CHAPTER


DOI :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.04   IUP :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.04    Full Text (PDF)

Concretisation and Abstraction in Sheikh Ghalib’s Collected Divan Poems

Handan Belli

In literary texts, to be able to express concrete and abstract ideas, and to maintain the continuance of the subject, authors and poets need to abstract the entity that is to be explained from its own existence and present it in a new form. These new forms that have been formed by drawing the concrete entity away from its own existence and by simplifying its certain features, can be regarded as a kind of abstraction of the subject that is to be explained. This abstraction is needed sometimes for explaining what is desired to express in a simpler but effective way, and some other times for presenting a reality in the artist’s subconscious. In classical Turkish poetry, instead of the real description of many entities, depictions which have been formed by wiping away a few details can be observed. In this study, Sheikh Ghalib’s poems have been examined in terms of concretization and abstracting. For this analysis, first the subject of abstraction and symbolism in classical Turkish poetry has been theoretically discussed, after that the couplets in Sheikh Ghalib’s collected Divan poems that include concretization and abstracting have been expounded. In addition to being a Mawlawi poet, Sheikh Galib’s presence in his divan has a deep semantic structure and a poetic language created with literary concerns, making it essential to examine his poems under the title of concretization and abstraction. At the root of abstraction lies the idea of unity of entities. Using an abstraction after using concretization is a frequently encountered technique in Turkish classical poetry and Sufistic poetry. The couplets in Sheikh Ghalib’s collected Divan poems have been examined under the headings of the concretization and abstracting through the divine, geometrical shapes, nature, and mythological figures. As a result of the study, it was seen that the divine beloved was abstracted in classical Turkish poetry, and the elements of the divine beloved were embodied.


DOI :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.04   IUP :10.26650/B/AA14AA25.2022.009.04    Full Text (PDF)

Şeyh Galip Divanı’nda Somutlama ve Soyutlamalar

Handan Belli

Edebi metinlerde, yazar ve şairler soyut kavramları daha iyi anlatabilmek için somut bir kavramı benzetme yoluyla somutlama, ardından ise bu somutlamayı benzetilen varlıktan uzaklaştırarak soyutlama yapmaktadır. Somutlama, anlaşılması zor olanın, soyut olanın beş duyu organıyla algılanır şekilde anlatımıdır. Soyutlama ise somut olanın kendi varlığından uzaklaştırılarak, bazı özellikleri yalınlaştırılarak oluşturulan yeni formudur. Şair, soyutlamaya anlatılmak istenenin daha basit ancak etkili anlatımı için bazen ise tasavvufi bir öğretinin anlatımı sırasında ihtiyaç duyar. Klasik Türk şiirinde bir varlığın reel tasviri yerine birkaç ayrıntısı silinerek oluşturulmuş tasviri ile karşılaşılmaktadır. Bu çalışma ile Şeyh Galip Divanı’nın somutlama ve soyutlamalar bağlamında incelenmesi amaçlanmaktadır. Şeyh Galip’in Mevlevi bir şair olmasının yanında divanında derin bir anlam yapısı ve edebî kaygılarla oluşturulmuş bir şiir dilinin olması şiirlerinin somutlama ve soyutlama tekniği bakımından da incelenmesini elzem kılmıştır. Bu çalışmanın giriş bölümünde sanatta somutlama ve soyutlama tekniği ele alınmıştır. Daha sonra Şeyh Galip Divanı’ndaki soyutlama ve somutlamaların tasnifine geçilmiştir. Bu bağlamda seçilen beyitler, ilahi olan ile, geometrik şekillerle, tabiatla ve mitolojik unsurlarla yapılan somutlama ve soyutlamalar başlıkları altında ele alınarak incelenmiştir. Çalışma sonucunda klasik Türk şiirinde ilahi olanın somutlama yoluyla anlatıldığı, beşerî olan unsurların ise somutlama ve soyutlamalarda kullanıldığı görülmüştür.



