2. Uluslararası Prof. Dr. Fuat Sezgin İslâm Bilim Tarihi Sempozyumu Bildiriler Kitabı

EnglishTürkçe

BÖLÜM


DOI :10.26650/PB/AA08.2023.002.025   IUP :10.26650/PB/AA08.2023.002.025    Tam Metin (PDF)

Tarımsal Bilimler Tarihi Üzerine Yapılan Bazı Önemli Çalışmaların Bilim Tarihi Metodolojisi Açısından İncelenmesi

Harun Dıraman

Bu çalışmada tarım veya tarımsal bilimler tarihi üzerine yapılmış olan bazı önemli yabancı ve yerli çalışmalar bilim tarihi metodolojisi açısından ele alınmıştır. Bu sunumda sırasıyla öncelikle bu hususta ilk klasik çalışmalar (kitap bölümleri) olarak bilinen Fuat Sezgin’in ünlü eseri Arap-İslam Bilimler Tarihi (Geschichte des arabischen Schrifttums, G.A.S.), 4. cilt, botanik ve tarım bölümü, Manfred Ullmann’ın Die Natur- und Geheimwissenschaften im Islam (Landwirtschaft [tarım] bölümü) metodolojik olarak ana hatlarıyla incelenmiştir. Ayrıca tarım tarihine ilişkin dikkate değer diğer çalışmalar olarak aşağıda verilen bazı kitaplar da metodolojik olarak incelenmiştir: Endülüslü İbnü’l-Avvâm el-İşbilî’nin ünlü eseri Kitabü’l-Filâha’nın Mükerrem Bedizel Aydın tarafından yapılan Türkçe transliterasyon tercümesi (2 cilt, ziraat ve zootekni kısımları, inceleme-çeviri, metin-sözlük). Bu eser aslında Osmanlı Devleti döneminde 16. yüzyılda Mehemmed b. Mustafa b. Lütfullah tarafından Osmanlı Türkçesine ilk defa tercüme edilmiştir. Toufic Fahd tarafından Encyclopedia of History of the Islamic Sciences’ta (editör: Rüşdi Raşid) yazılan botanik ve tarım kısmı ile Ahmed Cebbar ve Jean Rosmorduc’un (Fransa) İslâm Bilim Tarihi: İslâm Coğrafyasının Bilim Mirası Üzerine Konuşmalar kitabında tarım bölümü incelenmiştir. Yemen’de hüküm sürmüş Resûlî sultanlarının tarımsal faaliyetlerini ele alan Daniel Martin Varisco’nun Medieval Agriculture and Islamic Science adlı kitabı da metodolojik olarak ele alınmıştır. Son olarak Simon Fitzwilliam-Hall tarafından kurulan internet sitesi (www.filaha.org) ve muhtevası ile aktiviteleri ele alınmıştır. Sunulacak bu çalışma ile tarım tarihi konusunda dikkate değer bulunan eserlerin metodolojik açıdan mukayese edilmesi ve gelecekte yapılacak çalışmalara etkileri tartışılmıştır.


Anahtar Kelimeler: Tarım, tarımsal bilimler, Fuat Sezgin, Manfred Ullmann, Ahmed Cebbar, Daniel Martin Varisco
DOI :10.26650/PB/AA08.2023.002.025   IUP :10.26650/PB/AA08.2023.002.025    Tam Metin (PDF)

An Analysis of Some Important Studies on the History of Agricultural Sciences in Terms of the Methodology of the History of Science

