On the Republic’s Centenary: Essays on the History of Art

EnglishTürkçe

CHAPTER


DOI :10.26650/B/AH3.2025.001.011   IUP :10.26650/B/AH3.2025.001.011    Full Text (PDF)

The Representation of Turkey at the 1925 Paris International Exhibition of Modern Decorative and Industrial Arts

Hatice Adıgüzel

The International Exhibition of Modern Decorative and Industrial Arts, held in Paris in 1925, is one of the first international exhibitions attended by the Republic of Turkey. This exhibition has also taken on a decisive role in the conceptualisation of the Art Deco style. Faik Sabri Bey (Duran), one of the former professors of Darülfünun living  in Paris at that time, was the commissioner of the exhibition, which was attended within the framework of the limited economic conditions of the period. The architectural design of the Turkish pavilion was made by the French architect Maurice Louis Armand Fildier, and the decoration was by the Istanbul-born “orientalist” architect Alexandre M Raymond. Turkey was represented in this exhibition by units consisting of the main pavilion, the restaurant, the Turkish chamber and the Turkish village. In particular, the main pavilion was shaped with an understanding that was reflected in the architectural structures of the first years of the Republic, emphasizing national and historical values. This understanding contradicted the modernist ideal that constituted the framework of the Paris exhibition and the Republic’s modernization efforts, as it followed the “non-Western culture” model that had been established by international exhibitions since the mid-19th century. On the other hand, the structure differs from past models by reflecting contemporary interpretations of Ottoman forms. In this article, an early example of exhibition buildings that visualise the architectural identity of the Republican period in the international arena, the Turkish section in the 1925 Paris Exhibition is evaluated. The participation of Turkey in this exhibition, which has not been the subject of detailed research before, has been examined in the light of primary sources that illuminate the bureaucratic background, architectural style, design team and display. 


Keywords: World Fair, International Exhibition, Early Republican Period, Turkey, Paris
DOI :10.26650/B/AH3.2025.001.011   IUP :10.26650/B/AH3.2025.001.011    Full Text (PDF)

1925 Paris Uluslararası Modern Dekoratif ve Endüstriyel Sanatlar Sergisi’nde Türkiye Temsili

Hatice Adıgüzel

1925 yılında Paris’te düzenlenen Uluslararası Modern Dekoratif ve Endüstriyel Sanatlar Sergisi Türkiye Cumhuriyeti’nin katıldığı ilk uluslararası sergilerden biridir. Bu sergi aynı zamanda Art Deco üslubunun kavramsallaşmasında belirleyici bir rol üstlenmiştir. Dönemin kısıtlı ekonomik koşulları çerçevesinde katılım sağlanan serginin komiserliğini o dönemde Paris’te yaşayan eski Darülfünun müderrislerinden Faik Sabri Bey (Duran) yapmıştır. Türk pavyonunun mimari tasarımı Fransız mimar Maurice Louis Armand Fildier, dekorasyonu ise, İstanbul doğumlu “oryantalist” mimar Alexandre M. Raymond tarafından gerçekleştirilmiştir. Türkiye, bu sergide ana pavyon, lokanta, Türk Odası ve Türk Köyü’nden oluşan birimlerle temsil edilmiştir. Özellikle ana pavyon Cumhuriyet’in ilk yıllarının mimari yapılarına da yansıyan, milli ve tarihi değerleri öne çıkaran bir anlayışla biçimlenmiştir. Bu anlayış, Cumhuriyet yönetiminin çağdaşlaşma ve Paris sergisinin kurgusunu oluşturan modernizm idealiyle çelişmekte, 19. yüzyıl ortalarından beri düzenlenen uluslararası sergilerin gelenekselleştirdiği “Batı dışı kültür” modelini izlemektedir. Öte yandan yapı, Osmanlı formlarının çağdaş yorumlarını yansıtmasıyla geçmiş modellerden ayrılmaktadır. Bu yazıda, Cumhuriyet dönemi mimari kimliğini uluslararası alanda görselleştiren sergi binalarının erken bir örneği, 1925 Paris Sergisi’ndeki Türkiye bölümü değerlendirilmiştir. Daha önce detaylı bir araştırmaya konu olmayan Türkiye’nin bu sergiye katılımı, bürokratik arka plan, mimari üslup, tasarım ekibi ve teşhir konularını aydınlatan birincil kaynaklar eşliğinde incelenmiştir. 


