Studies on Mawlawiyah, Mawlana and Sheikh Ghalib

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.15   IUP :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.15    Full Text (PDF)

The Master of Madness in the Poem of Ghalib Dede: Monlâ-yi Cünûn

Songül Karaca

Ghalib Dede’s Hüsn ü Aşk is one of the most discussed and read mathnawis in Turkish literature. In Hüsn ü Aşk, which is a mystical work, every character that constitutes the plot has a symbolic meaning. In addition to Hüsn and Aşk, characters such as Sühan, Hayret, İsmet and Gayret have an allegorical meaning. One of these characters is Monlâ-yı Cünûn. This character created, whose name is composed of the words monla and cünûn, is the first teacher of Hüsn and Aşk. The fact that the first teacher of the person who will go on the journey of love is the madness teacher gives some clues about the meaning and function of this character in the mathnawi. Monlâ-yı Cünûn teaches them consent and devotion classes. He also gives the fatwa that leads Aşk to travel. For these reasons, he was regarded as a master. Also, he was seen as Mawlana because he is a schoolteacher. Monlâ-yı Cünûn is mentioned elsewhere in Ghalib Dede’s Dîvân, not just in Hüsn ü Aşk. This situation suggests that Monlâ-yı Cünûn is a general character in Ghalib Dede’s poetry. The subject of this study includes Monlâ-yı Cünûn’s place and importance and what it represents in Ghalib Dede’s poetry. In this study, who Monlâ-yı Cünûn is and how this character is based on the concept of cünun will be discussed together with its place in Islamic and Sufic literature. Moreover, the study will discuss what Monlâ-yı Cünûn represents in Ghalib Dede’s poetry with reference to Hüsn ü Aşk.


Keywords: Hüsn ü Aşk, Sheikh Ghalib’s Divan, Monlâ-yı Cünûn, madness
DOI :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.15   IUP :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.15    Full Text (PDF)

Galip Dede Şiirinde Deliliğin Hocası: Monlâ-yı Cünûn

Songül Karaca

Galip Dede’nin Hüsn ü Aşk’ı, Türk edebiyatının en çok işlenen ve okunan mesnevilerindendir. Tasavvufî bir eser olan Hüsn ü Aşk’ta olay örgüsünü oluşturan her karakter, temsilî bir anlam taşımaktadır. Hüsn ve Aşk’ın yanı sıra Sühan, Hayret, İsmet ve Gayret gibi karakterler, alegorik bir anlam ve işleve sahiptir. Bu karakterlerden biri de Monlâ-yı Cünûn’dur. Hem monla hem de cünûn kelimeleriyle oluşturulan bu karakter, Hüsn ile Aşk’ın ilk hocalarıdır. Aşk yolculuğuna çıkacak kişinin ilk öğretmeninin delilik hocası olması, bu karakterin mesnevideki anlamı ve işlevi hakkında bazı ipuçları vermektedir. Monlâ-yı Cünûn, onlara rıza dersi ve teslimiyet dersi öğretir. Aşk’ı yolculuğa sevk eden fetvayı da o verir. Bu sebeplerden dolayı mürşit olarak yorumlanmıştır. Mektep hocası olmasından dolayı Hz. Mevlana olarak da değerlendirilmiştir. Monlâ-yı Cünûn, Hüsn ü Aşk’tan başka Galip Dede’nin Dîvân’ında bir yerde geçmektedir. Bu durum Monlâ-yı Cünûn’un, Galip Dede’nin şiirinde genel bir karakter olduğunu düşündürmektedir. Monlâ-yı Cünûn’un Galip Dede şiirindeki yeri, önemi ve neyi temsil ettiği bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada Monlâ-yı Cünûn’un kim olduğu ve cünûn kavramının, İslâm ve tasavvuf literatüründeki yeriyle birlikte bu karakteri nasıl temellendirdiği ele alınmakta; Monlâ-yı Cünûn’un Galip Dede şiirinde Hüsn ü Aşk’tan hareketle neyi/neleri temsil ettiği tartışılmaktadır.


Keywords: Hüsn ü Aşk, Şeyh Galip Divanı, Monlâ-yı Cünûn, delilik

References

  • Ergun, S. N. (1932). Şeyh Gâlib. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi. google scholar
  • Ahmed bin Hanbel (1991). el-Müsned. C.4. Beyrut: Dârü’l-Fikr. google scholar
  • Akdemir, A. (2008). Klasik türk edebiyatında “delilik” kavramı (Fuzûlî, Nâ’ilî, Fehîm-i Kadîm, Şeyh Gâlib Divanları ve Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn Mesnevisi). (Yüksek Lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ. google scholar
  • Arı, A. (2018). Gâlib Dede’nin Aşk ateşi. İstanbul: Profil Kitap. google scholar
  • Ayvazoğlu, B. (2015). Kuğunun son şarkısı. İstanbul: Kapı Yay. google scholar
  • Cündioğlu, D. (2019). Cenâb-ı Aşk. İstanbul: Kapı Yay. google scholar
  • Çelebi, Asaf Hâlet (2004). Bütün yazıları. (Hakan Sazyek, Haz.). İstanbul: YKY. google scholar
  • Çetindağ, Y. (2015). Mecnûn kitabı, İstanbul: Kitabevi. google scholar
  • Ebu’l-Kasım en-Neysaburî (2018). Akıllı deliler. (Yahya Atak, Çev.). İstanbul: Şule Yay. google scholar
  • Ece, S. (2012). Hüsnüne aşk olsun. Erzurum: Fenomen Yay. google scholar
  • Gölpınarlı, A. (2013). Şeyh Gâlib, Hüsn ü Aşk. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay. google scholar
  • Holbrook, V. R. (2014). Aşkın okunmaz kıyıları. İstanbul: İletişim Yay. google scholar
  • Kalkışım, M. (2013). Şeyh Gâlib Dîvânı. Ankara: Akçağ Yay. google scholar
  • Kocatürk, V. M. (2016). Büyük Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: İKÜ Yay. google scholar
  • Mevlânâ (2012). Mesnevî-i Şerîf. Çeviren ve şerheden: Tâhirü’l-Mevlevî. haz. Recep Kibar, Abdulkadir Sarıkamış. İstanbul: Kırkambar Yay. google scholar
  • Okçu, N. (2011). Şeyh Gâlib Dîvânı hayatı, edebi kişiliği, şiirlerinin umûmî tahlîli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. google scholar
  • Turan, L. (2008). Yenişehirli Avnî Bey’in Âteşkede mesnevisi üzerine bir İnceleme. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, (4), 886-903. google scholar
  • Uludağ, S. (2001). Tasavvuf terimleri sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yay. google scholar
  • Uludağ, S. (2010). Dört kapı kırk eşik İslam toplumunda sufi gelenekler ve derviş tipleri. İstanbul: Dergah Yay. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.