"Çocuk", gerek kavram olarak gerekse bir birey olarak toplumun ve yaşamın bir parçasıdır. Çocuğun varlığı, yokluğu ve bunların getirdiği sorunlar yaşam içinde kaçınılmaz bir şekilde bizim ya da yakınlarımızın her an karşısına çıkmaktadır. Bu çalışmada, toplumda bu denli önemli olan çocuğun, yaşam içinde toplum ile ve iletişim ortamları ile nasıl bir ilişki kurduğu irdelenmektedir. "Toplum, Aile ve Çocuk" bölümünde çocuğa değişik bakış açıları ve farklı çocuk tanımlan ile çocuğun aile içindeki önemi ve toplum içinde değişen işlevi vurgulanmaya çalışılmıştır. Günümüz toplum yapısında "aile" kavramı değişmekte ve bu aile kavramı içindeki "çocuk" kavramı da değişik biçimlerde önem kazanmaktadır. Değişen toplum yapıları ve çocuk kimliği de çocuğun toplumdaki yerini ve işlevini değiştirmektedir. Yeri ve işlevi değişen çocuk da iletişim ortamları içinde farklı biçimde yer almaya, bu yeni biçim ve işlevinden dolayı iletişim ortamlarından farklı biçimde etkilenmeye başlamaktadır. İlk bölümde bu değişimlerin saptanması amaçlanarak, günümüzdeki çocuk kimliğinin nitelikleri ve toplumun, bugünkü ve gelecek nesillerdeki çocuklardan beklentileri üzerinde durulmaya çalışılmıştır.
Çalışmanın ikinci bölümünde, değişen çocuk kimliği ile birlikte, çocuğun etkileşim içine girdiği anlatı türleri ve iletişim ortamları ve metinleri ile ilişkisi saptanmaya çalışılmıştır. Farklılaşan çocuk kimliği, çocukların bu ortamlarda ve metinlerde farklı biçimde yansıtılmasına, çocukların bu metinlere farklı biçimlerde katılmalarına ve farklı oranlarda etkilenmelerine sebep olmaktadır. Genellikle yetişkinlerin ürettiği metinler ile sınırlandırılmış bîr dünyada yaşayan çocuk, etkin ya da edilgin olarak bu metinlere katılmakta, bunlardan olumlu ya da olumsuz bir biçimde etkilenmektedir. Genellikle çocuklara özgü bir anlatı biçimi olarak nitelendirilen masal, çocuk sineması ya da televizyondaki çizgi filmlerin aslında sandığımız gibi çocuksu olmadıkları, öte yandan yetişkinlere yönelik olarak görülen pek çok İletişim biçiminin de çocuksu öğelerle bezeli olduğu görülmektedir.
Çocuklar, toplumun yarınları, yetiştirilen beyin ve işgücünü oluşturmaktadırlar. Bu yüzden çocukların iyi yetiştirilmesi, iletişim kuramları deyimlerinden biri ile ifade edildiğinde "ekimlenmesi" gerekmektedir. Doğru biçimde yapılan ekimlemeler, çocukların gelecekte oluşturacağı toplumun ana hatlarını da oluşturacaktır. Bu çalışma temelde, çocuğun karşılaştığı iletişim ortamlarından etkilenimini ve yetişkinler tarafından oluşturulan bu ekimleme İşlemlerinden örneğin televizyon ve sinema filmlerinden, reklam öğelerinden nasıl etkilendiğinin belirlenmesi amacım taşımakta ayrıca çocuk ve iletişim ilişkisinin ne denli çok yönlü ve karmaşık bir yapısı olduğunu sergilemeyi amaçlamaktadır.
Varlıkları ile yaşamımıza renk katan, dünyayı farklı ve yaşanılır kılan, uğrunda fedakarlıklar yapılan çocuklar, iletişimin de kaçınılmaz bir parçasıdır. Bu çalışma, çocukların iletişim döngüsüne nasıl katıldığını, nasıl olup da bu dünyanın bir parçası haline geldiğini ve dünyayı nasıl biçimlendirerek kendilerini merkeze yerleştirdiklerini irdelemek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Bir yandan, yetişkinlerin kendileri için ürettiklerini tüketen bir diğer yandan da sürekli kendileri için birşeyler üretilmesini sağlayan çocuklar, iletişim olgusunun her aşamasında karşımıza çıkmaktadırlar. Genelde aile içi iletişimden, toplumsal iletişime ve kitle iletişimine dek uzanan yolda çocukların durumunu ele almayı ve onların farklı iletişim biçimlerinden nasıl etkilendiklerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma çocuklardan çok yetişkinleri hedeflemektedir. |
