada, Türkiye’ye özgülenen “tarım ülkesi” yakıştırmasından uzaklaşıldığı, bahsedilen raporlarda ısrarla kaçınılması gerektiği belirtilen “ağır sanayi” faaliyetlerinin hayata geçirildiği, gelişen teknolojik koşullara göre biçimlendirilen, özellikle savunma sanayisi alanında ekonomik bağımsızlığın köşe taşlarının döşendiği, savunma sanayisindeki uzun zamanlı büyüme eğiliminin oluşturduğu dinamizmden yola çıkarak vurgulanmıştır. Ulaşılan sonuçlar itibariyle, 2002 yılındaki savunma sanayisine ait cironun yaklaşık 1 milyar dolar seviyesinde iken 2021 yılında 10 milyar dolar seviyesini aşmış olması Türkiye’ye ait büyüme oranlarına yansıyan katkısı bakımından son derece önemli olduğu tespit edilmiştir.