Journal of Turkish Language and Literature

SUBMITINFORMATION
EnglishTürkçe

Research Article


DOI :10.26650/TUDED2025-1593449   IUP :10.26650/TUDED2025-1593449    Full Text (PDF)

A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects

Serdar Özdemir

Kinship terms in Kazakh are a significant elements reflecting the family structure and society's values. These terms include rich vocabulary that describes an extended family structure. Kinship terms are also a crucial part of cultural identity and serve as milestones demonstrating the historical significance of family structure. Commonly used kinship terms for both women and men in Kazakh words like 'ata, ana, äke, ağa, ini, and apa.' Among these, those used to express the closest family relationships, especially the concept of 'mother,' stands out. Some examples include 'ana, ene, şeşe, apa, aba, ӓni, mama, and ӓje.’ This study examines the terms representing the concept of 'mother' in Kazakh, focusing on the expressions 'ana ~ ene' and 'apa ~ aba' within the context of historical and modern Turkic dialects. While 'ana' is more commonly used in Kazakh, the form 'ene' is preferred in some regions. Similarly, the words 'apa' and 'aba,' which also mean 'mother,' show regional variations in their usage. Such words have evolved throughout Turkic people’s historical development and linguistic evolution. These terms in Kazakh are not just words but also reflect the social structure of Kazakh society and the value placed on family relationships.

Keywords: Kazakh, Turkish, Historical Turkic dialects, Modern Turkic dialects, Kinship terms
DOI :10.26650/TUDED2025-1593449   IUP :10.26650/TUDED2025-1593449    Full Text (PDF)

Kazakçada Akrabalık Bildiren anа ~ ene ve apa ~ aba Kelimelerinin Tarihî ve Modern Türk Lehçelerindeki Kullanımı Üzerine Bir İnceleme

Serdar Özdemir

Kazakçada akrabalık adları, aile yapısını ve toplumsal değerlerini yansıtan önemli bir unsurdur. Bu dilde akrabalık kavramları, geniş aile yapısını tarif eden zengin bir kelime dağarcığına sahip olup akrabalık bildiren terimler aynı zamanda, kültürel kimliğin önemli bir parçası ve aile yapısının tarihsel önemini gösteren birer mihenk taşıdır. Kazakça içerisinde yaygın bir şekilde kullanılan kadın ve erkek akrabalık adları “ata, ana, äke, ağa, ini, apa” vb. kelimelerdir. Bu terimler içerisinde özellikle en yakın akrabalığı ifade eden “anne” kavramı için kullanılan terimlerin çeşitliliği göze çarpar. “Ana, ene, şeşe, apa, aba, ӓni, mama, ӓje” gibi terimler bunlardan bazılarıdır. İşte gerçekleştirilen bu çalışma ile Kazakçada “anne” kavramını karşılayan bu terim yelpazesi içerisinde anа ~ ene ve apa ~ aba kelimeleri tarihi ve günümüz Türk lehçeleri bağlamında incelenmiştir. Kazakçada “ana” ve “ene” gibi kelimeler anne anlamında kullanılırken, bölgesel farklılıklar veya diyalektler aracılığıyla farklı varyantlarla karşılaşmak mümkündür. “Ana” daha yaygın kullanılsa da bazı bölgelerde “ene” formu tercih edilir. Benzer bir şeklide “anne” manasında da kullanılan “apa” ve “aba” kelimeleri de bölgesel kullanım farklılıkları gösterir. Bu tür kelimeler, Türk boylarının tarihsel gelişimi ve dilsel evrimi sürecinde değişim göstermiştir. Kazakçadaki bu terimler, sadece birer kelime değil, aynı zamanda Kazak toplumunun sosyal yapısı ve aile ilişkilerine verdiği değeri de gösterir. 