Keywords: Dünya Fuarı, Uluslararası Sergi, Erken Cumhuriyet Dönemi, Türkiye, Paris

References

  • Adıgüzel, Hatice. “II. Meşrutiyet Dönemi’nden Bir Mimari Temsil Örneği: Levon Güreğyan’ın 1911 Torino Uluslararası Endüstri ve Çalışma Sergisi’ndeki Osmanlı Pavyonu.” Art-Sanat 17 (2022): 1-33. google scholar
  • Akçura, Gökhan. Türkiye Sergicilik ve Fuarcılık Tarihi/ Exposition and Fair History of Turkey. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 2009. google scholar
  • Anonim. Catalogue general officiel des exposition Internationale des arts decoratifs et industriels modernes, Paris Avril- Octobre-1925. Paris: Imprimerie de Vaugirard, 1925. google scholar
  • Anonim. Catalogue illustre de la sectionjaponaise a l’exposition internationale des arts decoratifs etindustriels modernes. Paris: Blondel la Rougery, 1925. google scholar
  • Anonim. Encyclopedie des arts decoratifs et industriels modernes au XXeme siecle c.2. New York: Garland, 1977. google scholar
  • Anonim. Exposition des Arts decoratifs: Album Souvenir. Paris: Etablissements Papeghin, 1925.’ten aktaran Erişim 16 Kasım 2023, https://www.worldfairs.info/forum/viewtopic.php?p=14673-re-vues-panoramiques . google scholar
  • Anonim. Exposition internationale des arts decoratifs et industriels modernes/Liste des recompenses. Paris: Imprimerie Nationale, 1925. google scholar
  • Anonim. “Exposition Internationale des Arts Decoratifs et İndustriels Modernes de Paris.” İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası Mecmuası / Bulletin de la Chambre de Commerce et d’Industrie de Constantinople XLI/2 (1925): 294-295. google scholar
  • Anonim. Paris, arts decoratifs, 1925: guide de l’exposition. Paris: Libraire Hachette, 1925. google scholar
  • Anonim. “Paris Sergisi’nde Türk Pavyonu.” Servet-i Fünûn 1518/44, 17 Eylül 1341 (17 Eylül 1925),138. google scholar
  • Anonim. “Peste Sergisinde Türk Pavyonu.” Mimar 6 (1931):187-192. google scholar
  • Anonim. “Une visite a l’exposition internationale: des arts decoratifs et industriels modernes.” Bulletin officiel du Comite France-Orient 50 (Juin-Juillet, 1925): 11-12. google scholar
  • Anonim. “Visions feeriques d’Orient.” Bulletin officiel du Comite France-Orient 84 (Mai-Juin, 1933): 11-12. google scholar
  • Artun, Ali, hazırlayan. Müzecilik yazıları: Modern Sanat Müzesinin Tasarımı / Halil Edhem. İstanbul: İletişim Yayınları, 2019. google scholar
  • Aslanoğlu, İnci. Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı 1923-1938. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2010. google scholar
  • Batur, Afife. “Bilinmeyen Bir Ad ve Bilinmeyen Bir Bilgi Kaynağı: Mimar Alexandre M. Raymond.” Bir Mimar, Bir Yorum: Alexandre Raymond/An Architect, an Interpretation: Alexandre Raymond, hazırlayan Şennur Şentürk içinde 9-14.İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, 1991. google scholar
  • Batur, Afife. “1925-1950 Döneminde Türkiye Mimarlığı.” 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, hazırlayan Yıldız Sey içinde 209-234. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 1998. google scholar
  • Bayer, Patricia. Art Deco Interiors: Decoration and Design Classics of the 1920s and 1930s. London: Thames and Hudson, 1990. google scholar
  • Bayer, Patricia. Art Deco Architecture: Design, Decoration and Detail from the Twenties and Thirties. London: Thames and Hudson, 1992. google scholar
  • Bayer, Patricia. Ingrid Cranfield’ın Art Deco House Style:An Architectural and Interior Design Source Book adlı kitabına giriş, 7-15. Newton Abbot: David & Charles, 2004. google scholar
  • Boyar, Pertev. Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti Devirlerinde Türk Ressamları: Hayatları ve Eserleri. Ankara: Jandarma Basımevi, 1948. google scholar
