Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye Ekonomisi

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/SS10.2023.016.18   IUP :10.26650/B/SS10.2023.016.18    Full Text (PDF)

Türkiye’de Dış Ticaret Politikalarının İhracatta Ürün Çeşitliliğine Sektörel Bazda Etkileri: Tarihsel Bir Analiz

Nakşıdil Alparslan, Mehmet Kutluğhan Savaş Ökte

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana ekonomide dış ticaret politikalarına önem verilmiştir. 1980 yılına kadar bazı dönemler dışa açık bazı dönemler kısıtlayıcı dış ticaret politikaları izlenmiş, 1980 yılında ise dış ticareti ve sermaye piyasalarını serbestleştiren bir yapısal dönüşüm sürecine girilmiştir. 1950’lerden 1980 yılına kadar ithalata dayalı büyüme stratejisi izlenirken, 1980 yılında ihracata dayalı büyüme stratejisine geçilmiştir. Yakın zaman öncesine kadar tarım ürünleri, tekstil gibi ürünleri ihraç eden Türkiye, son yıllarda motorlu araçlar, demir-çelik ürünleri, elektrikli ve elektriksiz makineler ihracatçısı haline gelmiştir. İhracat değişim ve dönüşüm gösterirken ihraç edilen malların çeşitliliğinin ne yönde değiştiği de önem arz etmektedir. Bu çalışma, Türkiye’de uygulanan dış ticaret politikalarına ve bu politikaların sektörel bazda ihracatta ürün çeşitliliğine etkilerine genel bir bakış açısı vermektedir. Özellikle 1980 yılındaki dışa açılma politikasıyla sektörel bazda ihracatın izlediği seyir Gini-Hirschman Yoğunlaşma Katsayısı ile açıklanmaya çalışılmaktadır.


Keywords: İhracat, Gini-hirschman Endeksi, Dış Ticaret

References

  • Altun, M. & Benli, M. (2021). İhracatta ürün çeşitliliği ve türkiye’nin büyüme performansı . Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , (67) , 138-158 . DOI: 10.51290/dpusbe.786102 google scholar
  • Ayrancı, E. (2009), Türkiye’nin ekonomik açıdan küreselleşmesinin yoğunlaşma vasıtasıyla ölçü lmesi ve konu hakkında bir araştırma, Anadolu Bil MYO Dergisi, 4(16), 50-64. google scholar
  • Birol, Y. E. & Demirgil, B. (2020). Ekonomik özgürlükler ve ekonomik büyüme ilişkisi: brıcs ülkeleri üzerine ampirik bir çalışma . Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 13 (3) , 546-558 . DOI: 10.25287/ohuiibf.698949 google scholar
  • Çınar, Y. ve Göksel, T. (2010), İhracatta bölgesel çeşitlendirme ve i̇stikrar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65(2), 29-57. google scholar
  • Erkan, B. (2012). BRIC ülkeleri ve türkiye’nin ihracat uzmanlaşma ve rekabet düzeylerinin karşılaştırmalı analizi . Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi , , 101-131 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/ pub/esad/issue/6058/81440 google scholar
  • Erkan, B. & Sunay, Z. F. (2016). Türkiye’nin ihracatının yoğunlaşma perspektifinde analizi . İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi , [Gelecek İçin Bilimsel İşbirliği Uluslararası Konferansı Özel Sayısı] Ekim– 2016 , 1823-1842 . DOI: 10.15869/itobiad.259266 google scholar
  • European Commission, Directorate-General for Economic and Financial Affairs, (2011). European economic forecast : Spring 2011, Publications Office. https://data.europa.eu/doi/10.2765/10433 google scholar
  • Goldfarb, D. (2006), Too many eggs in one basket? evaluating canada’s need to diversify trade, C.D.Howe Institute Commentary, 236, 1-28. google scholar
  • İncekara. A. (2015). Dünya ve türkiye ekonomisi. İktisadi Araştırmalar Vakfı google scholar
  • Kösekahyaoğlu. L. (2007), Türkıye dış ticaretınde ürün ve ülke bazında yoğunlasma: 1980–2005 dönemi üzerine karşılaştırmalı bir analiz. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi No:36 google scholar
  • Kruger A.O. ,(1974), Foreing trade regimes and economic development: Turkey, National Bureao OF Economic Research , New York, s.5 google scholar
  • Manisalı, E. (2012). Cumhuriyetimizin elli yılında dış ekonomik ilişkiler . İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası , 30 (1-4) , https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuifm/issue/844/9362 google scholar
  • Mazlum N. (2020), “1980-2018 dönemi türkiye ekonomisi ve dış ticaretinin gelişim seyri, Gümrük ve Ticaret Dergisi, 7 (22), Aralık, 54-71. google scholar
  • Nelson, R. R. ve Winter, S. J. (1982), An Evolutionary theory of economic change, Cambridge (Mass), Harvard University Press. google scholar
  • Orkunoğlu Şahin. F. (2022). Türkiye’nin 1980-2021 dönemi dış ticaret gelişiminin irdelenmesi. Gümrük Ticaret Dergisi, 9( 27), Mart, 82-99. google scholar
  • Pamuk, Ş. (2008). Osmanlıdan cumhuriyete küreselleşme,iktisat politikaları ve büyüme.(3.basım). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları google scholar
  • Pamuk. Ş. (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. (2.basım). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları google scholar
  • Parasız,İ.,1998 Türkiye Ekonomisi,1923’den Günümüze İktisat ve İstikrar Politikaları. Ezgi Kitapevi Yayınları, Bursa. google scholar
  • Raihan, S. (Ed.). (2007), Prospects for export diversification: a comparative analysis of experiences from four asian LDCs, Export Diversification for Human Development in the Post-ATC Era-Perspectives from Asian LDCs, UNDP. google scholar
  • Samen, S. (2010), A Primer on export diversification: key concepts, theoretical underpinnings and empirical evidence, Growth and Crisis Unit World Bank Institute, 1-23. google scholar
  • Savrul, B.K. , Özel, H.A. , Kılıç, C. (2013). Osmanlı’nın son döneminden günümüze türkiye’de dış ticaretin gelişimi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(1), s.55-78. google scholar
  • Şenkardeşler, R. A. (2018). Cumhuriyetten günümüze türkiye›nin dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine nedensellik analizi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(1), 108-129. google scholar
  • Şenses. F. (1989). 1980 sonrası ekonomi politikaları ışığında türkiye’de sanayileşme, Ankara. google scholar
  • Tezel, Y. S. (1982). Cumhuriyet döneminin iktisadi tarihi (1923-1950). Türkiye İş Bankası KültürYayınları. google scholar
  • Türkiye İhracatçılar Meclisi,(2021). İhracat 2021 raporu google scholar
  • TÜİK. (2022).https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dis-Ticaret-Istatistikleri-Ekim-2022-45545 google scholar
  • UNCTAD (2021). Trade and Development Report- From recovery to resilience: The development dimension. google scholar
  • Yıldırım. E., Dura. C. (2007). Gümrük bı̇rlı̇ğı̇’nı̇n türkı̇ye ekonomı̇sı̇ üzerı̇ndekı̇ etkı̇lerı̇ konusundakı̇ lı̇teratürebı̇r bakış.Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28, ss. 141-177 . google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.