9. Milletlerarası Türkoloji̇ Kongresi̇ Bildiriler Kitabı
Mehmed Âkif Ersoy’un “Bülbül” Şiirinde Gelenek Eleştirisi ve Yahya Saim Ozanoğlu’nun “Bülbül Sesi”
Ali Sait YağarSafahat’ın son kitabını teşkil eden Gölgeler’de yer alan, ilk defa Sebilürreşad’ın 7 Mayıs 1921 tarihli sayısında yayımlanan “Bülbül” şiiri genellikle Vatan sevgisi ve Bursa’nın Yunan işgali altına girmesi etrafında okunmaktadır. Mehmed Âkif gerek şiirin altına düştüğü notta gerekse Hasan Basri Çantay gibi yakınında bulunan kişilerle sohbetlerinde şiirin yazılma hikâyesinin arkasında Bursa’dan gelen “elim” haberlerin tesiri olduğundan bahseder. Ancak bu, metnin başka manaları ihtiva etmediği anlamına gelmemektedir; nitekim şiir, yapısı itibariyle edebî türler içerisinde yoruma en müsait olanıdır. Bildirinin çıkış noktası, “Bülbül”de yer alan eleştirel bakış açısına ışık tutmaktır. Şiirde yer alan ifadeler metnin bir “gelenek” ya da “klâsik şiir” eleştirisi olarak okunmasına imkân verir; ayrıca Âkif’in klâsik şiir hakkındaki görüşleri bu bakış açısını desteklemektedir. Bildiride Âkif’in Ankara Tâceddin Dergâhı’nda kaleme aldığı “Bülbül”ün yazılış hikâyesinden kısaca bahsedildikten sonra sözü edilen eleştirel tutumun yorumlanması hedeflenmektedir. Bildirinin ikinci basamağı ise edebiyat tarihlerinde adı pek sık geçmeyen Yahya Saim Ozanoğlu’nun “Bülbül Sesi” şiirinin Âkif’in “Bülbül”ü ile taşıdığı benzerliklerin ortaya konulmasıdır. Yahya Saim’in “Bülbül Sesi”, Âkif’in şiirinden birkaç sene sonra Mahşerde Sabah (1925) adlı şiir kitabında yayımlanır. Söyleyiş ve muhteva itibariyle iki şiir birbirine çok benzer. Yahya Saim’in “Bülbül Sesi”ni Mehmed Âkif tesirinde kaleme aldığı âşikârdır.
Criticism of Tradition in the Poems “Bulbul” by Mehmed Akif Ersoy and “Bulbul Sesi” by Yahya Saim Ozanoglu
Ali Sait YağarMehmet Akif Ersoy’s poem “Bulbul” is included in the last booklet of Safahat and was published for the first time in the issue of Sebilürreşad on May 7m 1921. It is generally read around the love of homeland and the Greek occupation of Bursa. Mehmet Akif Ersoy mentions the hand news from Bursa as having been behind the story of writing the poem, both in the footnote under the poem and in his conversations with people close to him, such as Hasan Basri Çantay. However, this does not mean the text does not contain other meanings. As a matter of fact, poetry is the most suitable for interpretation among literary genres in terms of structure. This article starts by shedding light on the critical point of view in “Bülbül.” The statements in the poem allow themselves to be read as a critique of tradition or of classical poetry. Akif’s views on classical poetry also support this point of view. After briefly mentioning Akif’s story of writing “Bülbül” in Ankara in the Tajeddin Dervish Lodge, this article aims to interpret the critical attitude mentioned within. The second step of the paper is to reveal the similarities that the poem “Bülbül Sesi” by Yahya Saim Ozanoğlu, whose name is not frequently mentioned in the history of literature, has with Akif’s poem “Bülbül.” Yahya Saim’s “Bülbül Sesi” was published in his poetry book titled Mahşerde Sabah (1925) a few years after Akif’s poem was published. The two poems are very similar to each other in terms of style and content, with Yahya Saim obviously having written “Bülbül Sesi” under the influence of Mehmed Akif.