Journal of Turkology

SUBMITINFORMATION
EnglishTürkçe

Research Article


DOI :10.26650/iuturkiyat.1675090   IUP :10.26650/iuturkiyat.1675090    Full Text (PDF)

Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement

Ayşe Küçük

In the early 1930s, rapid armament within the international system, rising mistrust towards the League of Nations, and the swift spread of revisionism in Europe triggered major security concerns for newly independent Balkan states. While smaller countries sought cooperation to protect treaty defined borders, those with limited armament or demilitarised zones began to feel increasingly vulnerable. In this context, Balkan and Eastern Mediterranean states aimed to align themselves within the emerging divide between revisionist powers and defenders of the status quo. This study examines the efforts of Türkiye and Greece, both alarmed by growing revisionist polarisation in the region, to maintain territorial integrity and ensure national security. Importantly, both nations positioned themselves within the status quo bloc. Although their motivations differed, Türkiye and Greece made a rational decision to pursue cooperation and solidarity in safeguarding their national interests. This period, marked as a unique “rapprochement phase” in bilateral relations, witnessed an exceptional level of diplomatic and military collaboration that transcended historical hostilities. The study will examine the political strategies employed by Türkiye and Greece to achieve national security and assess the impact of the 1938 Salonika Agreement on the stability of both countries and the broader Balkan region.

Keywords: Balkans, Regional Security, Interwar Period, Salonika Agreement, Türkiye, Greece
DOI :10.26650/iuturkiyat.1675090   IUP :10.26650/iuturkiyat.1675090    Full Text (PDF)

İkinci Dünya Savaşı Eşiğinde Balkanlar’da Bölgesel Güvenliğin Yeniden İnşası: Selanik Antlaşması Örneği

Ayşe Küçük

1930'lu yılların başından itibaren uluslararası sistemdeki hızlı silahlanma ve Milletler Cemiyeti sistemine duyulan güvensizlik Avrupa'da revizyonizmin hızlı yükselişi Balkanlarda bağımsızlığını yeni kazanmış ülkeler bakımından ciddi güvenlik endişelerini tetiklemiştir. Antlaşmalarla kararlaştırılmış ülkesel sınırlarını korumak için küçük ülkeler arasında dayanışma ve işbirliği çabaları sürerken silahlanma faaliyetleri kısıtlanmış ve ülkelerinin bir kısmı askersizleştirilmiş ülkeler güvenlik risklerini daha belirgin hissetmeye başlamışlardır. Bu bağlamda Balkanlar ve Doğu Akdeniz'de ülkelerin statüko yanlısı ve revizyonist ayrışması içerisinde kendilerine yer bulmaya çalıştığı gözlemlenir. Bu çalışmada Balkanlar ve Doğu Akdeniz'deki revizyonist kamplaşmadan endişe duyan Türkiye ve Yunanistan'ın ülkesel bütünlüklerini koruma ve güvenliklerini sağlamaya yönelik arayışları ele alınacaktır. Bu bağlamda dikkate değer unsur ise her iki ülkenin de statükocu kampta yer almış olmalarıdır. Her ne kadar farklı gerekçelere dayanmış olsa da hem Türkiye hem de Yunanistan rasyonel bir tercih yaparak ülkesel güvenliklerinin korunmasında işbirliği ve dayanışma içerisinde olmaya karar vermişlerdir. İkili ilişkilerde belirgin bir 'yakınlaşma dönemi' olarak işaretlenen bu dönem, Türkiye ve Yunanistan arasında tarihlerindeki düşmanlıkları aşan, benzeri görülmemiş diplomatik ve askeri iş birliğine sahne olmuştur. Bu çalışma Türkiye ve Yunanistan'ın ülkesel güvenliklerini sağlamak için kurguladıkları siyasi stratejilerin ne olduğunu ele alarak 1938 Selanik Anlaşması'nın bu ülkeler ve Balkanlar'ın güvenliği bakımından nasıl bir etki yapmış olduğunu tartışacaktır.

