Marmara Denizi'nin Müsilaj Sorunu
2007-2008 Marmara Denizi Musilaj Oluşum Döneminde, İstanbul Boğazı Akıntısı ile Gelen Kesikli Besin Tuzu Yüklerinin Değişimi
Hüsne Altıok, Ahsen Yüksek, Tülay ÇokacarEkstrem rüzgarlar ve yağmur kaynaklı fizikokimyasal deniz dinamiklerini incelemek için 2007-2008 yılları arasındaki aylık ve mevsimsel izleme çalışmaları değerlendirilmiştir. Bunun için ikisi İstanbul Boğazı çıkışlarında olmak izere toplam 6 istasyonda aylık sıcaklık, tuzluluk, NOx, PO4, ECMWF Era5 0.25° çözünürlüklü rüzgar, 3 saatlik 0.1° MSWEP yağış verisi kullanılmıştır. Aşırı durum gerçekleştiği zaman aralığında, deniz dinamikleri de birkaç gün aralığında ekstrem değişimlere maruz kaldığı için, yakın zamanlı ölçüm gerçekleştirmek çok önemlidir. Aylık ve mevsimlik izleme çalışmaları herhangi bir aşırı durumu dikkate almamakla birlikte, müsilaj olduğu döneme ait deniz ölçüm verisi olarak aylık izlemeler mevcuttur. Bununla birlikte yıl içindeki değişimleri kapsayan uzun dönemli veri olması açısından değerlendirilmiştir. 1996-2010 yılları arası meteorolojik veriler değerlendirildiğinde, 2007 yılında 10m/s rüzgar hızının üzerindeki rüzgarların oluşma yüzdesi, uzun zaman ortalamalarına göre azalmıştır. Günlük ortalama değerleri 10 m/sn ve üzeri ekstrem güneyli rüzgarlar, 2007 Ocak sonu ve Şubat başında gözlenmiştir. Mart-Eylül-Kasım 2007 arasında birkaç gün süren 9-10 m/s seviyelerinde fırtına seviyesinde kuzey rüzgarları gözlenmiştir. 2008 yılında, Ocak sonu ve Şubat ortasında 12 m/s’ye ulaşan kuzey rüzgarları meydana gelmiştir. 2007 yılı Ocak, Şubat, Haziran ve Ağustos ayları uzun yıllar ortalamalarının ve değişim marjlarının üzerinde sıcak olduğu belirlenmiştir. 2007 yılı Ocak ve Şubat ayları sıcak geçen kış dönemine işaret ederken, 2008 yılında tersine daha soğuk deniz yüzey sıcaklıkları gözlemlenmiştir. 2007 Ocak ve Ekim aylarında, İstanbul Boğazı’ndaki etkili karışım B2 istasyonunda üst su tabakadaki yüksek tuzluluk değerleri ile belirlenmiştir. Ekim 2007’deki karışım üst suda PO4 derişimlerinde keskin bir artış ile sonuçlanırken NOx değerlerinde belirgin bir artış gözlemlenmemiştir. Şubat ve Ağustos örnekleme döneminde 2008 ile karşılaştırıldığında 2007 yılı haloklin altındaki tabakanın NOx ve PO4 derişimlerinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Yine bu aylarda, alt tabaka N/P oranları 13.19 ve 9.17’dir. Şubat ayındaki 13.19 oranı İstanbul Boğazı Marmara Denizi çıkışında Tuğrul ve diğ. (2013, 2015) tarafından tespit edilen N/P oranından (8-12)oldukça yüksektir. Ocak sonu ve Şubat ortasında 10 m/s civarı ekstrem rüzgarlarla gelişen karışımın yüksek NOx derişimleri ve N/P oranına neden olduğu düşünülmektedir.