Nursing and Ethics

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/CH17CH24.2024.002.21   IUP :10.26650/B/CH17CH24.2024.002.21    Full Text (PDF)

Pregnancy-Birth Management and Ethics

Ezgi Şahin

Ethics, as a word is defined as a set of moral principles or a community of values that regulate the behaviour of a person or a profession. Ethical principles are generalized statements used in the process of ethical decision-making and explain the reasons why a certain behaviour should or should not be done. Ethical problems require making a moral judgment and making a choice between judgments. In addition, ethical problems may cause ethical dilemmas to be experienced intensely and health professionals to experience dilemmas with moral values from time to time. In particular, ethical dilemmas are encountered in every field affecting women’s health and can negatively affect women’s health by causing ethical dilemmas. Pregnancy and birth management is also becoming a subject where ethical dilemmas are frequently experienced between health professionals and healthy/patient individuals. In order to avoid ethical problems and ethical dilemmas in the process of pregnancy and childbirth, ethical principles such as non-harm/benefit, autonomy, justice, and honesty will contribute to minimizing ethical problems. For this reason, nurses working in the field of women’s health should have knowledge about values, ethical codes, ethical principles, ethical models/theories, and health and patient rights, and should benefit from these guides in care and treatment. In line with this information, this section, it is aimed to provide information about the realisation of pregnancy followup within the framework of ethical principles. 


Keywords: Ethics, ethical principles, pregnancy, birth, nursing
DOI :10.26650/B/CH17CH24.2024.002.21   IUP :10.26650/B/CH17CH24.2024.002.21    Full Text (PDF)

Gebelik-Doğum Yöneti̇mi̇ ve Etik

Ezgi Şahin

Etik, kelime olarak, kişi ya da mesleğin davranışlarını düzenleyen ahlaki ilkeler grubu ya da değerler topluluğu olarak tanımlanmaktadır. Etik ilkeler etik açıdan karar verme sürecinde başvurulan genelleştirilmiş anlatımlar olup belli bir davranışın neden yapılması ya da yapılmaması gerektiğini gerekçesiyle açıklamaktadır. Etik sorunlar, ahlaki bir yargıda bulunmayı ve yargılar arasında seçim yapmayı gerektirmektedir. Ayrıca etik sorunlar, etik ikilemlerin yoğun yaşanmasına ve sağlık profesyonellerinin zaman zaman ahlaki değerlerle ikilem yaşamasına neden olabilmektedir. Özellikle yaşanan etik ikilemler, kadın sağlığını etkileyen her alanda karşımıza çıkmakta ve kadın sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Gebelik ve doğum yönetimi de; sağlık profesyonelleri ve sağlıklı/hasta bireylerler arasında çok sık etik ikilemlerin yaşandığı bir konu haline gelmektedir. Gebelik ve doğum sürecinde etik sorunlar ve etik ikilemler ile karşılaşmamak için, zarar vermeme/yarar sağlama, özerklik, adalet ve dürüstlük gibi etik ilkelerin hemşireler tarafından rehber olarak ele alınması etik sorunların en aza indirilmesine katkı sağlayacaktır. Bu nedenle, kadın sağlığı alanında çalışan hemşirelerin değerler, etik kodlar, etik ilkeler, etik model/kuramlar ve sağlık ve hasta hakları konularında bilgi sahibi olması, bakım ve tedavide bu rehberlerden yararlanması gerekmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda bu bölümde; etik ilkeler çerçevesinde gebe takibinin gerçekleştirilmesi, cinsiyet seçimine yönlendirilmemesi, prenatal tanı testinin olası riskleri, sezaryenin spontan doğum için bir alternatif olmamasına ilişkin etik ilkeler ve etik sorunlar tartışılmıştır. 