Keywords: Kazakça, Türkçe, Tarihî Türk lehçeleri, Günümüz Türk lehçeleri, Akrabalık terimleri

PDF View

References

  • Abik, Ayşehan Deniz. “Ali Şîr NevâyÎ'nin Risâleleri -Tarîh-i Enbiyâ ve Hükemâ, Tarîh-i Mülûk-i Acem, Münşeât- Metin-Gramatikal İndeks-Sözlük.” Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, 1993. Ulusal Tez Merkezi (25997). google scholar
  • Ağar, Mehmet Emin. "BaYtaratü'l-Vâzıh: İnceleme-Metin-İndeks.” Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 1986. Ulusal Tez Merkezi (357924). google scholar
  • Ağar, Mehmet Emin. "Kitâbu Fi’l-Fıkh Bi-Lisani’t-Türkî: İnceleme-Metin-Sözlük.” Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, 1989, Ulusal Tez Merkezi (9091). google scholar
  • Akabirov, S. F., T. A. Aliqulov, S. İ. İbrahimov, N. M. Mamatov, Z. M. Ma’rufov, M. M. Mirtaciev, G. N. MihaYlov, A. R. Rustamov, A. T. Hocahanov and A. P. Haciev. O'zbek Tilining İzohli Lug'ati Tom: I (A-P). Red. Z. M. Magrufova. Moskva Rus Tili NashriYoti, 1981. google scholar
  • Akabirov, S. F., Z. M. Ma’rufov and A. T. Hocahanov. 0‘zbekça-Rusça Lug'at. Red. A. K. Borovqov. XoriJİY va MİIIİy Lug‘atlar Davlat Naşriyoti, 1959. google scholar
  • Akmataliev, A., İ. Abduvaliev, A. Kadirmambetova, M. KasimgeldiYeva, J. SemYonova, B. JaYloovaev, A. Isabekova, R. Konurbaeva, T. Marazikov, S. Musaev, S. OlJobaev, J. Osmonova, M. Tolubaev and S. Şatmanov. Kırgız Tilinin Sözdügü. Red. A. Akmataliev. AvrasYa Press, 2010. google scholar
  • Altaylı, Seyfettin. Azerbaycan Türkçesi Sözlüğü Cilt 1 (A-K). Türk Dil Kurumu Yayınları, 2018. google scholar
  • Al-Turk, Gulhan Abedalazız Moh'd Jalal. “Kitabu Bulğatu’l-Muştak Fî Luğati’t-Türki We’l-Kıfçak Üzerine Dil İncelemesi.” Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, 2012. Ulusal Tez Merkezi (293190). google scholar
  • Arat, Reşit Rahmeti. Atebetü’l-Hakayık. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2006. google scholar
  • Arat, Reşit Rahmeti. Kutadgu Bilig I: Metin. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1979. google scholar
  • Arat, Reşit Rahmeti. Kutadgu Bilig. Kabalcı YaYınevi, 2006. google scholar
  • Argunşah, Mustafa and Galip Güner. Codex Cumanicus. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2022. google scholar
  • Arıkoglu, Ekrem. Örnekli Hakasça-Türkçe Sözlük. Akçağ Yayınları, 2005. google scholar
  • Arıkoğlu, Ekrem, Cildiz Alimova, Rahat Askarova and Bilge Kağan Selçuk. Kırgızça-Türkçe Sözlük I. (A-J). Red. Gülden Sağol YüksekaYa, TaalaYbek AbdİYev and Ali Ünal. Kırgızstan-TürkİYe 'Manas' Universitetinin Basması, 2017. google scholar
  • Aslan, Aslıhan. "YahYa Nazîm Dîvânı I: İnceleme-Metin Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük.” Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, 2022. Ulusal Tez Merkezi (731317). google scholar
  • Ata, AYsu. Karahanlı Türkçesinde İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası, Giriş-Metin-Notlar-Dizin). Türk Dil Kurumu YaYınları, 2019. google scholar
  • Ata, Aysu. Kışaşü'l-Enbiyâ I (Peygamber Kıssaları) Giriş-Metin-Dizin. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2019. google scholar
  • Atalay, Besim. Divanü Lûgat'it Türk l-ll-lll: Çeviri. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2021. google scholar
  • Atalay, Besim. Ettuhfet-üz-Zekiyye Fil-Lûgat-it Türkiyye. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1945. google scholar