References

  • Açıl, B. (2015). Klasik Türk şiirinde estetik bir unsur olarak çiçekler. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi FSM, (5), 1-28. google scholar
  • Alparslan, A. (1988). Şeyh Gâlib. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. google scholar
  • Alpay Tekin, G. (2020). Sîmurg’un kanadı mitoloji ve edebiyat makaleleri. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. google scholar
  • Altundaş, C. (2016). Türk edebiyatında sembolizm. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar
  • Arı, A. (2005). Şeyh Gâlib’in poetikası. Prof. Dr. Mehmet Çavuşoğlu Armağanı-II. (Hatice Aynur, Mehmet Kalpaklı, Ed.). The Journal of Ottoman Studies, XXVI, 51-72. google scholar
  • Ayvazoğlu, B. (Haz.) (1995). Şeyh Galib kitabı. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları. google scholar
  • Belli, H., & Cafer M. (2021). Klasik Türk şiirinde terkiplerdeki somutlaştırma ve duygu aktarımı. Bilig. 97, 79-108. google scholar
  • Bulut, A. (2015). Belâgat terimleri sözlüğü. İstanbul: İrfan Yayınları. google scholar
  • Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları. google scholar
  • Chittick, W. C. (2018). İlâhî aşk. İstanbul: Nefes Yayınevi. google scholar
  • Coşkun, M. (2010). Sözün büyüsü edebî sanatlar. İstanbul: Dergâh Yayınları. google scholar
  • Çağbayır, Y. (2007). Ötüken Türkçe sözlük. 3-4, İstanbul: Ötüken Yayınları. google scholar
  • Çelebi, İ. (2009). Sıfat mad. İslam Ansiklopedisi. 37. Ankara: İSAM Yayınları. google scholar
  • Çetişli, İ. (2006). Batı edebiyatında edebi akımlar. Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • Durmuş, İ. (2011). Teşhis mad. İslam Ansiklopedisi. 40. Ankara, Türkiye: İSAM Yayınları. google scholar
  • Ercilasun, A. B. (2004). Servet-i Fünûn’da edebî tenkit. Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • Ergün, D. (2017). Soyut, soyutlama, soyut sanat. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(55), 233-241. google scholar
  • https://www.psikolojisozlugu.com/abstraction-soyutlama, erişim Tarihi 3.11.2020. google scholar
  • https://www.unlimitedrag.com/post/soyut-resim-sanatinin-oncusu, erişim tarihi: 13.08.2020. google scholar
  • İpekten, H. (2006). Şeyh Galib hayatı, sanatı ve eserleri. Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • Kara, M. (2006). Doğumun 800. Yılında Mevlânâ ve Mevlevîlik. Uludağ Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-22. google scholar
  • Kara, Ö. T. (2010). Toplumsal olayların etkisiyle gelişen üç büyük akımın Türk ve dünya edebiyatında izler. The Black Sea Journal of Social Sciences, 2(2), 73-96. google scholar
  • Kılıç, M. E. (2012). Sûfî ve şiir Osmanlı tasavvuf şiirinin poetikası. İstanbul: İnsan Yayınları. google scholar
  • Koç, T. (2013). Din dili. İstanbul: İz Yayıncılık. google scholar
  • Koç, T. (2014). İslâm estetiği. İstanbul: İSAM Yayınları. google scholar
  • Küçük Arat, G. G. (2007). Soyutlama açısından postmodern edebiyat ile meddah, karagöz ve ortaoyununun değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. google scholar
  • Mengi, M. (2000), Divan şiiri yazıları. Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • Mermer, A., & Keskin N. K. (2005). Eski Türk edebiyatı terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları. google scholar
  • Okcu, N. (Haz.) (2011). Şeyh Gâlib Dîvânı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. google scholar
  • Şener, Ş. (2010). 20. yüzyıl soyutlama sürecinde geometrik biçimlemenin Türk resim sanatına yansıması. (Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne. google scholar
  • Şentürk, A. (2011). Osmanlı şiirinde “aşk”a dair. Doğu Batı Dergisi. Aşk ve Doğu, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 55-68. google scholar
  • Şeyh Gâlib. Divan, (Naci Okçu, Haz.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Kültür Bakanlığı Yayınları. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78404/seyh-Gâlib-divani. html google scholar
  • Taburoğlu, Ö. (2016). Resim, söz ve yazı imge yaratmanın ve bozmanın yolları. İstanbul: Doğu Batı Yayınları. google scholar
  • Tekin, A. (2006). Edebiyatımızda terimler, Ankara: Elips Kitap. google scholar
  • Tokat, L. (2014). Varoluşun estetik boyutu ve din. İslam ve Sanat, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Konferans Salonu, 07-09 Kasım. google scholar
  • Toprak, B. (2006). Din ve sanat. Ankara: Hece Yayınları. google scholar
  • Türkçe Sözlük (2011). Ankara: TDK. google scholar
  • Uysal, R.S. (2010). Belâgat edebî sanatlar lügati. İstanbul: Doğu Kitabevi. google scholar
  • Worringer, W. (1985). Soyutlama ve özdeşleyim. (İsmail Tunalı, Çev.). Ankara: Remzi Kitabevi. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.