Keywords: Etik, etik ilkeler, gebelik, doğum, hemşirelik

References

  • 2827 Sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun. 27.05.1983 Tarihli ve 18059 Sayılı Resmî Gazete. Erişim adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2827.pdf. google scholar
  • Akın, Ö., Şahbaz, G., Yücesoy, H. ve Erbil, N. (2021). Doğum yönetiminde etik sorunlar ve sağlık profesyonellerinin sorumluluklari. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1),38-48. google scholar
  • Aktaş, D. ve Gönenç, İ. M. (2011). Sezaryen ve etik. Turkiye Klinikleri, 19(3), 186-195. google scholar
  • American College of Nurse-Midwives. (2015). Code of ethics with explanatory statements. Retreived from: ht-tps://www.midwife.org/acnm/files/ACNMLibraryData/UPLOADFILENAME/000000000293/Code-of-Et-hics-w-Explanatory-Statements-June-2015.pdf google scholar
  • American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). (2007). Committee opinion no. 360: Sex sele-ction. Retreived from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17267863 google scholar
  • American College of Obstetricians and Gynecologists. (2014). Code of professional ethics of the American col-lege of obstetricians and gynecologists. Retreived from: https://www.acog.org/About ACOG/ACOG-Depart-ments/Committees-and Councils/Volunteer-Agreement/Code-of-Professional Ethics-of-the-American-Col-lege-of-Obstetricians-and Gynecologists. google scholar
  • Annemarie P. (2012). Etiğe giriş (V. Atayman ve G. Özen Sezer, Çev). İstanbul: Paradigma Yayınları. google scholar
  • Aydın, E. (2013). Tıp etiğinde hasta özerkliğine saygı ilkesi. Erciyes Tıp Dergisi, 2(2), 92-97. google scholar
  • Basso-Musso, L. (2012). Nursing and the resolution of ethical dilemmas. Invest Educ Enferm, 30(2), 260-268. google scholar
  • Başar, F. (2017). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği: Kadın sağlığına etkisi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 131-137. google scholar
  • Beauchamp, T. L., Childress, J. F. (2013). Principles of biomedical ethics (7th ed.) (pp.101-149). New York: Oxford University Press. google scholar
  • Berceanu, C., Albu, S. E., BoT M, Ghelase, M. S. (2014). Current principles and practice of ethics and law in perinatal medicine. Curr Health Sci J, 40(3), 162-69. google scholar
  • Center for Reproductive Rights. (2011). Safe and legal abortion is a woman’s human right. Retreived from: https://reproductiverights.org/wp-content/uploads/2018/08/Safe-and-Legal-Abortion-is-a-Womans-Hu-man-Right.pdf google scholar
  • Center for Reproductive Rights. (2014). The world’s abortion laws. Retreived from: https://www.reproductive-rights.org/sites/crr.civicactions.net/files/documents/AbortionMap2014.PDF. google scholar
  • Chervenak, F. A, McCullough L. B. (2013). Preventive ethics for cesarean delivery: The time has come. Ameri-can Journal of Obstetrics & Gynecology. 209(3), 166-167. google scholar
  • Chervenak, F. A., Mccullough, L.B. (2014). The professional responsibility model of perinatal ethics. Erişim adresi: https://www.amazon.com/Medicine/dp/3110316609. google scholar
  • Çaha, H. (2014). Elemeci kürtaj: Öjenizmin yeni yüzü. İş Ahlakı Dergisi, 7(2), 53-90. google scholar
  • Çavuşoğlu, N. (2007). Tıp etiği (s. 26-9). Ankara: İlke Yayınevi. google scholar
  • Demir, N. (2005). Antenatal bakım kılavuzu. Maternal ve fetal tıp ve perinatoloji derneği tanı ve tedavi kılavuzları içinde (s.1-35). Ankara: Güneş Kitapevi. google scholar
  • Dondorp, W., Wert, G., D., Pennings, G., ShenfieldF., Devroey, B., Tarlatzis, B. ... Diedrich, K. (2013). ESHRE task force on ethics and law 20: Sex selection for non-medical reasons. Human Reproduction, 28(6),1448-1454. google scholar
  • Dölen, İ., Özdeğirmenci, Ö. (2003). Viabilite altı gebeliklerin sonlandırılması ve etik. Kadın Doğum Dergisi, 2,91-92. google scholar
  • Dönmez, B. (2007). Abortion in the Turkish criminal code, and restriction of the right to life of the fetus (From the point of view of comparative law and ECHR). Dokuz Eylül University Faculty of Law Review, 9, 99-141. google scholar
  • Eker, A., Şahin, N. H. (2018). Perinatolojide hemşire etik, sosyal ve yasal durumlar. Türkiye Klinikleri, 4(2), 109-117. google scholar