  • AYazlı, Özlem. Altun Yaruk Sudur Vl. Kitap Karşılaştırmalı Metin Yayını. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2012. google scholar
  • AYdın, Erhan. "YeniseY Yazıtları Nasıl Tarihlendirilebilir?" Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literatüre and History of Turkish or Turkic 7, no. 2 (2012): 161-168. https://www.turkishstudies.net/turkishstudies?mod=onceki_saYİlar google scholar
  • AYdın, Erhan. Yenisey Yazıtları. Kömen YaYınları, 2015. google scholar
  • Azizov, A. and Z. Rizaeva. O'zbekcha-Ruscha Lug'at. O'qituvchi, 1989. google scholar
  • Bang, Wilhelm and Annemarie von Gabain. Türkische Turfan-Texte lll. Verlag der Akademie der Wissenschaften, 1930. google scholar
  • Baskakov, NikolaY Aleksandroviç and A. I. Inkijekova-Grekul. Xakassko-Russkiy Slovar.' Red. NikolaY Aleksandroviç Baskakova. Minis-terstvo Kul'turY SSSR Glavizdat Gosudarstvennoe İzdatel'stvo İnostrannYkh i Natsional'nYkh SlovareY, 1953. google scholar
  • Baskakov, NikolaY Aleksandroviç. Qaraqalpaqça-Rusşa Sözlük. Şet Til Ham MİIIİy Sözlükler Mamleket Basması, 1958. google scholar
  • Baştürk, Şükrü. “Tüş Tabirnamesi: İnceleme-Metin-İndeks.” Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi, 2008. Ulusal Tez Merkezi (231194). google scholar
  • Battal, Aptullah. İbni-Mühennâ Lügati. Türk Dil Kurumu YaYınları, 1988. google scholar
  • Bazin, Louis. Les Systemes Chronologiques Dans Le Monde Turc Ancien. Akademiai Kiado, 1991. google scholar
  • Borovkov, Aleksandr Konstantinoviç. Orta AsYa’da Bulunmuş Kur’an Tefsirinin Söz Varlığı (XII.-XIII. Yüzyıllar). Translated bY Halil İbrahim Usta and Ebülfez Amanoğlu. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2002. google scholar
  • Buçukçu, ZeYnep. “EvlİYa Çelebi SeYahatnâmesi’nin I. Cildinde Üslûp Özellikleri ve Eserin I. Cildinin Bağlamlı Dizin-İşlevsel Sözlüğü.” Doktora tezi, Ankara Hacı BaYram Veli Üniversitesi, 2023. Ulusal Tez Merkezi (805855). google scholar
  • Caferoğlu, Ahmet. Kitâb Al-İdrâk Li-Lisân Al-Atrâk. Evkaf Matbaası, 1931. google scholar
  • Ciğa, Özkan. “SüheYl ü Nev-Bahâr: Metin-Aktarma, Art Zamanlı Anlam Değişmeleri, Dizin.” Yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, 2013. Ulusal Tez Merkezi (357651). google scholar
  • Clauson, Gerard. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Clarendon Press, 1972. google scholar
  • Clauson, Gerard. Senglax-A Persian Guide to the Turkish Language by Muhammed Mahdi Xan. E. J. Gibb Memorial Series, New Series, 1960. google scholar
  • Courteille, Pavet de. Dictionnaire Turk-Oriental. A L’imprimerie Imperiale, 1870. google scholar
  • Cumakunova, Gülzura. Turkçe-Kırgızca Sözlük. Red. B.Ö. Oruzbaeva and S. C. Cigitov. Kırgız-Türk «Manas Universitetinin Basılmaları, 2005. google scholar
  • Çulha, TülaY. Karaycanın Kısa Söz Varlığı: Karayca-Türkçe Kısa Sözlük. Kebikeç YaYınları, 2006. google scholar
  • Doerfer, Gerhard. Turkische und Mongolische Elemente im Neupersischen, Band ll. Fransz Steiner Verlag GMBH, 1965. google scholar
  • Doğan, Enfel. Kâbûs-Nâme (Giriş-Notlar-Metin-Sözlük/ Dizin-Tıpkıbasım). Türk Dil Kurumu YaYınları, 2016. google scholar
  • Doğan, Muhammet Nur. “Hüsn ü Aşk.” Erişim 04 Ekim 2024, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78443/seYh-galib---husn-u-ask.html T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve YaYımlar Genel Müdürlüğü. google scholar