  • Bozdoğan, Sibel. Modernizm ve Ulusun İnşaası: Erken Cumhuriyet Türkiyesi’nde Mimari Kültür. İstanbul: Metis Yayınları, 2020. google scholar
  • Bozkurt, Celil. “Türkiye Cumhuriyeti’nin Bir Propaganda ve Tanıtım Hamlesi: 1926 Seyyar Sergi ve Avrupa Seyahati.” Belleten 83/298 (2019): 1097-1130. google scholar
  • Buscioni, Maria Cristina. Esposizioni e “Stile Nazionale” (1861-1925): Il Linguaggio dell’Architettura nei Padiglioni Italiani delle Grandi Kermesses Nazionali ed Internazionali. Firenze: Alinea Editrice, 1990. google scholar
  • Clouzot, Henri. “L’Esposition des arts decoratifs â vol d’Oiseau.” La Renaissance de l’artfrançais et des in-dustries de luxe (Mai 1925): 201-219. google scholar
  • Çankaya, Mücellidoğlu Ali. Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye Şeref Kitabı), 1859-1968. Ankara: Mars Matbaası, 1968-1969. google scholar
  • Çelik, Zeynep. Şark’ın Sergilenişi: 19. Yüzyıl Dünya Fuarlarında İslam Mimarisi. İstanbul: Tarih Vakfı, 2005. google scholar
  • Çini, Rifat. Türk Çiniciliğinde Kütahya. İstanbul: Uycan Yayınları, 1991. google scholar
  • Deringil, Selim. İktidarın Sembolleri ve İdeoloji: II. Abdülhamid Dönemi (1876-1909). İstanbul: Doğan Kitap, 2014. google scholar
  • Ergüney, Yeşim Duygu ve Nuran Kara Pilehvarian. “Ondokuzuncu Yüzyıl Dünya Fuarlarında Osmanlı Temsi-liyeti.” Megaron 10/2 (2015): 224-240. google scholar
  • “Fildier, Maurice.” Erişim 13 Mayıs 2023. https://agorha.inha.fr/ark:/54721/3c01c5f6-d24d-4d0f-a558-c-26d4f5997bd . google scholar
  • Gourdji, Salih. Les revendications Turques: conferance faite au comite “France Orient”. Paris: Des presses du Joe Bridge, 1922. google scholar
  • Greenhalgh, Paul. Fair World: a History of World’s Fairs and Expositions, from London to Shangai, 1851-2010. Winterbourne, Berkshire: Papadakis, 2011. google scholar
  • Işıklı, Aytaç ve Mümin Balkan, hazırlayan. Fotoğraflarla Türk Fuarcılığı. İstanbul: İstanbul Fuar Merkezi Yayınları, 2008. google scholar
  • İbrahim Efendi, hazırlayan. 1925 Paris Beyne>l-milel Sanayi-i Tezyiniye ve Asriye Sergisi Türk Daireleri. İstanbul: Müzeler Müdürlüğü, 1925. google scholar
  • Karakaya, Ebru. “Türk Mimarlığı’nda Sanayi-i Nefise Mektebi / Güzel Sanatlar Akademisi’nin Yeri ve Restorasyon Alanına Katkıları (1883-1960).” Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2006. google scholar
  • Kula, Seda. “Geç Dönem Osmanlı Mimarlığı’nda Başlıca Beaux Arts Okulu Temsilcisi Olarak, Alexandre Vallaury’nin Mimar ve Eğitimci Kariyerinin ve Mimari Tavrının Analizi.” Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniviversitesi, 2014. google scholar
  • Makaryk, Irena. April in Paris: Theatricality, Modernism, and Politics at the 1925 Art Deco Expo. Toronto: University of Toronto Press, 2018. google scholar
  • Ökçün, A. Gündüz. Türkiye İktisat Kongresi, 1923-İzmir:Haberler-Belgeler-Yorumlar. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu, 1997. google scholar
  • Öz, Tahsin. “Yüksek Mimar Zühtü Başar.”Güzel Sanatlar 6 (1949): 159-160. google scholar
  • Pasinli, Alpay. İstanbul Arkeoloji Müzesi. İstanbul: Akbank Kültür Sanat Yayınları, 2003. google scholar
  • Raymond, Alexandre. Notes pratiques et resumes sur l’art du constructeur en Turquie. İskenderiye: Della Rocca, 1908. google scholar
  • Raymond, Alexandre, Faıences decoratives de la vieille Turquie (Paris: Editions Albert Morance, t.y.). google scholar
  • Saner, Turgut. 19. Yüzyıl İstanbul Mimarlığında “Oryantalizm”. İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret, 1998. google scholar
  • Scarlett, Frank ve Marjorie Townley. Arts Decoratifs 1925: A Personal Recollection of the Paris Exhibition. London: Academy Editions, 1975). google scholar