Keywords: Balkanlar, Bölgesel Güvenlik, İki Savaş Arası Dönem, Selanik Antlaşması, Türkiye, Yunanistan

PDF View

References

  • Republic of Türkiye Directorate of State Archives Republician Archives (BCA), Institution Code: 30-18-1-2, Reference Info: 84-76-13. google scholar
  • “Bulgaristan ve Balkan Antantı Arasında İmzalanan Anlaşma”, Ulus, 7 August 1938. google scholar
  • “Convention Relating to the Regime of Straits”, https://www.mfa.gov.tr/ii_-convention-relating-to-the-regime-of-the-straits.en.mfa, [15.02.2025]. google scholar
  • “Lausanne Peace Treaty”, https://www.mfa.gov.tr/lausanne-peace-treaty-part-i_-political-clauses.en.mfa, [12.02.2025]. google scholar
  • “League of Nations Treaty Series”, 196 (1939): 372. google scholar
  • “Selanik Antlaşması Kanunu Mecliste Kabul Edildi”, Vakit, 5 January 1939. google scholar
  • “Selanik Antlaşması ve Bulgaristan”, Cumhuriyet, 16 August 1938. google scholar
  • “Türk Askeri Edirne’ye Girecek”. Ulus. 20 August 1938. google scholar
  • Daban, Cihad. “Selanikte İmza edilen Muadene”, Doğu, 3 August 1938. google scholar
  • Montreux Boğazlar Konferansı Tutanaklar Belgeler, (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 390, 1976). google scholar
  • Nadi, Yunus. “Bulgar Başvekili ile Mülakat”. Cumhuriyet, 24 February 1939. google scholar
  • Soysal, İsmail. Türkiye’nin Siyasal Anlaşmaları 1920-1945. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1989. google scholar
  • T.C. Resmî Gazete, 4109, 12 Kânunusani 1939. google scholar
  • TBMM Gizli Celse Zabıtları, 25 Teşrinevvel 1934, Sekseninci İntikat, 2. Celse: 584-595. google scholar
  • Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl: Cumhuriyetin İlk On Yılı ve Balkan Paktı 1923 – 1934. Ankara: Dışişleri Bakanlığı Siyaset ve Planlama Genel Müdürlüğü, 1974. google scholar
  • Ulus, 9 August 1938. google scholar
  • Akın, Rıdvan. Türkiye’nin Siyasal Gelişmeleri 1923-2018. İstanbul: Nora Kitap, 2022. google scholar
  • Aksu, Fuat and Yunus Çolak, Dış Politika Krizlerinde Algısal Güven[siz]lik: 1935 Bulgaristan Krizi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,1/2 (2017): 164-180. google scholar
  • Aksu, Fuat. Türk-Yunan İlişkileri: İlişkilerin Yönelimini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir İnceleme. Ankara: SAEMK Araştırma Projeleri Dizisi, 2001. google scholar
  • Alexandris, Alexis. “Turkish Policy Towards Greece During the Second World War and Its Impact on Greek-Turkish Détente”, Balkan Studies, 23/1 (1982): 157-197. google scholar
  • Alim, Eray. “Tarihsel Bir Perspektiften Türk Yunan İlişkileri Üzerine Üçüncü Aktörlerin Etkisi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9/3 (2020): 2796-2824. google scholar
  • Anthony. Payne. “Small States in the Global Politics of Development”, The Round Table: The Commonwealth Journal of International Affairs, 376 (2004): 623-635. google scholar
  • Atatürk'ün Dış Politikası Cilt II. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1994. google scholar
  • Ayman Güler, Gülden. “İki Dünya Savaşı Arasındaki Silahsızlanma Girişimleri”, İki Dünya Savaşı Arasında Avrupa ve Balkanlar Sempozyumu. İstanbul: Aybay Yayınları, 1993: 111-120. google scholar
  • Baba, Gürol and Murat Ünsoy, “Between Capability and Foreign Policy: Comparing Turkey’s Small Power and Middle Power Status”, Uluslararası İlişkiler, 13/51 (2016): 3-20. google scholar
  • Balcı, Ali. Türkiye Dış Politikası İlkeler, Aktörler, Uygulamalar. İstanbul: Etkileşim Yayınları, 2013. google scholar
  • Barlas, Dilek “Turkish Diplomacy in the Balkans and the Mediterranean. Opportunities and Limits for Middle-Power Activism in the 1930s”, Journal of Contemporary History, 40/5 (2005): 441-464. google scholar
  • Barlas, Dilek and Andelko Vlasic. “The Balkan Entente in Turkish-Yugoslav Relations (1931-41): The Yugoslav Perspective”, Middle Eastern Studies, 52/6 (2016): 1011-1024. google scholar
  • Barlas, Dilek, “Friends or Foes? Diplomatic Relations between Italy and Türkiye1923-36”, International Journal of Middle East Studies, 36/2 (2004): 231-252. google scholar
  • Barlas, Dilek. “Atatürk Döneminde Türkiye’nin Balkan Politikası”, Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası. Yay. Haz. Berna Türkdoğan. Ankara: Atatürk Kültür, Dil, Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, 2000):275-280. google scholar
  • Carr, Edward Hallet. Yirmi Yıl Krizi 1919-1939. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010. google scholar
  • Coufoudakis, Van. “Greek-Turkish Relations, 1973-1983: The View from Athens”, International Security, 9/4 (Spring 1985): 185-217. google scholar
  • Cox, Michael. Giriş. Yirmi Yıl Krizi 1919-1939. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010. google scholar
  • Crampton, R. J. Bulgaria. Oxford: Oxford University Press, 2007. google scholar
  • Fırat, Melek. “Yunanistan’la İlişkiler”, Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919-1980, Ed. Baskın Oran (İstanbul: İletişim Yayınları, 2004): 325-356. google scholar
  • Gönlübol, Mehmet and Cem Sar, Atatürk ve Türkiye’nin Dış Politikası, (Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 1997). google scholar
  • Gürel, Şükrü Sina. Tarihsel Boyutları İçinde Türk-Yunan İlişkileri 1821-1993. Ankara; İmge Yayınevi, 2018. google scholar
  • Hale, William. Turkish Foreign Policy Since 1774. London: Routledge, 2003. google scholar