  • Doğuer, Binnur Erdağı. Hekim Bereket-Tuhfe-i Mübârizi (Metin-Sözlük). Türk Dil Kurumu Yayinları, 2013. google scholar
  • Durgut, Hüseyİn. “Şeyh Süleyman Efendi-yi Buhari, Lugat-i Çağatay ve Türkiyi Osmani (Cild-i Evvel) Adlı Eserin Transkripsiyonu.” Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, 1995. Ulusal Tez Merkezi (42555). google scholar
  • Eckmann, Jânos. Nehcü'l-Ferâdis Uştmahlarnıg Açuq Yolı I. Metin II. Tıpkıbasım. Published bY Semih Tezcan and Hamza Zülfikar. Türk Dil Kurumu YaYınları, 1995. google scholar
  • EhmetYanov, R., R. Mohemmetdinov, F. Nurieva and F. Ganiev. Türkçe-Tatarca Sözlük. Translated by Mustafa Öner. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2014. google scholar
  • Eminoglu, Emin. Kitâbü’l-Ef’âl -Kıpçakça Satır Arası Sözlük-. Akçağ Yayınları, 2011. google scholar
  • Eraslan, Kemal. Mevlâna Sekkâkî Divanı. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1999. google scholar
  • Esemuratova, R., M. Kalenderov and R. Japarçova. Qaraqalpaq Tilining Tüsindirme Sözligi Tom: I (A-B). Qaraqalpaqstan Basması, 1982. google scholar
  • Ganİyev, Fuat, Rifkat Ahmet'Yanov and Halil Açıkgöz. Tatarça-Törekça Süzlek. Red. Halil Açıkgöz and Asİye Raximova. İnsan Naşrİyatı, 1997. google scholar
  • GaYdarci, G. A., E. K. Koltsa, L. A. PokrovskaYa and B. P. Tukan. Gagauzko-Russko-Moldavskiy Slovar.’ Red. N. A. Baskakov. 'Sovetskaya EntsiklopedİYa' izdatel'stvo su Editura 'Enciclopedia Sovieticâ', 1973. google scholar
  • Gömeç, Saadettin Yağmur. “Divanü Lugat-İt-Türk’te Akrabalık Bildiren Terimler” Tarih Araştırmaları Dergisi XX, no. 32 (2002): 133-142. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tariharastirmalari/archive google scholar
  • Gömeç, Saadettin Yağmur. “Kök Türkçe Belgelerdeki Bazı Akrabalık İsimleri”, Tarih-Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi 173, no. 5 (2001): 44-46. google scholar
  • Gulcalı, Zemire. Altun Yaruk Sudur X. Kitap (Metin-Türkiye Türkçesine Aktarımı-Çince Metinle Karşılaştırmalı Açıklamalar- Sözlük-İkilemeler Dizini). Türk Dil Kurumu YaYınları, 2021. google scholar
  • Gulcalı, Zemire. Eski Uygurca Altun Yaruk Sudur’dan ‘Aç Bars’ Hikayesi. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2015. google scholar
  • Güder, Esma. “Hatâyî Divânı Sözlüğü: Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük.” Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, 2020. Ulusal Tez Merkezi (628402). google scholar
  • GülensoY, Tuncer. Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü - Etimolojik Sözlük Denemesi-1 (A-N). Türk Dil Kurumu YaYınları, 2007. google scholar
  • Güvenen, Ebru. “Mantıku’t-TaYr’ın Dilbilgisel Özellikleri ve Dizini.” Doktora tezi, ErcİYes Üniversitesi, 2016. Ulusal Tez Merkezi (456657). google scholar
  • Güzel, Kâmil. “Behcet’ül-Hadaik Fi Mev’izatil-Hala’ik’ın Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlüğü.” Yüksek lisans tezi, Hacı Bayram Veli Üniver sitesi, 2021. Ulusal Tez Merkezi (692929). google scholar
  • Hacıeminoğlu, Necmettin. Kutb’un Hüsrev ü Şirin’i ve Dil Hususiyetleri. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2000. google scholar
  • Houtsma, M. Th. Ein Türkisch-Arabisches Glossar. Brill, 1894. google scholar
  • İsen, Mustafa and Cemal Kurnaz. Şeyhi Divanı. Akçağ Yayınları, 1990. google scholar
  • Kaçalin, Mustafa Sinan. Oğuzların Diliyle Dedem Korkudun Kitabı. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2023. google scholar