Harun Dıraman

In this study, some important foreign and domestic studies on the history of agriculture or agricultural sciences are discussed in terms of the history of science methodology. In this presentation, Fuad Sezgin’s famous work, History of Arabic-Islamic Science (Geschichte des arabischen Schrifttums, G.A.S., volume 4, chapter of botany and agriculture, and Manfred Ulmann’s Die Natur- und Geheimwissenschaften im Islam (Landwirtschaft [agriculture] section) are first methodologically analyzed, which are known as first classic studies (book chapters) on this subject. In addition, some of the books given below as other notable studies on the history of agriculture have also been methodologically examined. Kitāb al-Filāḥa, the famous work of Andalusian Ibn al-ʿAwwām al-Ishbilī, was Turkish transliteration translation made by Mükerrem Bedizel Zülfikar Aydın (two volumes, agricultural and animal science parts, review-translation, text-dictionary). This work was originally translated into Ottoman Turkish for the first time by Mehmet b. Mustafa b. Lütfullah in the 16th century during the Ottoman Empire. The botany and agriculture section written by Toufic Fahd in the Encyclopedia of History of the Islamic Sciences (editor: Roshdi Rashed) and the agriculture section in Ahmed Djebbar and Jean Rosmorduc’s (France) Conversations on the Scientific Heritage of Islamic Geography was investigated. Daniel Martin Varisco’s book, Medieval Agriculture and Islamic Science, which deals with the agricultural activities of Yamani Rasulid sultans, is also methodologically discussed. Finally, the website (www.filaha.org) established by Simon Fitzwilliam-Hall and its contents and activities are discussed. In this presented study, the methodological comparison of the works on the history of agriculture, which are noteworthy, and their effects on future studies are discussed.


Anahtar Kelimeler: Agriculture, agricultural sciences, Fuat Sezgin, Manfred Ullmann, Ahmed Djebbar, Daniel Martin Varisco

Referanslar

  • Adıgüzel, C. E. (2020). Prof. Dr. Fuat Sezgin’in Endülüs’te Gelişen İslam Bilim Tarihi Çalışmalarına Katkıları. F. Başar, M. Kaçar, C. Kaya & google scholar
  • A. Z. Furat (Eds.), The 1st International Prof. Dr. Fuat Sezgin Symposium on History of Science in Islam Proceedings Book (s. 33-43) içinde. Erişim adresi: https://doi.org/10.26650/PB/AA08.2020.001.003 google scholar
  • Aydın, M. B. (2011-2012). Terceme-i Kitâbü’l-Filâha: İnceleme-Çevirimetin-Sözlük. İstanbul: Kitabevi Yayınları. google scholar
  • Cebbar, A. (2016). İslâm Bilim Tarihi: İslâm Coğrafyasının Bilim Mirası Üzerine Konuşmalar, Söyleşi: Jean Rosmorduc (L. F. Topaçoğlu, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları. google scholar
  • Clément-Mullet, J.-J. (1864). Le Livre de l’Agriculture d’Ibn al-Awam (Kitab al-Felahah), vols. I-II. Paris: Librairie A. Franck. [Tıpkıbasım: F. google scholar
  • Sezgin (Ed.). (2001). Frankfurt: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften.] google scholar
  • Djebbar, A. (2001). Une histoire de la science arabe: Introduction à la connaissance du patrimoine scientifique des pays d’Islam, Entretiens avec Jean Rosmorduc. Paris: Le Seuil. google scholar
  • Dıraman, H. (2008). Tarım Bilimleri Tarihi Açısından Reşidüddin Fazlullah Hemedani ve Önemi. Sosyoloji Dergisi, 3(15), 101-116. google scholar
  • Fahd, T. (1996). Botany and Agriculture. In R. Rashed (Ed.), Encyclopedia of History of the Islamic Sciences (pp. 813-852). London & New York: Routledge. google scholar
  • Sezgin, F. (1971). Geschichte des arabischen Schrifttums, vol. IV: Alchimie-Chemie, Botanik-Agrikultur, bis ca. 430. H. Leiden: E. J. Brill. google scholar
  • Sezgin, F. (Ed.). (2001). Agriculture: Texts and Studies, vols. I-V. Frankfurt: Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften. google scholar
  • Ullmann, M. (1972). Die Natur- und Geheimwissenschaften im Islam. Leiden, E. J. Brill. google scholar
  • Varisco, D. M. (1994). Medieval Agriculture and Islamic Science: The Almanac of a Yemeni Sultan. University of Washington Press. google scholar
  • Vesel, Ž. (1986). Les Encyclopédies persanes: Essai de typologie et de classification des sciences. Paris: Éditions recherche sur les civilisations. google scholar


PAYLAŞ




İstanbul Üniversitesi Yayınları, uluslararası yayıncılık standartları ve etiğine uygun olarak, yüksek kalitede bilimsel dergi ve kitapların yayınlanmasıyla giderek artan bilimsel bilginin yayılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Yayınları açık erişimli, ticari olmayan, bilimsel yayıncılığı takip etmektedir.