  • Hatzivassiliou, Evanthis. “The 1930 Greek-Turkish Naval Protocol”, Diplomacy and Statecraft 9/1 (1998): 89-111. google scholar
  • Kaliopulos, John and Thanos M. Veramis, Modern Greece: A History Since 1821, (Wiley and Blackwell, 2010). google scholar
  • Katsoulas, Spyros, The United States and Greek-Turkish Relations: Guardian’s Dilemma, London: Routledge, 2022. google scholar
  • Kissoudi, P. “Balkan Politics: Relations between Greece and the Balkan States in the Inter-war Years and the Role of the Great Powers in the Region”, The International Journal of the History of Sport, 25/13 (2008): 1707-1739. google scholar
  • Klapsis, Antonis. “1930’larda Yunan Dış Politikası ve Türkiye ile İlişkiler”, Tarih ve Uluslararası İlişkiler Pespektifinden Türk-Yunan İlişkileri 1821-2021, ed. Esra Özsüer, İstanbul: Boyut Yayınları, 2022: 68-75. google scholar
  • Klapsis, Antonis. “Greek Foreign Policy and Rapprochement with Turkey in the 1930s”, Diplomacy and Statecraft, 34/2, (2023): 208-220. Koliopoulos, John S. “Greece and the Balkans: A Historical Perspective”, Southeast European and Black Sea Studies, 2/3, (2002): 25-38. Kösebalaban, Hasan. Türk Dış Politikası, Çev. Hüsamettin İnaç İstanbul: BigBang Yayınları, 2014. google scholar
  • Kotelis, Andreas. “Preconditions for Successful Rapprochement: A Comparative Analysis of the Greek-Turkish Rapprochement Process”, Unpublished PhD Thesis (Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent University, 2013). google scholar
  • Öksüz, Hikmet. “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Atatürk Dönemindeki Balkan Politikası (1923-1938), Unpublished PhD Thesis, (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, 1996). google scholar
  • Oran, Baskın. Türk Dış Politikası Cilt 1: 1919-1980. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004. google scholar
  • Oran, Baskın. Turkish Foreign Policy 1919-2006: Facts and Analysis with Documents. Salt Lake City: University of Utah Press, 2006. google scholar
  • Papuççular, Hazal. Cumhuriyetin Dış Politikası: Olaylar, Aktörler, Kurumlar 1923-2003, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2003. google scholar
  • Papuççular, Hazal. Türkiye ve On İki Ada 1912-1947. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2020. google scholar
  • Raphalides, S. J. “Separate Spheres: An Overview of United States Policy in the Interwar Years Toward Greece and Turkey." The Journal of Modern Hellenism, 8 (1991): 117-130. google scholar
  • S.A.H. “Bulgaria and Balkan Entente”, Bulletin of International News, 15/16 (1938): 677-681. google scholar
  • Sander, Oral. Siyasi Tarih 1918-1994 Ankara: İmge Kitabevi, 2013. google scholar
  • Sarıkoyuncu, Ali. “Mustafa Kemal Atatürk Döneminde Türk-Bulgar Siyasî İlişkileri (1920-1938)”. XX. Yüzyılın İlk Yarısında Türk-Bulgar Askerî-Siyasî İlişkileri, (Ankara: Genelkurmay ATASE ve Genelkurmay Denetleme Başkanlığı Yayınları, 2005): 143-160. google scholar
  • Sarınay, Yusuf. “İkıı̇ Savaş Arası Dönemde Türkıı̇ye'nıı̇n Balkan Ülkelerıı̇ ile Münasebetlerıı̇ (1919-1939)”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2/1, (1987): 232-259. google scholar
  • Sönmezoğlu, Faruk. İki Savaş Sırası ve Arasında Türk Dış Politikası. İstanbul: Der Yayınları, 2011. google scholar
  • Soysal, İsmail. “Atatürks Policy of Peace and Its Impact in the World”, Between East and West: Studies of Turkish Foreign Relations, (İstanbul: The ISIS Press, 2001): 135-144. google scholar
  • Tulça, Enis. Atatürk, Venizelos ve Bir Diplomat Enis Bey. İstanbul: Simurg Yayınları, 2003. google scholar
  • Türkeş, Mustafa. “The Balkan Pact and Its Immediate Implications for the Balkan States, 1930-34”, Middle Eastern Studies, 30/1 (1994): 123-144. google scholar
  • Tütüncü, Ayşe Nur. “Montrö (Montreux) Sözleşmesinin Güncel Sorunlar Işığında Değerlendirilmesi”, Tarafların Bakışlarıyla Lozan Sempozyumu, 9-10 Mayıs, 2014 İstanbul, ed. Cezmi Eraslan and others, Bildiriler Kitabı,172-188. google scholar
  • Uçarol, Rıfat. Siyasi Tarih Ankara, Filiz Kitabevi, 2000. google scholar
  • Ülgül, Murat. “Personal Diplomacy and Greek Foreign Policy”, Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi 13/2 (2023): 561-585. google scholar
  • Ülman, A. Haluk. “Türk Dış Politikasına Yön Veren Etmenler 1923-1968”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 23/3, (1968): 241-274. google scholar
  • Ulusoy, Kıvanç. “The Montreux Convention: A Key for Understanding the Geopolitics of the Eastern Mediterranean and Black Sea”, Southeast European and Black Sea Studies, (Vol:1, No:18, 2024): 1-18. google scholar
  • Vardağlı, Emine Tutku. “Turkish-Greek Raproahment in the 1930s: The British Factor as a Third Party”, Akademik İncelemeler Dergisi, 16/1 (2021): 74-91. google scholar
  • Wandycz, Piotr. “The Little Entente: Sixty Years Later”, The Slavonic and East European Review 59/4, (1981): 548-564. google scholar
  • Webster, Andrew. “From Versailles to Geneva: The Many Forms of Interwar Disarmament”, The Journal of Strategic Studies, 29/2 (2006): 225-246. google scholar
  • Winrow, Gareth M. “The Balkans in International Politics: An Examination of Inter-war Period”, İki Dünya Savaşı Arasında Avrupa ve Balkanlar Sempozyumu (İstanbul: Aybay Yayınları, 1993): 81-98. google scholar
  • Yel, Selma. “Montrö Boğazlar Sözleşmesi”, Değişen Dünya Şartlarında Karadeniz ve Boğazlar Meselesi 1923-2008, (Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 2009): 94-129. google scholar

