The City: Literary Encounters
The Relationship of City-individual in Zazaki Literature: Missing Bodies, Narrowing Roads, Expanding Imagination
İlyas AkmanAccording to UNESCO’S language report (Atlas of the World’s Languages in Danger), Zazaki/ Zazaish, Turkey’s third most spoken language, is endangered.The Zaza language is shown as one of 2,500 languages that are endangered on the 40th page of the report. It is extremely important to produce literary works in this language in order for the language to survive. Authors who write works in Zazaki are aware of the importance of their work. When the authors create content, they attach great importance to village life, where Zazaki is spoken in its pure form. Villages, with their isolated structures, maintain homogeneity of language and culture by ensuring continuity between generations. On the other hand, cities don’t have pure languages and cultures because of their heterogeneous structures. The city phenomenon is often portrayed negatively in Zazaki literature such that some of the works have characters afraid of the word “city.” In some works written in Zazaki, there are many negative adjectives for cities, such as “cemetery,” “hole,” and “curse.” People keep a distance from the city because of marginalization, cultural difference, linguistic adaptation, and income inequality between classes. The biggest source of consolation for the individuals who struggle with the city is to return to the old, happy days they lived in their villages through dreams. In this study, we will focus on the city-individual relationship through the novels, poetry, and stories written in Zazaki. We will attempt to analyze the aforementioned relationship through cultural, economic, and linguistic factors.
Zaza Edebiyatında Şehir-Birey İlişkisi: Eksik Bedenler, Daralan Yollar, Genişleyen Muhayyile
İlyas AkmanTürkiye’de en fazla konuşulan üçüncü dil olan Zazaca, UNESCO’nun dil raporuna göre (Atlas of the World’s Languages in Danger-Tehlike Altındaki Dünya Dillerinin Atlası) varlığı tehlike altında olan dillerden biridir. Zazaca, zikredilen raporun kırkıncı sayfasında varlığı tehlike altında gösterilen 2500 dilden biri olarak gösterilir. Bu nedenle bu dilde edebî eserler üretmek dilin varlığını sürdürmesi için son derece önemlidir. Zazaca eserler kaleme alan yazarlar, giriştikleri işin ehemmiyetinin farkındadır. Yazarlar, eserlerinin içeriğini oluştururken Zazacanın saf haliyle konuşulduğu köy yaşamına ayrı bir önem verirler. Köyler, izole yapılarıyla nesiller arasındaki sürekliliği sağlayıp dilin, kültürün homojenliğini muhafaza ederler. Şehirler ise heterojen yapılarıyla çoğunlukla saf dilleri, kültürleri bünyelerinde barındırmazlar. Nitekim Zaza edebiyatında şehir olgusu çoğunlukla olumsuz lanse edilir. Öyleki eserlerin bazılarında şehir kelimesinin kendisinden korkan karakterlerle dahi karşılaşılır. Zazaca yazılmış olan bazı eserlerde, şehirler için mezarlık, delik, lanet gibi birçok olumsuz yakıştırmada bulunulur. Şehirlerde maruz kalınan ötekileştirme, kültürel farklılık, dilsel adaptasyon sorunu, sınıflar arası gelir adaletsizliği başta olmak üzere birçok faktör bireylerin şehirle aralarına mesafe koyması sonucunu doğurur. Mekânla didişen bireylerin elinde kalan en büyük teselli kaynağı ise hayaller, rüyalar yoluyla köylerinde bulundukları dönemde yaşadıkları eski mutlu günlere dönmektir. Bu çalışmamızda Zazaca yazılmış olan romanlar, şiirler, hikâyeler üzerinden şehir-birey ilişkisi üzerinde duracağız. Kültürel, ekonomik, dilsel birçok faktör üzerinden söz konusu ilişkiyi analiz etme çabasına girişeceğiz.