  • KalİYev, BaYınkol. Qazaq Tilinig Tüsindirme Sözdigi. Memlekettik Tildi Damıtuv İnstitutı, 2014. google scholar
  • KaliYev, G., O. Naqısbekov, Ş. SarıbaYev and A. UderbaYev. Kazak Tilinin Aymaktık Sözdigi. Arıs, 2005. google scholar
  • Karaağaç, Günay. Mevlânâ Lutfî Dîvânı. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2020. google scholar
  • Karaayak, Tümer. Eski Uygurca Abitaki Metinlerinin Söz Varlığı. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2021. google scholar
  • Karahan, Akartürk. Divânu Luğati't Türk'e Göre XI. Yüzyıl Türk Lehçe Bilgisi. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2013. google scholar
  • Karamanlıoğlu, Ali Fehmi. Gülistan Tercümesi (Kitâb Gülistan Bi’t-Türki). Türk Dil Kurumu Yayınları, 2019. google scholar
  • KaYa, Ceval. Uygurca Altun Yaruk (Giriş, Metin ve Dizin). Türk Dil Kurumu Yayınları, 2021. google scholar
  • Kılıçarslan, Orhan. “HaYâlî Bey Dîvânı’nın İncelenmesi - Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü.” Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, 2016. Ulusal Tez Merkezi (457483). google scholar
  • Koç, Kenan, AYabek BaYniYazov and Vehbi Başkapan. Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü. Akçağ YaYınları, 2003. google scholar
  • Kormuşin, İgor Valentinoviç. Yenisey Eski Türk Mezar Yazıtları, Metinler ve İncelemeler. Translated bY RYsbek Alimov. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2017. google scholar
  • Kök, Abdullah. “Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi [TİEM 73 1v-235v/2] (Giriş-İnceleme-Metin-Dizin).” Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, 2004. Ulusal Tez Merkezi (141355). google scholar
  • Kuktaş, Melih. “Dede Korkut Kitabında Akrabalık Adlarının Sıklıkları” Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 8, no. 20 (2019): 1-16. http://dx.doi.org/l0.25068/dedekorkut302 google scholar
  • Le Coq, A. Von. Türkische Manichaica Aus Chotscho I. Verlag der Königlichen Akademie der Wissenschaften, 1911. google scholar
  • Lessing, Ferdinand D. Moğolca-Türkçe Sözlük. Translated bY GünaY Karaağaç. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2017. google scholar
  • Li, Yong Söng. Türk Dillerinde Akrabalık Adları. Simurg, 1999. google scholar
  • Macit, Muhsin. Nedim Divânı. Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 2016. google scholar
  • Meninski, F. M. Thesaurus Linguarum Orientalium. Lexicon I: Turcicae, Arabicae, Persieae. Von Elif Bis Cyh. Simurg, 2000. google scholar
  • Mert, Abdullah. Uygur Harfli Mi’râc-Nâme: Giriş-Merin-Aktarma-Dizinler-Tıpkıbasımlar. Palet Yayınları, 2023. google scholar
  • Mukambaev, Ceembay. Kırgız Tilinin Dialektologiyalık Sözdügü. Red. K. Konkobaev. Kırgız Respublikasının Uluttuk İlimder Akademiyası, 2009. google scholar
  • MustafaYev, E. M. and V. G. Şçerbinin. Rusko-Turetskiy Slovar.’ Red. M. V. Lazova. Izdatel'stvo ‘SovetskaYa EntsiklopediYa’, 1972. google scholar
  • Müller, F. W. K. Uigurica III Uigurische Avadâna-Bruchstücbe (I-Vlll). Verlag Der Akademie Der Wissenschaften, 1922. google scholar
  • NadelYaYev, V. M., D. M. Nasilov, E. R. Tenişev and A. M. Şçerbak. Drevnetyurkskiy Slovar.’ Leningradskoe Otdelenie İzdatel'stva «Nauka», 1969. google scholar
  • Naskali, Emine GürsoY and Muvaffak Duranlı. N. A. Baskakov ile T. M. Toşçakova’nın ‘Oyrotsko-Russkiy Slovar’ından Genişletilmiş Altayca-Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2019. google scholar
