Mahmud Celaleddin Paşa’nın Mecmua-i Eşՙar’ı
Mahmud Celaleddin Paşa (1838-1899), Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamid dönemlerinde gösterdiği başarılarıyla kendini kanıtlamış bir devlet adamı, aynı zamanda bir hukuk ve tarih âlimi, şair ve bestekârdır. İstanbul’un Vefa semtinde doğan Mahmud Celaleddin Paşa, Çorlulu Ali Paşa’nın beşinci kuşak torunudur. 1853’te on beş yaşındayken Meclis-i Vâlâ Mazbata Odasında kâtip yardımcısı olarak başladığı¹ devlet vazifelerini hayatının sonuna kadar devam ettirmiştir. 1867-1891 yılları arasında Girit’te görevlerde bulunmuş, buradaki karışıklıkları bastırmada önemli roller oynamış; hizmetlerinden dolayı 1881’de vezirlik rütbesine yükseltilmiştir.² 18 Ocak 1899’da İstanbul’da vefat ederek Yahya Efendi Kabristanı’na defnedilmiştir. Aynı zamanda musiki yönü de kuvvetli olan Paşa’nın 200’ün üzerinde bestesi olmasına rağmen bunlardan otuz kadarı günümüze ulaşabilmiştir.³ İkinci eşi Leyla Hanım’dan olan oğlu Şemseddin Ziya Bey de önemli bir bestekârdır. Mahmud Celaleddin Paşa’nın eserlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz: Mir’ât-ı Hakîkat, Ravzatü’lkâmilîn, Girit İhtilâli Tarihi, Münşeât-ı Mahmud Celaleddin Paşa, Miftâhü’l-esrâr, Ahlâk, Âsâr-ı Manzûme, Mecmua-i Eş‘ar.