Citations

Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format


EXPORT



APA

Küçük, A. (2025). Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement. Journal of Turkology, 35(1), 223-239. https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090


AMA

Küçük A. Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement. Journal of Turkology. 2025;35(1):223-239. https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090


ABNT

Küçük, A. Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement. Journal of Turkology, [Publisher Location], v. 35, n. 1, p. 223-239, 2025.


Chicago: Author-Date Style

Küçük, Ayşe,. 2025. “Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement.” Journal of Turkology 35, no. 1: 223-239. https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090


Chicago: Humanities Style

Küçük, Ayşe,. “Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement.” Journal of Turkology 35, no. 1 (Jun. 2025): 223-239. https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090


Harvard: Australian Style

Küçük, A 2025, 'Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement', Journal of Turkology, vol. 35, no. 1, pp. 223-239, viewed 26 Jun. 2025, https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090


Harvard: Author-Date Style

Küçük, A. (2025) ‘Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement’, Journal of Turkology, 35(1), pp. 223-239. https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090 (26 Jun. 2025).


MLA

Küçük, Ayşe,. “Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement.” Journal of Turkology, vol. 35, no. 1, 2025, pp. 223-239. [Database Container], https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090


Vancouver

Küçük A. Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement. Journal of Turkology [Internet]. 26 Jun. 2025 [cited 26 Jun. 2025];35(1):223-239. Available from: https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090 doi: 10.26650/iuturkiyat.1675090


ISNAD

Küçük, Ayşe. “Rebuilding Regional Security in the Balkans on the Brink of World War II: The Example of the Salonika Agreement”. Journal of Turkology 35/1 (Jun. 2025): 223-239. https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1675090



TIMELINE


Submitted15.04.2025
Accepted20.05.2025
Published Online20.06.2025

LICENCE


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


SHARE



Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.