Edebiyat-ı Cedide (Servet-i Fünun) kuşağı için edebiyatın dili duyularla, duygularla ve düşüncelerle iç içe bir şekilde kuruluyordu. Yazar/şair tabiata tüm duyularını açmış, bu duyular aracılığıyla dünyayı hem gözüyle hem kalbiyle seyreden, gören ve hisseden biri olarak manzaralarla, levhalarla beslenen görsel/işitsel bir dil yaratıyordu. Bu dilin aktarımı için yeni kelimeler, yeni vezinler ve roman, sone gibi yeni edebî türlerle tanışılıyordu. Bu topluluk içinde yer alan Mehmet Rauf, roman, hikâye ve mensur şiir örnekleriyle olduğu kadar dünya edebiyatı hakkında yazdıklarıyla da döneminin önde gelenleri arasındaydı. Eserlerinde musiki gibi bir dil yaratma peşinde olan Mehmet Rauf, kadınları, aşk ve kadın-erkek dünyasını, yazdıklarında tekrar tekrar işlemiştir. O dönemin edebiyatçılarının anılarında onunla ilgili olarak birçok kadınla ilişkide olması, kadınlara tutkuyla bağlanması hatta bundan dolayı kendini öldürme teşebbüsünde bulunması, Bir Zambak Hikâyesi (1913) adıyla yazdığı eser sonucu askerlikle ilişkisinin kesilmesi sıklıkla anlatılır. O, bu kuşağın anılarındaki yaramaz “oğlan çocuğudur.” Bu “yaramazlık”, var olan hayatı başka bir düzleme taşıma düşüncesi, onun edebiyatında özellikle kadın-erkek ve aşk ilişkisiyle belirginleşir. Çünkü Mehmet Rauf’ta aşk, hayat için bir yaşam kaynağıdır ve tek bir şekli yoktur: Onun metinlerinde aşkın, iki erkeğin aynı kadına âşık olduğu ya da iki kadının aynı erkeğe âşık olduğu aşk üçgenlerinden tamamen tensel olanlara, platonik olanlardan gönül eğlendirmek için uğranılanlara ve hatta evliliğin sakin sularına uzananlara kadar pek çok çeşidi vardır. Yazar, bu kadar farklı aşk çeşidini eserine yerleştirirken arzuyu da baş köşeye oturtur. Dilini, arzu edilene yönelik bir tasarımla sunmak için duyularını, duygularını, düşüncelerini, imgeleri; çokluk da erotik imgeleri kullanır. Böylece ondaki arzu, karşısındakine yönelirken bedensel ve duygusal bir ihtiyacı karşılayacak şekilde ortaya çıkan bir duygusal eğitime dönüşür ve yazar buna âşıkane adını verir. 

Mehmet Rauf’ta duygusal eğitimin temelini, genç Osmanlı erkeğinin “uyanışı” oluşturur. Bu uyanışta kelimenin hem uyku ve uykudan uyanış hem de durgun bir halden sıyrılıp harekete geçmek anlamları bir aradadır. Âşıkane’de üç hikâyedeki erkek karakterler de bir kadının onlarda yarattığı hisleri bir uyku-uyanıklık durumuyla karşılarlar. İlk hikâyedeki kahraman, hikâyenin sonunda uykuya doğru koşarken, ikinci kahraman göz çevresindeki kırışıkları gördüğünde uykuda geçirdiği yıllara hayıflanır, üçüncü hikâyedeki kahraman da gördüğü kadınla birlikte bir uyanış yaşar. O halde âşıkane’nin ilk durağı bu uyanma halidir. Bu hal miskinlik ile hareket arasındaki bir mücadeleden doğar. Bu mücadelede genç Osmanlı erkeği âdet (alışkanlık) ile tesadüf arasında kalmıştır çünkü bunların ikisini de kontrol edemez. Kontrol edemediğinden, âdet ve tesadüf arasında miskinliğe kapılmamak için sürekli hareket halindedir. Bu hareketlilik sadece bedenini değil, zihnini de meşgul eder. Beden oradan oraya koşuştururken zihin de peşinde olunana dair bir düşünceler silsilesi ile onu takip eder. Kahraman, zihnindeki düşünce silsilelerini bir sanat eseri, çoğunlukla da şiir olarak cisimleştirir. Bir tutkuyla onu harekete geçiren kadına dair düşünür, onu takip eder, hayal eder, hayallerini sanat eserine dönüştürür; bu şekilde hem peşinde koştuğu kadını hem de ona dair zihnindeki düşüncelerini şiirde somutlaştırır. Flaubert, Balzac ve Stendhal’in eserlerindeki duygusal eğitimde delikanlılar, kendilerinden büyük kadınlara yönelik aşklarında çoğunlukla isteklerine karşılık bulamazlar  ve bir süre sonra fikir değiştirirler. Ancak âşıkane’de bir ısrar vardır. Bu ısrar, aşkın en ufak bir kirlenmişliğiyle vazgeçişe yönelir. Duygusal eğitim, entelektüel dünyada ve sanat ortamında bir mücadele alanının içinde savaşmaktır, âşıkane ise bir sanatçı olduğunu çoktan kabul ettirmişlerin harcıdır. Kendisini başka erkeklere rahatça teslim eden kadınlar, genç Osmanlı erkeğinde bir iğrenme duygusu yaratır ki bu da onun âşıkane’sinin bir parçasıdır. Çoğunluğu yabancı ya da gayrimüslim kadınlarla girişilen bu evlilik dışı ilişkiler onlara evliliğin kutsal yolunu gösterir. Kahraman, evlilikteki iyiliğe, güzelliğe kendini ikna etmeye çalışsa da bundaki âdetin, rutinin onun ruhunu beslemeyeceğini de itiraf eder. Bu itiraflarda delikanlının “kirli” kadınlarla tanışabileceği kozmopolit ortamlar ve bu ortamlardaki “serbest kalan sözcükler”in dili de önemlidir. 

Bu makalede Mehmet Rauf’un 1909 yılında yayımlanan Âşıkane adlı hikâye kitabına odaklanarak yazarın bu kitaba ad olarak seçtiği âşıkane’nin 19. yüzyıl sonundaki entelektüel genç Osmanlı erkeğinin duygusal eğitimine karşılık geldiğini, Mehmet Rauf’taki arzunun aşk ile birleştiğinde bedeni de işaret eden bir dil ortaya çıkardığını, bu dilin sadece bedeni değil aynı zamanda bedenin sahnede bir oyuncu gibi hareketli halini de verdiğini iddia ediyorum.