İleriki sahifelerde biri farsça, diğeri arapça iki versiyonu bulunan Hakim Sindbâd'ın hikâyeleri, Hindistan’dan çıkarak, bütün dünyaya yayılmış olan hikâyelerdendir. Her devirde, her türlü kavim ve kültür çevreleri içinde sevilmiş ve okunmuş olan bu hikâyelerim, burada görülen farsça versiyonu, sayısı çok az olan farsça eski mensûr eserlerin en güzellerinden biridir. VI/XII. yüzyılın ortalarında yaşamış olan müellifi Muhammad b. cAli as-Samarqandi, Karahanlılar devletinin şâhib inşâsı idi ve bu eserini Alp Kutluğ Tuna Bilge Mascüd b. Haşan’a takdim etmişti. Bu itibarla, bu eser müslüman Türk-lran kültürünün müşterek mahsullerinden biri sayılmalıdır.
Bu farsça versiyon, doğrudan doğruya pehlevîden yapılmış eski bir tercemeye dayandığı için, Sindbâd hikâyelerinin yayılışlarını tetkik ederken, mühim bir istinat noktası olması icap ederdi. Şimdiye kadar, bu hususa kâfi derecede ehemmiyet verilmemiş olduğundan, neşre bir giriş kısmı ilâve edilerek, meydana çıkan birkaç mesele gözden geçirildi: Sindbâd hikâyelerinin dünyaya yayılışı ve bu versiyonların temeli olan şark versiyonları, bu Farsça versiyonun muhtevası, müellifinin hayatı ve eserleri ve nihayet bu neşirde takip edilen yol tetkik edildi. Farsça metnin sonuna da, onun avam arapçası ile yazılmış ve şimdiye kadar neşredilmemiş oldukça eski bir versiyonun eklenmesi faydalı görüldü. En sonuna, her türlü istifadeyi kolaylaştıracak indeksler ilâve edildi.
Bu önsözü tamamlarken, bana bu işin başından sonuna kadar, yardın etmiş olan Prof. H. Ritter’e teşekkür ederim. O, ilk müsveddelerin mukabelelerine baktığı gibi, basılırken de matbaa tashihlerini okumuş ve kıymetli telkinlerde bulunmuştur. Başka hususlarda olduğu gibi, bu kitabın basılması imkânlarını temin etmek için de hiçbir şeyi esirgememiş olan sayın dekanımız Hamit Ongunsu’ya da teşekkürü zevkli bir borç bilirim. |