  • Servet-i Fünûn 1518/44. 17 Eylül 1341 (17 Eylül 1925). google scholar
  • Servet-i Fünûn 1520/46.1 Teşrinievvel 1341 (1 Ekim 1925). google scholar
  • Sınmaz Sönmez, Cahide. “1931 Tarihli Budapeşte Sergisi’nde Türk Pavyonu.” 9.Uluslararası Atatürk Kongresi (Amasya, Turkey, 12-15 November 2019), hazırlayan Erdem Ünlan ve Halit Aytuğ Tokur içinde 269-293. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, 2021. google scholar
  • Sözen, Metin ve K. Bora Yılmazyiğit. “Mimar Zühtü Başar ve Üsküdar Kaymakamlığı.” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi-Prof. Tayyib Gökbilgin Hatıra Sayısı 12 (1982): 719-734. google scholar
  • Şahin, Faruk. “Cumhuriyet Dönemi Kütahya Çini ve Keramik Sanatı.” Sanat Tarihi Yıllığı 13 (1988): 131-151. google scholar
  • Şahin, Feyza Kurnaz. “Türkofis (1934-1939).” Atatürk Ansiklopedisi, Erişim 28 Nisan 2023, https://ataturkan-siklopedisi.gov.tr/bilgi/turkofis-1934-1939/ . google scholar
  • Şentürk, Şennur, hazırlayan. Bir Mimar, Bir Yorum: Alexandre Raymond/An Architect, an Interpretation: Alexandre Raymond. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, 1991. google scholar
  • Tanju, Bülent. “1939 New York Dünya Fuarı Üzerine Notlar.” Arredamento Mimarlık 129 (2000): 94-105. google scholar
  • Topallı, Elvani “Villa Medici’deki “Türk Odası”: Horace Vernet ve Balthus’da “Oryantalist” İzler.” Osmanlı Dünyasında Kültürel Karşılaşmalar ve Sanatsal Yansımaları-Prof.Dr.Filiz Yenişehirlioğlu’na Armağan, hazırlayan Ayşe Pelin Şahin Tekinalp, Mehmet Fatih Müderissoğlu ve Ünal Araç içinde 235-241. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2017. google scholar
  • Turan, Gülname ve Ayla Ödekan. “Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Yerli Malı Kavramı ve İstanbul Yerli Malı Sergileri.” İTÜ Dergisi /b: Sosyal Bilimler 6/1 (2010): 15-26. google scholar
  • Ünalın, Çetin. “Mimar ve Mühendisler Tarafından II. Meşrutiyet Döneminde İstanbul’da Yayımlanmış İki Dergi: Genie Civil Ottoman (1910) ve Zeitschrift Fur Technik Und Industrie In Der Turkei (1916).” Osmanlı Bilimi Araştırmaları X/2 (2009): 59-96. google scholar
  • Yazıcı, Nurcan. “19. Yüzyıl Uluslararası Sergilerinde Bir Osmanlı Simgesi: III.Ahmet Çeşmesi.” Toplumsal Tarih 134 (2005): 84-91. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Cumhuriyet Arşivi, 30-18-1-1/14 -41-7, 24 Haziran 1925. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155954-118, 14 Teşrinisani 1339 (14 Kasım 1923). google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155954-17, 21 Ocak 1924. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155954-13, 6 Mart 1340 (6 Mart 1924). google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155954-11, 19 Mart 1924. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155954-120, 8 Mayıs 1924. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155955-120, 8 Mayıs 1924. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155955-142, 7 Haziran 1340 (7 Haziran 1924). google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38637-155955-134, 18 Haziran 1924. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı. Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi, 525/38050-154731-20, 15 Ocak 1941. google scholar
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Osmanlı Arşivi (BOA). Hariciye Nezareti, İstanbul Murahhaslığı (HR.IM.), 164/6, 26 Teşrinievvel 1341(26 Ekim 1925). google scholar
  • Salt Araştırma, Fotoğraf ve Kartpostal Arşivi, Katalog No: AHPAR001. google scholar
  • Salt Araştırma, Fotoğraf ve Kartpostal Arşivi, Katalog No: AHPAR009. google scholar


SHARE




Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.