  • FIGO Komitesi (2008). Obstetrik ve jinekolojide etik konular içinde (s.8-13) (İ. Dölen, Çev.). Ankara: Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Yayını. google scholar
  • Fışkın, G. ve Çilesiz E. (2021). Gebelik ve etik sorunlar. Ö.D. Yüksekol., F. Evcili. ve G. Demirel (Ed.), Normal gebelik ve bakım içinde (s.448-468). Ankara: Ankara Nobel Tıp Kitabevleri google scholar
  • Fisher M., Ben S. I., Solt, I. ,& Burke, Y. Z. (2015). Pregnancy prevention and termination of pregnancy in adolescence: Facts, ethics, law and politics. IMAJ, 17(11), 665-668. google scholar
  • Foster, I. R., Lasser, J. (2015). Ebelik uygulamalarında profesyonel etik (1.bs.) içinde (s.15-21) (N. Ersoy, M. Özcan ve A. Ergin, Çev.) Ankara: Nobel Yayıncılık. google scholar
  • Göncü Serhatlıoğlu, S. ve Kaya, N. (2018). Ebelik hizmetlerinde adölesan gebeliklere etik yaklaşım. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 5(3), 503-508. google scholar
  • Gürel, S. A., Gürel, H. ve Balcan, E. (2006). Doğum öncesi bakım esnasında gebelik, doğum ve doğum sonu döneme ilişkin bilgi edinme durumu. Perinatoloji Dergisi, 14(2), 90-95 google scholar
  • Güzel, A. İ., Tokmak, A. ve Üstün, Y. E. (2016). Adolesan gebelikler. JGON, 13(1), 28-31 google scholar
  • Hadımlı, A. (2017). Kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliğinde etik konular. Turkiye Klinikleri J Med Ethics Law Hist-Special Topics, 3(1), 40-46. google scholar
  • HAYAD. (2010). Anne Hakları Bildirgesi 24 Eylül 2001, Barselona, İspanya. Erişim adresi: http://www.hayad. org.tr/content/view/143/27 Erişim tarihi: 21.11.2010. google scholar
  • Kalkan Oğuztürk, B. (2011). Türk Medeni Hukuku’nda biyoetik sorunlar. İstanbul: Vedat Yayıncılık. google scholar
  • Kaya Odabaş, R. & Çoban, A. (2021). Thompson ve Thompson biyoetik karar verme modeli kullanılarak adö-lesan bir gebenin bildiriminde etik karar verme süreci. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 139-146. google scholar
  • Kaya, F. ve Serin, Ö. (2008). Doğum öncesi bakımın bakımların niteliği. Journal of Turkish Obstetric and Gynecology Society,5(1), 28- 35. google scholar
  • Keskin, İ. (2015). Kürtaj tartışmaları ve feminizm. Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 7(1). google scholar
  • Kırıcı, S., Şahiner, N. C. ve Çelik, D. (2020). Ethical dilemmas in perinatology: Perinatolojide etik ikilemler. Journal of Human Sciences, 17(1), 11-20. google scholar
  • Kırılmaz, H. ve Ulusinan, E. (2021). Tıp etiği çerçevesinde sezaryen. Türkiye Biyoetik Dergisi, 8(2), 114-125. google scholar
  • Kızılkaya Beji, N., Partovi, Meran, H., E. (2016). Kadın sağlığına genel bakış (N. Kızılkaya, Beji, Çev.Ed.) Kadın sağlığı ve hastalıkları (Genişletilmiş ikinci baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri. google scholar
  • Koçak, D. Y., Kızılkaya Beji, N. ve Büyükkayacı Duman, N. (2015). Prenatal tanı yöntemlerinde etik yaklaşım. Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi, 1(2), 86-90. google scholar
  • Komut, S. (2011). Türkiye’de kadın, cinsellik ve kürtaj. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3, 87-95. google scholar
  • Korkut, S. ve Kaya, N. (2019). Sezaryen doğum kararına ebe farkındalığı ile etik yaklaşım. Arch Health Sci Res, 6(1), 144-152. https://doi.org/10.17681/hsp.442171 google scholar
  • Koyun, A. ve Örnek Büken, N. (2013). Bir eşitlik ve yaşama hakkı ihlali: Cinsiyet seçimi. International Journal of Human Sciences, 10(1), 34-46 google scholar
  • Koyun, A., Taşkın, L. ve Terzioğlu, F. (2011). Yaşam dönemlerine göre kadın sağlığı ve ruhsal işlevler: Hemşirelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3, 67-99. google scholar
  • Kurt, E. ve Tunca, Y. (2016). Temel etik ilkeler çerçevesinde gebeliğin sonlandırılmasındaki etik ikilemlere bir bakış. Med Bull Haseki, 54, 57-61. google scholar
  • Lothian, J. A. (2009). Ethics and maternity care: from principles to practice. The Journal of Perinatal Educati-on, 18 (1), 1-3. https://doi.org/10.1624/105812409X396165 google scholar
  • Melekoğlu, R., Evrüke, C., Kafadar, T., Mısırlıoğlu, S., Büyükkurt, S. ve Özgünen, F. T. (2013). Adölesan gebeliklerin perinatal sonuçları. J Turk Soc Obstet Gynecol, 10(4), 213-219. google scholar
