CHAPTER


DOI :10.26650/B/SS10.2023.016.15   IUP :10.26650/B/SS10.2023.016.15    Full Text (PDF)

Türkiye Ekonomsinde Sanayileşmenin Evrimi ve Savunma Sanayii

Ersel Ertürk

Türkiye Ekonomisinin sanayileşme sürecindeki gelişim evrelerinin ele alındığı bu çalışma kapsamında temel amaç, 2000’li yıllar ile beraber sanayi sektörünün gelişiminde önemli bir rol oynayan savunma sanayisinin genel ekonomi içerisindeki edindiği konumu ve ulaştığı seviyeyi ortaya koymaktır. Savunma sanayisinde elde edilen yüksek katma değerli üretim yeteneği, alanında nitelikli işgücünün yetiştirilmesi, teknolojik gelişim faaliyetlerine sağladığı katkı ve Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında üstlendiği stratejik rol, bahsedilen amacın hedeflenmesinde önem arz etmektedir. Bu amaç doğrultusunda hareket ederken tarihsel bir bütünlük sağlanabilmesi adına, öncelikle Osmanlı Devleti’nden miras alınan sanayi yapısına değinilmiş, Cumhuriyetin ilk yıllarında bağımsız bir ekonomik düzen oluşturulabilmesi için alınan kararlardan bahsedilmiş, günümüze kadar uygulanan ve önemli yol ayrımlarına neden olan politikalara yer verilmiştir. Ekonomik bağımsızlığın öncelendiği tüm tarihsel süreç içerisinde gerek ulusal problemler gerekse de uluslararası ekonomik koşulların güçlüğü nedeniyle meydana gelen yönelimlerle yabancı ülkelerin tavsiyelerinin veya önerilen uygulamaların hayata geçirildiği belirtilmiştir. Türkiye’nin sanayileşebilmesi için yol haritalarının sunulduğu ve batılı uzmanlarca hazırlanan raporlara da yer verilen bu çalışmada, Türkiye’ye özgülenen “tarım ülkesi” yakıştırmasından uzaklaşıldığı, bahsedilen raporlarda ısrarla kaçınılması gerektiği belirtilen “ağır sanayi” faaliyetlerinin hayata geçirildiği, gelişen teknolojik koşullara göre biçimlendirilen, özellikle savunma sanayisi alanında ekonomik bağımsızlığın köşe taşlarının döşendiği, savunma sanayisindeki uzun zamanlı büyüme eğiliminin oluşturduğu dinamizmden yola çıkarak vurgulanmıştır. Ulaşılan sonuçlar itibariyle, 2002 yılındaki savunma sanayisine ait cironun yaklaşık 1 milyar dolar seviyesinde iken 2021 yılında 10 milyar dolar seviyesini aşmış olması Türkiye’ye ait büyüme oranlarına yansıyan katkısı bakımından son derece önemli olduğu tespit edilmiştir.



References

  • Altıntaş, M. (1978). Türkiye’de Planlı Kalkınma ve Uygulama Sonuçları. Ankara, AİTİA, Muğla İşletmecilik Yüksekokulu Yayınları. google scholar
  • Arısoy, İ. (2005). Türkiye’de Sanayileşme ve Temel Göstergeler Açısından Sanayinin Gelişimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 45-67. google scholar
  • Çelebi, E. (2001). Türkiye’de Devalüasyon Uygulamaları 1923-2000. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2 (1), 55-66. google scholar
  • Ergin, E. (1991). Savunma Sanayii Yatırımları ve Ekonomik Büyüme (Ekonometrik Bir Analiz). Ankara, Millî Savunma Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Eser, U. ve Eser, K. (1995). Türkiye’de Sanayi Sektörünün Yapısı ve Gelişme Eğilimi. Ankara, Harb-İş Yayınları. google scholar
  • Güven, S. (1998). 1950’li Yıllarda Türk Ekonomisi Üzerine Amerikan Kalkınma Reçeteleri. Bursa, Ezgi Kitabevi Yayınları. google scholar
  • İstikbal, D. (2022). Türkiye’de Sanayinin Dönüşümü ve Yeni Teknolojik Trendler. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları (SETA) Yayınları, 365. google scholar
  • Karluk, S., R. (1996). Türkiye Ekonomisi. İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım. google scholar
  • Kazgan, H. (1981). Cumhuriyet Döneminde Türk Sanayinin Gelişmesi. İstanbul. google scholar
  • Öksüz, D. Y. ve Öztürk, Z. (2019). Türkiye’de Savunma Sanayinin Sanayi Sektörünün Gelişim Sürecindeki Rolü, Dünden Bugüne Ekonomi Yazıları, s. 62-81, yay. haz. A. Orhan, M. R. İnce, S. Demir. Kocaeli, Umuttepe Yayınları. google scholar
  • Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SASAD) (2023). SASAD performans raporu. https://www. sasad.org.tr/sasad-performans-raporu adresinden edinilmiştir. google scholar
  • Şahin, H. (2012). Türkiye Ekonomisi. Bursa, Ezgi Kitapevi. google scholar
  • Taymaz, E. ve Voyvoda, E. (2015). 2023’e Doğru Sanayi, Yapısal Dönüşüm ve Sanayi Politikaları. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 30 (350), 25-62. google scholar
  • T.C. Savunma Sanayii Başkanlığı (2019). 2019-2023 stratejik plan. https://www.ssb.gov.tr/website/ContentList. aspx?PageID=2272 adresinden edinilmiştir. google scholar
  • Toksöz, E. (1992). İktisadi Gelişme Tarihi. Türkiye Ekonomisi, Sektörel Gelişmeler. Anakara, Türk Ekonomi Kurumu Yayınları. google scholar
  • Yıldız, O. (1987). Türk Sanayi ve Ticaretinde Gelişmeler. Ankara. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.