  • Necip, E. N. Yeni Uygur Türkçesi Sözlüğü. Translated by İ. Kurban. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2013. google scholar
  • Orkun HüseYin Namık. Eski Türk Yazıtları. Türk Dil Kurumu YaYınları, 1994. google scholar
  • Ölmez, Zuhal Kargı. "Mahbûbu'l-Kulûb: İnceleme-Metin-Sözlük.” Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, 1993. Ulusal Tez Merkezi (26898). google scholar
  • Önler, Zafer. Müntahab-ı Şifâ (Giriş-Metin-Sözlük). Türk Dil Kurumu YaYınları, 2019. google scholar
  • Özkan, Abdurrahman. Tarih-i ibn-i Kesir Tercümesi. Türk Dil Kurumu YaYinları, 2009. google scholar
  • Özşahin, Murat. Başkurt Türkçesi Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2017. google scholar
  • Öztürk, Seyfullah. "Fazlullâh Han Lügâti: İnceleme-Metin-Dizin.” Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2020. Ulusal Tez Merkezi (612591). google scholar
  • Pekacar, Çetin. Kumuk Türkçesi Sözlüğü. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2011. google scholar
  • Rachmeti, G. R. and W. Eberhard. Türkische Turfan-Texte VII. Verlag der Akademie der Wissenschaften, 1936. google scholar
  • Radloff, Wilhelm. Opıt Slovarya Tyurkskih Nareçiy Tom Pervıy (Versuch Eines Wörterbuchs Der Turk-Dialekte I). İmperatorskaYa AkademiYa Nauk, 1893. google scholar
  • Radloff, Wilhelm. Uigurische SprachdenKmaler. Verlag Der Akademie Der Wissenschaften Der USSR, 1928. google scholar
  • Râsânen, Marttı. Versuch Eines Etymologischen Wörterbuchs Der TürKsprachen. Suomalais-Ugrilainen Seura, 1969. google scholar
  • Röhrborn, Klaus. Uigurisches Wörterbuch. Sprachamaterial Der Vorislamichen Türkischen Texte Aus Zentralasien, Neubearbeitung- II. Nomina-Pronomina Partibeln, Band 1: A - Asvıb. Franz Steiner Verlag, 2015. google scholar
  • SevortYan, Y. V. Etimologiçeskiy Slovar’ Tyurkskix Yazıkov (Obşetyurkskiy i Mectyurkskiy Osnovı Na Glasnıye) Vol. I. Moskva: Izdatel'stvo «Nauka», 1974. google scholar
  • Starostin, S. A., A. V. DYbo and O. A. Mudrak. An Etymological Dictionary of Altaic Languages I-III. Brill, 2003. google scholar
  • Sultanbek, Kutlugjon. "Dürrü’l-'AcâYİb: Dil Özellikleri-Metin-Dizin.” Doktora tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, 2022. Ulusal Tez Merkezi (751987). google scholar
  • Şen, Mesut. "Gazi Zahirüddin Muhammed Babur 'Baburname' Giriş-Metin (Kâbil ve Hindistan Bölümleri)-Açıklamalı Dizin.” Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, 1993. Ulusal Tez Merkezi (30615). google scholar
  • Şirin, Hatice. Eski Türk Yazıtları Söz Varlığı incelemesi. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2020. google scholar
  • Tarhan, Ali Nihat. Necati Beg Divanı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1997. google scholar
  • Tavkul, Ufuk. Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2020. google scholar
  • Tekin, Şinasi. Uygurca Metinler II-Maytrısimit-Burkancıların Mehdîsi Maitreya ile Buluşma- Uygurca iptidaî Bir Dram. Türk Dil Kurumu YaYınları, 1976. google scholar
  • Tekin, Talat, Mehmet Ölmez, Emine CeYlan, Zuhal Ölmez and Süer Eker. Türkmence-Türkçe Sözlük. Simurg, 1995. google scholar
  • Tekin, Talat. Orhon Yazıtları. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2020. google scholar
  • Tietze, Andreas. Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı Cilt I (A-B). Türkiye Bilimler Akademisi, 2016. google scholar