  • Özcan, K., Balyer, A. ve Servi, T. (2013). Faculty members ethical behaviors: A survey based on students per-ceptions at universities in Turkey. International Education Studies, 6(3), 129-142. google scholar
  • Öztürk, M. ve Alan, S. (2015). Doğum salonunda tıp etiğinin gündeme geldiği durumlar. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı, Adana. google scholar
  • Öztürk, M., Aksoy, M. Ve Sanisoğlu, S. (2012). Türkiye’nin sezaryen doğum haritası. Sağlık Düşünce ve Tıp Kültürü Dergisi, 24(4), 14-15. google scholar
  • Potur, C. D, Yiğit, F. ve Bilgin, Ç.N. (2009). Anne adaylarının fetal sağlığı değerlendiren testlere yaklaşımının kalitatif incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 80-92. google scholar
  • Sarıtaş, K. (2012). Ethicality problem of abortion. Int J Soc Sci. 5, 587-608. google scholar
  • Selinger, H. (2013). Maternal request for caesarean section: An ethical consideration. J Med Ethics, 40(12), 857-860. https://doi.org/10.1136/medethics-2013-101558 google scholar
  • Soğukpınar, N. ve Baykal Akmeşe, Z. (2016). Fetüs ve yenidoğan etiği. R. Ekti Genç ve H. Özkan (Ed.), Ebeler için yenidoğan sağlığı ve hastalıkları içinde (s. 517-524). Elazığ: Anadolu Nobel Tıp Kitabevleri. google scholar
  • Şentürk, S. (2013). Meslek olarak hemşirelik ve hemşirelikte etik ilkeler (1.bs.) Ankara: Nobel Tıp Kitabevi. google scholar
  • TC. Resmi Gazete. Türk Ceza Kanunu. 12.10.2004, Sayı: 25611. Tertip: 5, Cilt: 43. Erişim adresi: https://www. mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf. google scholar
  • Topçu, E., Yalım, N. Y.(2015). Preimplantasyon genetik tanının öjeniye ve insanın araçsallaştırılmasına yol açıp açmayacağının tıp etiği açısından yamaç aşağı kayma argümanı ile değerlendirilmesi. Türkiye Biyoetik Dergisi, 2(3), 187-201. google scholar
  • Tosun, Ö. ve Kadiroğlu, T. (2014). Yenidoğan hemşireliğinde etik. Journal of Education and Research in Nur-sing, 13(3), 170-173. https://doi.org/10.5222/HEAD.2016.170 google scholar
  • Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği (TJOD). (2015). Kürtaj Raporu. Erişim adresi: http://www.tjod.org/turkji-nekoloji-ve-obstetrik-dernegi-tjod-kurtaj-raporu google scholar
  • Türk Medeni Kanunu. Erişim adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf google scholar
  • Türk Tıp Öğrencileri Birliği Görüş Bildirisi. (2012). Kürtajın yasal düzenlemelerinin kadın sağlığı üzerine etkisi. Erişim adresi: https://turkmsic.org/bildirilerimiz/kurtajin-yasal-duzenlemelerinin-kadin-sagligi-u-zerine-etkisi google scholar
  • Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA). (2018). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNS A2018_ana_Rapor.pdf. google scholar
  • Ülman, Y. I. (2007). Yaşamın başlangıcı ile ilgili tıp etiği sorunları. Tıp tarihi ve tıp etiği ders kitabı (içinde 371-380.) İstanbul: İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 40. Yılda 40 Kitap Serisi. google scholar
  • Vural, G. (2008). Kadın sağlığı alanında etik konular. A. Şirin ve O. Kavlak (Ed.), Kadın sağlığı içinde (s. 4649). İstanbul: Bedray Yayıncılık. google scholar
  • World Health Organization (WHO). (2010). Sex selection and discrimination. Retrieved from: http://www.who. int/genomics/gender/en/index4.html. google scholar
  • World Health Organization (WHO). (2015). WHO statement on cesarean section rates. Retrieved from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/161442/WHO_RHR_15.02_eng.pdf;jsessionid=2627A1A-92F477AD28681B837164D6043?sequence=1. google scholar
  • World Health Organization. (2015). Sezaryen doğum hızları ile ilgili DSÖ açıklaması. Retrieved from: http:// apps.who.int/iris/bitstream/10665/161442/11/WHO_RHR_15.02_tur.pdf?ua=1. google scholar
  • World Health Organization. (WHO). (2018). Adolescent pregnancy. Retrieved from: https://www.who.int/ news-room/fact-sheets/detail/adolescent-pregnancy google scholar
  • Yıldırım, G. (2020). İnnatal dönem ve etik. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 50-58. google scholar
  • Yıldırım, G., Koçkanat, P. ve Duran, Ö. (2014). Ulusal ebelik kodları ve meslek değerleri. STED, 23(4), 148-152. google scholar
  • Zindler, L. (2005). Ethical decision making in first-trimester pregnancy screening. J Perinat Neonatal Nurs, 19(2), 122-33. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.