  • Toparlı, Recep and Mustafa Argunşah. islâm Mu’înü’l- Mürîd. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2014. google scholar
  • Toparlı, Recep. M. Sadi Çögenli and Nevzat H. Yanık. El-Kavâninü’l-Külliye Li-Zabti’l-Lügati’t-Türkiyye. Türk Dil Kurumu YaYınları, 1999. google scholar
  • Toparlı, Recep. irşâdü’l-Mülûk ve’s-Selâtin. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2017. google scholar
  • Turabaev, A., M. Kalenderov, U. Embergenov and K. Davletbaev. Қaraқalpaқ Tiliniŋ Tүsindirme Sözligi Tom: II (G-K). Қaraқalpaқstan Baspası, 1984. google scholar
  • Turan, Fikret. Bahşayiş Lügati. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2017. google scholar
  • Turan, Fikret. Çağatayca Manzum Sözlük -Nisâb-ı Kutbiyye-. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2019. google scholar
  • Türk Dil Kurumu. Tarama Sözlüğü I (A-B): XIII. Yüzyıldan Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplardan Toplanan Tanıklarıyla. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2019. google scholar
  • Türk Dil Kurumu. Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2011. google scholar
  • Türk Dil Kurumu. Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü I (A-B). Türk Dil Kurumu YaYınları, 2009. google scholar
  • Türk, Vahit. Bahrü’l-Hakâyık: Giriş-Metin-Dizin. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2018. google scholar
  • UYğur, CeYhun Vedat. Karakalpak Türkçesi Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2019. google scholar
  • Ünlü, Suat. "Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi [TİEM 235v/3-450r7] (Giriş-Metin-İnceleme-Analitik Dizin).” Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2004. Ulusal Tez Merkezi (144348). google scholar
  • Vali, N., Ş. Kurmanbayulı, M. Malbakov and R. Şoybekov et al. Qazaq Sözdigi (Qazaq Tilinig Birtomdık Ülken Tüsindirme Sözdigi). Davir, 2013. google scholar
  • Vâmbery, Hermann. Etymologisches Wörterbuch Der Turko-Tatarischen Sprachen. F. A. Brockhaus, 1878. google scholar
  • Wilkens, Jens. Handwörterbuch des Altuigurischen: Altuigurisch - Deutsch - Türkisch / Eski Uygurcanın el sözlüğü: Eski Uygurca -Almanca - Türkçe. Göttingen: Universitatsverlag. google scholar
  • Yavuz, Kemal. Garib-Nâme I/1-1/2. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2000. google scholar
  • Yavuz, Serdar. "TürkİYe Türkçesi Ağızlarında Akrabalık Adları” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23, no. 2 (2013): 71-91. https:// dergipark.org.tr/tr/pub/firatsbed/archive google scholar
  • Yıldırım, Abdullah. "Yenisey Yazıtlarında Akrabalık Adları” Journal of History School 13, no. 46 (2020): 1763-1783. http://dx.doi.org/10.29228/joh.43216 google scholar
  • Yudahin, K. K. Kırgız Sözlüğü. Translated by Abdullah Taymas. Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011. google scholar
  • Yüce, Nuri. Mukaddimetü'l-Edeb Hvarizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası. Türk Dil Kurumu YaYınları, 2014. google scholar
  • Yürümez, Recep. "Çağatay Şairi Harâbâtî'nin Fakr-Nâmesi: İnceleme, ÇeviriYazı, Dizin, Ek Dizin, Tıpkıbasım.” Doktora tezi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, 2020. Ulusal Tez Merkezi (648775). google scholar
  • Zajączkowski, Ananiasz. Słownik Arabsko-Kıpczacki, Bulġat Al-Muštāq Fī Luġat Al-Türk Wa-L-Qifⱬākḳ. Pantswowe Wydawnictwo Naukowe, 1958. google scholar

Citations

Copy and paste a formatted citation or use one of the options to export in your chosen format


EXPORT



APA

Özdemir, S. (2025). A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects. Journal of Turkish Language and Literature, 65(1), 16-34. https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449


AMA

Özdemir S. A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects. Journal of Turkish Language and Literature. 2025;65(1):16-34. https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449


ABNT

Özdemir, S. A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects. Journal of Turkish Language and Literature, [Publisher Location], v. 65, n. 1, p. 16-34, 2025.


Chicago: Author-Date Style

Özdemir, Serdar,. 2025. “A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects.” Journal of Turkish Language and Literature 65, no. 1: 16-34. https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449


Chicago: Humanities Style

Özdemir, Serdar,. “A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects.” Journal of Turkish Language and Literature 65, no. 1 (Aug. 2025): 16-34. https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449


Harvard: Australian Style

Özdemir, S 2025, 'A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects', Journal of Turkish Language and Literature, vol. 65, no. 1, pp. 16-34, viewed 29 Aug. 2025, https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449


Harvard: Author-Date Style

Özdemir, S. (2025) ‘A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects’, Journal of Turkish Language and Literature, 65(1), pp. 16-34. https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449 (29 Aug. 2025).


MLA

Özdemir, Serdar,. “A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects.” Journal of Turkish Language and Literature, vol. 65, no. 1, 2025, pp. 16-34. [Database Container], https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449


Vancouver

Özdemir S. A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects. Journal of Turkish Language and Literature [Internet]. 29 Aug. 2025 [cited 29 Aug. 2025];65(1):16-34. Available from: https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449 doi: 10.26650/TUDED2025-1593449


ISNAD

Özdemir, Serdar. “A Study on the Usage of the Words ana ~ ene and apa ~ aba Denoting in Kazakh and Their Usein Historical and Modern Turkic Dialects”. Journal of Turkish Language and Literature 65/1 (Aug. 2025): 16-34. https://doi.org/10.26650/TUDED2025-1593449



TIMELINE


Submitted28.11.2024
Accepted10.03.2025
Published Online02.05.2025

LICENCE


Attribution-NonCommercial (CC BY-NC)

This license lets others remix, tweak, and build upon your work non-commercially, and although their new works must also acknowledge you and be non-commercial, they don’t have to license their derivative works on the same terms.


SHARE



Istanbul University Press aims to contribute to the dissemination of ever growing scientific knowledge through publication of high quality scientific journals and books in accordance with the international publishing standards and ethics. Istanbul University Press follows an open access, non-commercial, scholarly publishing.